آرامگاه علمای کوخرد یا دوگنبدان کوخرد از مکان های زیارتی بخشی به همین نام در شهرستان بستک استان هرمزگان است. در لهجه محلی به آرامگاه علمای کوخرد ، «زیارت» گفته می شود. این بنای تاریخی از شاهکارهای یکی از مشهورترین معماران بزرگ شهرستان بستک، «حاج محمد شریف کاظم معمار» بشمار می رود. بنای این آثار برجسته و تاریخی بین سال های ۱۱۴۹ تا ۱۱۵۱ ه.ق ساخته شده است. مجموعهٔ دو گنبدان کوخرد در ۲۷ بهمن ۱۳۸۲ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
دوگنبدان کوخرد آرامگاه سه تن از بزرگان و مشاهیر منطقه یعنی «حاج شیخ عبدالرحمان بزرگ»، «قاضی حاج ملا اسماعیل» و «حاج ملا عبدالواحد» است که در سده دوازده هجری قمری به صورت دو بنای گنبدی جداگانه مجاورهم ساخته شده است. ویژگی خاصی که دوگنبدان کوخرد را به اثری منحصر به فرد در جهان تبدیل کرده نمای بیرونی گنبد های آن است که به صورت ارچینی ساخته شده است. در این سبک که بسیار شبیه معماری هندو است گنبد به صورت مطبق روی چهاردیواری آرامگاه بنا می شود. دوگنبدان کوخرد از این منظر شبیه گنبد دانیال نبی (ع) در شوش است با این تفاوت که گنبد های کوخرد مطبق لانه زنبوری و گنبد شوش دانیال مطبق پله پله ای است.
علمای مدفون در مقبره
عبدالرحمن شیخ از دین شناسان نامدار منطقه بود. آموزه های دینی و طریقت را از برادر بزرگ خود عبدالقادر آموخت و در مدرسه شیخ بستک مدرس بود، مدتی در مکه ادامه تحصیل کرد و در آنجا از علمای برجسته و تراز اول شناخته شد. بعد ها در کوخرد مدرسه ای بنا کرد و به کودکان علوم شرعی درس می داد. وی از حاصل کشاورزی از کاریزهایی که خودش احداث کرده بود زندگی خود را می گذراند و چندی پس از درگذشت شیخ عبدالقادر مردم را راهنمایی دینی می کرد. وی در سال ۱۱۴۹ ه.ق در کوخرد فوت کرد.
شیخ اسماعیل فرزند شیخ حسن برادر شیخ عبدالرحمان بزرگ بود. مرد پارسایی بود که از طرف عمویش کار قضاوت کوخرد و هرنگ و لمزان و انجیره و دژگان را برعهده گرفت. بیشتر عمر خود را در کارهای کشاورزی و غرس درختان نخل صرف می کرد و دام فراوان داشت. او در ۱۱۵۳ ه.ق در کوخرد فوت کرد و در بقعه ای جنب بارگاه عمویش شیخ عبدالرحمان بزرگ در محوطه ای به خاک سپرده شد.
فرزند حاج ملا اسماعیل معروف به حاجی ملا عبدالواحد آخوند، یکی از علما و قاضیان معروف این بخش بود. فوت او در روستای هرنگ رخ داد و در بقعه کوخرد جنب گور پدرش به خاک سپرده شد.
اهمیت بنا
دوگنبدان کوخرد از طرف یونسکو مورد توجه قرار گرفته و علت آن نیز خراب شدن یکی از ابنیه های تاریخی مذهبی در کشور عراق بوده که می خواستند مرمت کنند و مختصات مهندسی و معماری آن را از شوش دانیال و دو گنبدان کوخرد گرفتند و تأیید کرده‌ا ند که معماری دوگنبدان در جنوب ایران (کوخرد) منحصر به فرد است. حتی این اثر قابلیت ثبت جهانی نیز دارد.
جاذبه های گردشگری منطقه
ﺗِﺮِﻧُﻪ کوخرد، شهر تاریخی سیبه، آرامگاه سید مظفر منصور، مجموعه برکه های غرب کوخرد، باغ ابوالقاسم، پارک بوستان خضراء کوخرد، مسجد جامع کوخرد، مکتبخانه، بوستان هرنگ، مسجد پارک و …
موقعیت مکانی
دوگنبدان در جنوب جاده بستک به بندر لنگه قرار دارد.
منابع:
- میراث فرهنگی و گردشگری استان هرمزگان
- fa.wikipedia.org
- virgool.io
- seeiran.ir
- funzi.co
- sobhesahel.com
