شهر سیبه کوخرد

آدرس:
هرمزگان، بستک، کوخرد
چکیده: شهر سیبه کوخرد

در کوخرد شهرستان بستک استان هرمزگان یکی از محوطه های باستانی کمتر شناخته شده ای وجود دارد که ساکنان روستا، آن را شهر سیبه می خوانند. امروزه بخشی از این شهر تاریخی زیر دهستان کنونی «کوخرد» مدفون است. باستان شناسان از شهر سیبه به عنوان شهر فراموش شده ساسانیان یاد می ‌کنند. در کاوشهای اخیر حمام و چند آب انبار در این شهر نمایان شده است.

مشخصات کلی
نام
شهر سیبه کوخرد
وجه تسمیه
برگرفته از نام بانی شهر
قدمت
قبل از اسلام
سازنده
سیبه (حاکم وقت)
پیشنهادات
بخش های مهم برای بازدید
حمام، تِرِنُه، قلعه و...
بهترین زمان بازدید
زمستان
نزدیکترین جاذبه های گردشگری
دوگنبدان و ...
مسیر دسترسی
آدرس
هرمزگان، بستک، کوخرد
امکانات
پوشش شبکه
متن کامل: شهر سیبه کوخرد

کوخِرد، مرکز بخش کوخرد از توابع شهرستان بستک است که در غرب استان هرمزگان در جنوب ایران قرار دارد. کوخرد که در پسکرانه ‌های بندر لنگه قرار گرفته، پیش از اسلام سیبه نامیده می شد. امروزه بخشی از این شهر تاریخی زیر «کوخرد» مدفون است. باستان شناسان از شهر سیبه به عنوان شهر فراموش شده ساسانیان یاد می‌ کنند. از نظر باستان شناسان این شهر چهل هکتار مساحت دارد.

در شمال این منطقه، دره‌ای به نام «درواه شمو» قرار دارد که شرایط جغرافیایی، آن را به معبری مناسب برای عبور سیلاب ‌ها تبدیل کرده است و در طول تاریخ از همین منطقه، سیل ‌های بسیاری جاری و موجب ویرانی ‌های زیاد شده‌ اند. در نتیجه‌ جاری شدن یکی از این سیلاب‌ ها، قسمت ‌هایی از بقایای خانه ‌های مسکونی شهر سیبه، که از سنگ و ساروج ساخته شده‌ اند، نمایان شد اما دیگر نقاط شهر زیر دهستان کنونی کوخرد و گورستان آن مدفون هستند و حفاری‌ های باستان‌شناسی در این منطقه انجام نشده است. در سال ۱۳۹۶ بررسی های باستان شناسی و به طور اخص بررسی آرکئوژئوفیزیک در این محوطه انجام شد که آثاری از دوران ساسانی و بخصوص آثار فراوانی مربوط به بعد از اسلام در این منطقه بدست آمد.


تاریخچه
کوخِرد قبل از اسلام به نام «شهر سیبه» مشهور بوده است. در زمان ساسانیان، فردی به نام «سیبه» که یکی از زرتشتیان صاحب مقام در حکومت بوده است، این شهر را ساخت. سیبه شهری دارای حصار و بارو و محل سکونت حاکم منطقه بوده است. حاکم سیبه مسئول گرفتن خراج از مناطق تابع بوده و این شهر به عنوان مرکز حکومتی شناخته می‌ شد. سیبه سرزمینی آباد و پر رونق بوده و طبق آنچه در نوشته ‌ها آمده مردم «شهر سیبه» زرتشتی وارمنی بوده ا‌ند که آثار زیادی از آنها به جای مانده است. در این منطقه یک درخت کُور بزرگ وجود دارد که نام آن در میان اهالی به «کُور ارمنی» معروف است. در اسناد تاریخی نام شهر سیبه را به نام مرکز حکومت ذکر کرد‌ه اند و حاکمان شهر از مردم هشتاد روستای توابع شهر باج و خراج می ‌گرفتند.


محدوده شهر سیبه
محدوده شهر سیبه از شمال رشته ‌کوه ناخ، از جنوب بند آماج و رودخانه مهران، از مغرب صحرای خلوص و جناح، و از سمت مشرق به آسو و مهران منتهی می ‌شده ‌است.

