نام: خرم بید

نام قدیمی: ده قنقری

استان: فارس

تاریخچه: خرم بید با در برداشتن 250 اثر تاریخی، یكی از باستانی ترین مناطق ایران است. این شهرستان دارای آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری متعدد از دوران پارینه سنگی، نوسنگی، پیش از تاریخ و اسلامی بوده و به عنوان پژوهشگاهی برای باستان شناسان محسوب می گردد. وجود رودهای باستانی همچون پلوار و غارهای پیش از تاریخ و كاروانسراهای متعدد و قلعه های باستانی حكایت از رونق این منطقه تاریخی در ادوار گذشته دارد.این شهرستان از روزگاران قدیم همواره به عنوان یك منطقه چهارراهی و سوق الجیشی مطرح بوده و به عنوان یكی از شهرهای كاروانسرایی ایران مشهور بوده است. خرم بید که قبلا به عنوان یکی از نقاط شهری آباه محسوب می شد، در سال ۱۳۷۶ بعنوان شهرستان معرفی شد.

تقسیمات کشوری: بر اساس آخرین تقسیمات کشوری (۱۳۸۴) این شهرستان دارای دو بخش (مرکزی و مشهد مرغاب) دو نقطه شهری (قادرآباد و صفا شهر)، سه دهستان (شهیدآباد، خرمی و قشلاق) می باشد. همچنین این شهرستان دارای ۲۹۷ پارچه آبادی است که ۳۵ پارچه آبادی مسکونی و ۲۶۲ پارچه خالی از سکنه می باشد .

موقعیت جغرافیایی: شهرستان خرم بید بین شهرستان‌ های آباده، اقلید، بوانات و مرودشت قرار گرفته است مرکز این شهرستان شهر صفاشهر است که از ادغام دو شهر قدیمی خرمی و دهبید به وجود آمده‌ است. این شهرستان در محدوده جغرافیایی ۵۳ درجه و ۲۶ دقیقه و ۳۰درجه و ۵۱ دقیقه عرض شمال قرار گرفته و از شمال به استان یزد و شهرستان آباده، از جنوب به شهرستان پاسارگاد، از شرق یبه شهرستان بوانات و از غرب به شهرستان اقلید محدود می شود . فاصله مرکز شهرستان تا مرکز استان ۱۸۰کیلومتر است.

آب و هوا: این شهرستان سردترین منطقه استان فارس است که گاهی اوقات دمای زمستان آن به ۲۵- درجه سانتیگراد می رسد. این شهرستان دارای تابستان ‌های خنک است و دمای آن در تابستان تا ۳۰+ و در زمستان تا  ۲۵- درجه میرسد.

مساحت: حدود ۲۷۰۲ کیلومتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: ۱۶۱۰ متر

کوهها: کوه های مختلف معروفی مانند کوه عِظمَت در شمال شهرستان و گردنه معروف و برف گیر کولی کُش در همین سلسله واقع شده است. کوه های موسی خانی و چنارو در جنوب و سلسله کوه های بیدستان، انگورک و کوه سفید معروف به عروس جغرافیای ایران، در شرق صفاشهر قرار دارند. همچنین سلسله کوه های مشکان و قره بلاغ در حد فاصل این شهرستان و شهرستان اقلید واقع هستند.

رودها: رودخانه قشلاق و شهید آباد، رودخانه مشهد مرغاب، رودخانه غیاقلو، رودخانه لایلور، رودخانه خرمی (شرف آباد)، رود گرداب

پوشش گیاهی و زیست جانوری: وجود کوه های فراوان و موقعیت جذاب منطقه ،زمینه تجمع و زندگی انواع جانوران و پرندگانی همچون میش قوچ، کَل، بزکوهی، آهو، پلنگ، کبک و تِیهُو را در آن فراهم آورده است. این شهرستان دارای مراتع و جنگل های مرغوبی است که حدود ۳۰۰ هزار هکتار آن را جنگل تشکیل می دهد. در این جنگل ها درختچه های گوناگونی مانند بادام کوهی، بنه، ارژن و انجیر کوهی یافت می شود. گیاهان دارویی همچون پونه کوهی، آویشن، گل گاوزبان، کاسنی، خارشتر، شیرین بیان و ریواس به وفور یافت می شوند.

اقتصاد و منابع: یکی از منابع غنی سنگ مرمریت جهان در این شهرستان قرار گرفته که باعث رونق بیش از ۱۰۰ کارخانه سنگبری درمنطقه شده و سنگ این معدن به چین و ژاپن نیز صادر می ‌شود. همچنین شهرستان خرم بید از نظر کشاورزی و دامپروری و زنبورداری از مناطق پررونق استان فارس محسوب میشود.

محصولات: محصولات مهم کشاورزی شهرستان گندم، جو، سیب زمینی و چغندر قند، گوجه فرنگی، ذرت دانه ای، خیار، حبوبات، انگور،  سیب و بادام است. سیب زمینی این شهرستان از نظر کیفیت حائز مقام اول در سطح استان است.

جمعیت: ۵۰۲۵۲ نفر (۱۳۹۰)

جاذبه های گردشگری: از آثار تاریخی این شهرستان می ‌توان به بنای باقی مانده از زمان بهرام گور و سد خرمبید اشاره کرد. کاروانسرای زیبا از زمان شاه عباس که به کاروان سرای عباسی مشهور است و روستای قصر یعقوب که از روستاهای زیبای آن است، دارای آب فراوان و زیبایی ‌های خاص است.

صنایع دستی: گلیم، جاجیم، معرق سنگ، رودوزیهای سنتی، گبه و فرش از صنایع دستی و سوغات این شهرستان هستند. فرش خرم ‌بید دارای شهرت جهانی بوده و یکی از مناطق مهم فرش‌ بافی در ایران محسوب می ‌شده است. همچنین این شهرستان هم‌ اکنون به عنوان پایلوت‌ صنایع دستی تراش و معرق سنگ نیز محسوب می ‌شود.

غذای محلی: نان سنتی، قورمه، نان تیری، آش محلی گیاهی و آش شولی از غذاهای محلی خرمبید است.

بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان

منابع:
میراث فرهنگی استان فارس
fa.wikipedia.org
bamfars.blogfa.com
farsnews.com
taamolnews.ir