قبرستان پیر بکران، در نزدیکی شهر اصفهان، یکی از قبرستان های قدیمی ایران است. این قبرستان که در واقع عبادتگاه یهودیان به شمار می رود زیارتگاه سارا بت آشتر است. این مکان به مقبره سوسن دخت (شوشاندخت) یا دخت یزدگرد نیز معروف است و طبق شواهد تاریخی گویا به هزار و چهارصد و اندی سال قبل باز می گردد.
این مجموعه فرهنگی مذهبی مربوط به هموطنان کلیمی با دو هکتار وسعت و ۳۰ بنای تاریخی و گورستان بزرگ متعلق به ۱۸۰۰ سال پیش و یکی از ظرفیت های بزرگ گردشگری استان اصفهان است. دو سنگ قبر یافته شده از این مجموعه که به زبان عبری نوشته شده است ۱۲۰۰ سال قبل را نشان می دهد و سنگ دیگری که امروزه بر دیوار اتاق محراب نصب شده و توسط باستان شناسان کشف شده، ۱۸۲۹ سال قبل را نمایش می دهد. بر روی در سنگی ورودی چله خانه این محل اشعار داوود نبی که در ستایش پروردگار به زبان عبری سروده شده است، دیده می شود. هنگام سال نو یهودیان و کلیمیان ایرانی از سراسر ایران به این محل می آیند و در اتاق های این محل اُتراق می کنند. در کف این محل سفره ای چیده شده از سنگ تراش خورده به صورت مجسمه خوراکی ها قرار داشته که در سالیان اخیر به سرقت رفته است. در گذشته علمای یهودی دور این سفره می نشستند و به خواندن تورات مشغول می شدند. در کف گوشه ای از این محل تخته سنگی است که جای پای اسبی دیده می شود و اعتقاد بر این است که حضرت الیاس پیامبر از این محل به آسمان عروج کرده است. نمادهای یهودیان مثل شمعدان و ستاره داوود همه جای این مکان به چشم می خورد. این محل دارای یک کنیسه و قبرهای زیادی است که نزدیک به ۲۰۰۰ سال قدمت دارند. در بین مردم این منطقه این محل به استراخاتون معروف است. مدیریت و حفاظت و نگهبانی این مکان تحت نظر انجمن کلیمیان اصفهان است.
تاریخچه
بر عکس گفتار عامه مردم که این مکان را استرخاتون می نامند نام اصلی اینجا «سَرَح بِت آشر» یا «سارا بنت آشِر» یا آشِه است. سارا دختر آشه ظاهرا نوه یا فرزند حضرت الیاس و در دوران حضرت یعقوب و حضرت یوسف نبی زندگی می کرده و سپس به این مکان مهاجرت کرده و پس از زندگی در اینجا به یکباره ناپدید گشته یا دیگر دیده نشده و یهودیان معتقدند که به آسمان رفته است. استرخاتون شخص دیگری است و قبر او در آرامگاه استر و مردخای همدان است. سارا در همان مقبره پیربکران زندگی می کرده و در همانجا غذا می خورده و زندگی می کرده و به این مکان رفت و آمد داشته است. در زمان حمله مغولان این مکان به کلی ویران شده و چندین بار توسط یهودیان بازسازی می شود. همچنین بقعه پیربکران که متعلق به یهودیان بوده توسط محمد بن بکران بازسازی شده و نمادهای ستاره داوود جای خود را به نمادهای اسلامی و آیات قرآن می دهد. در بیرون این مکان جوی آبی بوده که از کوه آنجا سرچشمه می گیرد و این جوی تا منطقه فرح آباد اصفهان و محل استقرار یگانهای ارتش ادامه داشته و پس از مشروب ساختن زمین های آنجا به طرف چهارباغ ادامه پیدا کرده و به مادی های آنجا می ریخته که به جوب شاه (عباس) معروف است.
امروزه معماری قاجار در این مکان مشهود است و کتیبه هایی به زبان عبری و عکس هایی بالای سر حجره های آن دیده می شود که تصاویر علمای یهود است. اولین اتاق در سمت راست زیرزمین کم عمقی است که همان غسالخانه یهودیان بوده و در روی ستون هایش جملاتی از تورات نقش بسته است و اکنون به انباری تبدیل شده است. دور تا دور محوطه حجره ها برای عبادت یهودیان مورد استفاده قرار می گیرد و در ایامی خاص (ظاهرا اواخر شهریور) یهودیان در آنجا جمع شده و حدود پانزده روز در این مکان معتکف می شوند.
جاذبه های گردشگری پیربکران
پیربکران از بخش های شهرستان فلاورجان است و در فاصله سی کیلومتری مرکز اصفهان قرار دارد. آثار تاریخی و فرهنگی و همچنین آثار طبیعی شهر پیربکران شامل پل بابا محمود، بقعه محمد ابن بکران، زیارتگاه استراخاتون پیربکران (سارا خاتون)، رودخانه زاینده رود پیربکران، دشت زیبای محله کرافشان شهر پیربکران، دشت زیبای محله جوچی شهر پیربکران، قلعه سلیمان جوچی می باشد.
منابع:
- i-esfahan.ir
- jazebeha.com
- falavarjantourism.com
- donyayesafar.com
- kojaro.com
- sahebnews.ir