 

بخشی از حمام سیبه


آثاری از شهر سیبه

  • معبد سیبه: عبادتگاهی بزرگ و باشکوه در شهر سیبه بوده که جای عبادت پیشوایان و خردمندان و دانایان سیبه بوده است. این عبادتگاه برای مردم آن محترم بوده و همه‌ مردم آن را تکریم می کردند.
  • حمام سیبه: در بررسی های مغناطیسی که در دوران اخیر توسط باستان شناسان انجام شده آثاری از دوران ساسانی و اسلامی در زیر خاک یافت شده است. این آثار عبارتند از: سفالهای دوره ساسانی، سفال دوران اسلام، چند سازه نیمه ویران از جمله آب انبار و بنایی موسوم به حمام سیبه در این آثار به چشم می ‌آید. این حمام بر اثر سیلاب کشف شده است. این حمام که در عمق چهار متری زمین کشف شده دارای قنات بوده و به حمام گبری نیز معروف است. قدمت این حمام مربوط به دوران حضور زرتشتیان در این منطقه بوده و در دوران بعد بازسازی شده است. در ایران حمام نشانگر وجود حاکم در آن منطقه بوده که خود نشانگر وجود آبادی یا شهر نیز می باشد. این حمام تاریخی به صورت برکه‌ ای (در زبان محلی برکه به معنی آب انبار است.) سربسته با شیارهایی در اطراف آن در زیر زمین مدفو شده است، که به خاطر بارش باران این آثار نمایان شده است. باستان شناسان اهمیت این حمام را اعلام کرده‌ اند و طرحی برای بازسازی این گرمابه‌ تاریخی مطرح شده است. این ساختمان باستانی ارتفاعی در حدود سه متر دارد که بیشتر قسمت‌ های آن در زیر خاک مدفون است و در صورت ادامه‌ حفاری‌ ها، مجموعه ‌ای بزرگ نمایان خواهد شد. در نزدیکی این حمام یک حلقه چاه مربوط به دوره‌ ساسانیان با عمقی در حدود ۲۵ متر وجود دارد که به چاه عالی معروف است و در بین اهالی مشهور است که آب بسیار شیرینی داشته است. این اثر باستانی در ۲۷ بهمن ۱۳۸۲ و با شماره‌ی ۱۰۹۲۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
  • قلعه: شهر سیبه در زمان رونق خود، سه قلعه‌ حکومتی داشته که دو تای آنها داخل شهر و یکی از آنها در اطراف شهر قرار داشته است. قلعه‌ مرکز سیبه، سکونت ‌گاه حاکم و مرکز حکومتی شهر بوده که ویرانه‌ هایی از آن در مجاورت حمام باستانی باقی مانده است. این دژ باستانی، علاوه بر حصاری مستحکم، خندق بزرگی در اطراف خود داشته است. قلعه‌ دیگر شهر سیبه که به قلعه‌ آماج مشهور بوده، در اثر سیل ‌های منطقه، به کلی از بین رفته است. بر اساس روش متداول در ایران باستان، در بلندی‌ های اطراف شهرها، استحکاماتی می‌ ساختند تا دیده‌ بان‌ ها به همراه تعدادی از نیروهای نظامی در آنها مستقر شوند. این افراد، مسئول نگهبانی از راه‌ ها، نظارت بر تردد کاروان ‌ها و حفظ امنیت اطراف شهر بوده ‌اند. شهر سیبه نیز در یکی از قلل مرتفع رشته‌ کوه ناخ در شمال خود، قلعه ‌ای به همین منظور داشته که به نام قله‌ ای که در آن قرار گرفته، به قلعه‌ توصیله مشهور بوده است. بخش ‌هایی از این قلعه‌ باستانی هنوز پابرجا است.
  • تِرِنُه: به سازه های دایره‌ا ی مانندی که قدمت آن به دوران باستان و احتمالا ساسانی می رسد و در میان رودخانه مهران ساخته شده گفته می شود. این سازه ها آب شیرین را از یک طرف رودخانه شور به طرف دیگر می برد. بخش های آن در زیر آب به هم متصل است. کانال ترنه را با شیبی مناسب طراحی کرده ‌اند که موجب شکافتن جریان آب می ‌شود و از تخریب بنا بر اثر شدت جریان آب جلوگیری می ‌کند. همچنین در ستون ‌های مخروطی ‌شکل ترنه، حفره‌ هایی ایجاد کرده بودند که آب شیرین باران نیز به داخل کانال هدایت می ‌شده است. این مجموعه‌ کهن که فقط یک بار و آن هم در دوران صفوی مرمت شده است، در ۲۷ بهمن ۱۳۸۲ و با شماره‌ ۱۰۹۲۷ در میان آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.


جاذبه های گردشگری کوخرد
پراکندگی آثاری از دوران پیش ازتاریخ تا دوران متأخر اسلامی در اطراف منطقه کوخرد، وجود نقاشی های صخره ای از دوران پیش ازتاریخ تا اسلامی، سازه آبی تِرِنُه (از سازه های ساخته شده در دوره ساسانی)، آرامگاه دو گنبدان و ... همگی از غنای این خطه خبر می دهند که می تواند برای گردشگران قابل توجه باشد.


منابع:

  • funzi.co
  • fa.wikipedia.org
  • ensani.ir
  • kojaro.com
شما هم می توانید در این مورد نظر دهید: