نام: شبستر

نام قدیمی:  در دفاتر مالياتي سابق و مكاتبات اداري به نام (ارونق و انزاب) مضبوط و در بين اهالي محل و شهرستان‌ هاي همجوار به نام گونئي مشهور است.

وجه تسمیه: شبستر معرب كلمه چوستر يا چَوسِتَر يا چيستر و يا چي چستر است و چي چست در لغت زندي به معني كوه و كوهسار مي باشد و تر پسوند آن است و بر روي هم معني كوهپايه يا دامنه كوه مي دهد. در افسانه هاي محلي كه سينه به سينه نقل شده است مي گويند كه نام شبستر (شب بستر) بوده است زيرا پادشاهان ساساني ضمن لشكر كشي بر عليه امپراطوران روم درهمين محل اطراق و استراحت مي كرده اند.

استان: آذربایجانشرقی

تقسیمات کشوری: طبق آخرین تقسیمات کشوری شهرستان شبستر دارای سه بخش به نام‌های مرکزی (شامل دهستان‌های سیس، گونئی مرکزی و گونئی شرقی)، صوفیان (شامل دهستان‌های چله‌خانه، میشو جنوبی و رودقات) و تسوج (شامل دهستان‌های چهرگان و گونئی غربی)، نه نقطه شهری به نام‌های شبستر، خامنه، سیس، شندآباد، کوزه‌کنان، وایقان، شرفخانه، صوفیان و تسوج و 82 آبادی می‌باشد.

اداره گردشگری: دفتر نمایندگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان شبستر در مجموعه شیخ محمود شبستری واقع است.

آدرس و شماره شهرداری شبستر: آدرس : شبستر - ابتدای خیابان  شیخ محمود شبستری
42420500-5 (041)

مساحت: 2630 كیلومتر مربع (5.8 درصد مساحت استان)

کوههای اطراف: كوهستان ميشو که در امتداد كوههاي قره‌داغ قرار گرفته مانند ديواري سرتاسر شمال شهرستان شبستر را مي‌ پوشاند و اين شهرستان را از شهرستان مرند و خوي جدا مي كند. این کوهها در امتداد کوههای قره داغ قرار گرفته و بلندترین قله آن علی علمدار می‌ باشد.

جمعیت: براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسكن در سال 1390، جمعیت شهرستان شبستر در حدود 124499 نفر (3.3 درصد جمعیت استان) و جمعیت مرکز این شهرستان 15663 نفر برآورد شده است. جمعیت شهری این شهرستان 60393 نفر و جمعیت روستایی آن 64106 نفر و تعداد خانوار آن 37386 خانوار است.

زبان محلی: آذری

ارتفاع از سطح دریا: 1400 متر

آب و هوا: آب و هوای شهرستان شبستر در تابستانها معتدل و در زمستانها سرد است. اثر بادهای مرطوب مديترانه‌ ای که از فراز کوههای مرزی ترکيه و آذربايجان غربی می‌ رسند، در اين منطقه کاملا نمايان است. به علاوه رطوبت درياچه اروميه در اين شهرستان موثر است. به طور کلی آب و هوای شهرستان شبستر معتدل و نيمه مرطوب بوده و در شهر شبستر بيشترين درجه حرارت در تابستان‌ ها 28 درجه بالای صفر و کمترين آن در زمستانها 18 درجه زير صفر است.

موقعیت جغرافیایی: در 65 کیلومتری تبریز واقع شده و از سمت شمال با شهرستانهای مرند و ورزقان، از سمت شرق با شهرستان تبریز، از سمت غرب با استان آذربایجان غربی و دریاچه ارومیه و از سمت جنوب با شهرستانهای تبریز و اسکو هم‌ مرز است.

وضعیت اقتصادی: شبستر يک منطقه كشاورزی است و باغهای ميوه و تاكستانها، شهر را در ميان گرفته‌ اند. دامداری و دامپروری از فعاليت‌ های بسيار مهم شهرستان شبستر به شمار می‌ آید. اين امر به دليل وضعيت خاص منطقه و وجود مراتع غنی از رونق كامل برخوردار است. فعاليت اين شهرستان در زمينه زنبورداری نيز  چشمگير است. در رشته صنايع بيشترين اهميت را در شهرستان شبستر، كارخانه سيمان صوفيان دارا است. فعالیت غالب صنعتی در شهرستان شبستر بر پایه صنایع تولید محصولات كانی غیرفلزی و صنایع غذایی و تبدیلی كشاورزی استوار است.  

