شهر تاریخی سیروان (شیروان) در حوزه شمالی استان ایلام و شمال شرقی شهر ایلام در دامنه های اطراف و لایه های زیرین سراب کلان واقع در شهرستان سیروان به صورت نیمه مدفون با بقایای آثار معماری ارزشمند است. در وسط روستا مجموعه اتاق های به هم پیوسته ای به صورت یک تل بزرگ دیده می شود که بر فراز آن پی اتاق های منظم مربع شکل طبقات بالایی ساختمان مشخص و معلوم است. اما طبقه یا طبقات پایین که به عنوان انبار و کاهدان مورد استفاده اهالی قرار می گرفت، هنوز سالم و پابرجا باقی مانده است.
این شهر در دوران شکوه و عظمت خود مرکز ایالت ماسبذان از شهرهای مهم و آباد ایران در دوره ساسانی بوده و بناهای آن مانند شهرهای موصل و تکریت با سنگ و گچ ساخته شده است. وجود پل ها، راه ها، محوطه ها، قلعه های فراوان و سکونت گاههای باستانی در این محوطه گویای اهمیت این شهر است. این شهر در سال ۲۱ هجری به تصرف لشکریان ابو موسی درآمد و بعد از تسخیر ایران توسط مسلمانان، شهر تاریخی سیروان تا قرن چهارم هجری همچنان به حیات باشکوه خود ادامه داده است. بعد از حکومت آل بویه به دلیل انتقال مراکز حکومتی از غرب ایران؛ بغداد، تیسفون، همدان به نواحی شرق ایران اطلاعاتی در مورد سیروان و دیگر نواحی حاشیه غربی زاگرس در آثار مورخان دیده نمی شود. امروزه در ویرانه های این شهر می توان کیفیت شهرسازی و ذوق معماری عصر ساسانی را مشاهده کرد و روستای فعلی سراب کلان روی بناهای متعدد و مختلف باقی مانده از این شهر تاریخی ساخته شده است.
ساختار معماری شهر تاریخی شیروان قرابت نزدیکی با دیگر بناهای به جای مانده از دوره ساسانی همچون شهر باستانی سیمره و قلعه های موجود در پشته های کبیر کوه از جمله قلعه شیخ مکان و بهرام چوبین و نیز پل چم آب دارد. سبک بنا، نوع طاق و نوع مصالح ساختمان های باقی مانده از سیمره با بناهای سیروان تقریباً یکی است. تمامی بناهای دره شهر (سیمره باستان) از قلوه سنگ ساییده شده ساخته شده است. بیشتر گچ مورد استفاده در شهرهای شیروان و سیمره از کوه ها و تپه های اطراف که اکثراً سازنده های آنها گچی است آورده شده است. سقف های بناهای هر دو شهر از قلوه سنگ و ملاط گچ به صورت گنبدی درآمده و یا با طاق های هلالی ساخته شده است.
منابع:
- iribnews.ir
- hamshahrionline.ir
- fa.wikipedia.org