تاریخچه: شبستر از شهرهای قديم آذربايجان است که نام آن در كتاب‌ های بسياری آمده است. بخشی از آوازه شبستر نیز به وجود بزرگانی چون شيخ محمود شبستری صاحب مثنوی گلشن راز مربوط میشود. بر پایهٔ اسناد و آثار تاریخی همچون تپهٔ حسنلو در روستای دیزج‌خلیل و کول‌تپه در قره‌تپه ثابت شده که منطقهٔ شبستر پیش از ورود آریایی‌ ها به فلات ایران مسکونی بوده و حکومت‌ های محلی اورارتو و ماننا بر این منطقه تسلط داشته‌ اند.

جاذبه های گردشگری: مسجد جامع تسوج (مربوط به قرن دهم هجري)، مقبره شیخ محمود شبستری (مربوط به قرن هفتم هجري)، شهر تاریخی سیس (در۱۴ کيلومتري شبستر و دارای آثاری چون سنگ حجاري شده قيزيل‌داش، مزار پير رجب، مزار شيخ اسماعيل، مسجد محمد حنيفه ومقبره باله حسن)

آداب و رسوم و رویدادهای مهم: سمنوپزی، سفره هفت سین، آب چهل یاسین، تدارک خوانچه های عیدیانه و...

افراد سرشناس: شيخ محمود شبستری صاحب مثنوی گلشن راز و ميرزا علی اكبر معجز شبستری شاعر طنزسرای برجسته آذربايجان، شیخ محمد خیابانی و میرزا علی معجز شبستری

محصولات: فرآورده‌ها و محصولات كشاورزی شبستر را گندم، جو، بنشن، دانه‌ های روغنی، گياهان علوفه‌ای، گلابی، سيب، گردو، زردآلو، گيلاس، آلبالو، گوجه، آلو و هلو تشکیل می‌دهد.

سوغاتی: ازسوغات شبستر ميتوان به هلو،گوجه،آلبالو وآلو اشاره كرد.

صنایع دستی: سفال کوزه کنان

گیاهان و جانوران بومی و مهاجر: تنوع زيستي و جانوري کوهستان میشو تأثيرات اكولوژي و اكوسيستمي غیرقابل انکاری در آب و هوا و زيست بوم منطقه داشته است. کوه می‌شو یا (میشو داغ) در گذشته از نظر تنوع گونه‌ های زیستی منطقه‌ ای ارزشمند به حساب می‌ رفت و اکنون با تخریب زیستگاه‌ ها و کم شدن شمار جانداران روبرو است.
وجود بیش از ۳۸۵ گونه گیاه شناخته شده و پوشش گیاهی و تنوع گونه‌ ای اندمیک مخصوص و منحصر به می‌شو بیانگر ارزش و اهمیت پوشش گیاهی این منطقه‌است.
منطقه میشو از لحاظ قرار داشتن در میان مناطق حفاظت شده مرکان و منطقه شکار ممنوع یکانات از سمت شمال و شمال غربی و پارک ملی دریاچه ارومیه از سمت جنوب، و داشتن فون جانوری تنوع زیستی (بیوم) ارزشمند دارای اهمیت فراوانی است.
حیواناتی مثل گرگ، روباه معمولی، راسو، سمور، شنگ، رودک، گربه وحشی، سیاه گوش، قوچ ارمنی، پازن، گراز، كور كور ،كركس سیاه ، سنقر خاكستری ، سنقر گندم فرار ، سارگپر معمولی، عقاب طلایی ،دلیجه ، بالابان، کبک دری، بوآی شنی باریك كوره مار شنی، بوآی شنی معمولی كورمار، مار آتشی، قمچه مار ، مار پلنگی در کوههای میشو زندگی میکنند.

بدترین و بهترین زمان بازدید: زمستان سرد در این منطقه شاید زمان مناسبی برای گردشگری نباشد اما از اوایل بهار تا اواسط پاییز زمان مناسبی است.

مدت زمان لازم برای بازدید از این شهر: یک روز

مسیر پیشنهادی: شبستر یکی از شهرهای غربی استان آذربایجان شرقی و مرکز شهرستان شبستر است. این شهر در ۳۰ کیلومتری صوفیان و حدود۶۰ کیلومتری تبریز واقع شده‌است. شهر شبستر در مسير راه اصلي تبريز – سلماس است. فاصله شبستر تا سلماس 93 كيلومتر است. راه آهن تبريز – تركيه از 4 كيلومتري شهر عبور مي كند.

منابع:

استانداری آذربایجانشرقی
دانشگاه آزاد شبستر
fa.wikipedia.org
arianica.com
ordup.com
tnews.ir