حمام نوبر تبریز

رستوران و کافی شاپ شهریار

آدرس:
آذربایجان شرقی٬ تبریز، میدان ساعت، نبش خیابان تربیت
زمان بازدید:
۱۲ ظهر الی آخر شب.
تعطیلی هفته
ندارد.
تعطیلات سالانه
تعطیلات سوگواری مهم همچون شهادت حضرت علی (ع) - امام حسین (ع) و...
بلیط ورودی
رایگان.
بلیط اتباع خارجی
رایگان.
چکیده: حمام نوبر تبریز

حمام نوبر یکی از باشکوه ترین بناهای ایرانی به جای مانده از دوره قاجاریه است و بعنوان اولین و بزرگترین سفره خانه سنتی تبریز فعالیت دارد که برای اولین بار در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

ستون های سنگی به کار رفته در این شاهکار معماری، باعث جذب علاقمندان و دانشجویان معماری و هنر از سراسر جهان شده است.

مشخصات کلی
نام
حمام نوبر
قدمت
دوره قاجار
سازنده
معمار تبریزی بالا کاظم
ویژگی خاص
بعنوان اولین و بزرگترین سفره خانه سنتی تبریزفعالیت دارد
پیشنهادات
نزدیکترین جاذبه های گردشگری
خیابان تربیت، عمارت شهرداری و....
مسیر دسترسی
آدرس
آذربایجان شرقی٬ تبریز، میدان ساعت، نبش خیابان تربیت
نحوه دسترسی
تاکسی، خط واحد آبرسان-شریعتی، BRT
امکانات
پارکینگ
دستشویی
اقامتگاه
رستوران
بوفه
امانتداری
پوشش شبکه
نزدیکترین جاذبه ها و محل اقامت به حمام نوبر تبریز
متن کامل: حمام نوبر تبریز

حمام نوبر یکی از باشکوهترین بناهای ایرانی به جای مانده از دوره قاجاریه است که در میدان ساعت، نبش تربیت واقع شده است.

این حمام تاریخی با مساحت تقریبی 700 مترمربع، حدود 140 سال پیش توسط معماری به نام بالاکاظم از اهالی قره‌ آغاج ساخته شد و با توسعه شهر تبریز و تخریب دروازه قدیمی، در مرکز شهر قرار گرفت. در نقشه شهر تبریز که پیش از سال 1243 هجری قمری تهیه شده، این حمام در نزدیکی دروازه نوبر مشخص شده و در نقشه دارالسلطنه تبریز که متعلق به سال 1297 هجری قمری میباشد، این بنا با نام «حمام وزیر» دیده میشود.

حمام تاریخی نوبر در سال 1378 خورشیدی، از سوی سازمان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در قالب طرح پردیسان، با همان الگوی قدیمی و بدون دخل و تصرف در فضاهای معماری، تغییر کاربری یافت و در حال حاضر با نام «سفره‌خانه سنتی شهریار» دایر و فعال است.

در راستای بهره‌برداری بهینه از تمام فضاهای حمام، فضاهای سربینه و گرمخانه به سفره‌ خانه و فضای پشت بام به چایخانه و اجرای مراسم پرده‌ خوانی و نقالی اختصاص دارد.

عناصر تشکیل‌ دهنده‌ کالبدی‌ بنا سنگ‌ و آجر و چوب‌ است‌. از خصوصیات‌ بارز بنا طاق‌ و گنبد بزرگ‌ گرمخانه‌، طاق‌ و گنبد با ستون‌ و سرستونهای‌ سنگی‌ مقرنس‌ کاری‌ شده‌ سربینه‌ و اجرای‌ کاربندی‌ و ترکیب‌ آجر و کاشی‌ و پوشش‌ معقلی‌ مناسب‌ است‌. سربینه حمام فضایی وسیع با قاعده هشت‌ ضلعی است که در بخش میانی آن، طاق‌ بندی‌شده و بر هشت ستون سنگی قرار گرفته است. همچنین حوضی هشت‌ گوش در میانه این بخش قرار دارد و سکوهایی بر گرداگرد آن قرار دارند.

طاق‌ و گنبد بزرگ‌ گرمخانه‌، طاق‌ و گنبد با ستون‌ و سرستون‌ های‌ سنگی‌ مقرنس‌‌ کاری‌‌ شده‌ سربینه‌ و اجرای‌ کاربندی‌ و ترکیب‌ آجر و کاشی‌ و پوشش‌ معقلی‌ مناسب‌ حمام و کتیبه‌ های مصور زیبای ورودی را از دیگر جاذبه‌ های این حمام تاریخی میتوان برشمرد.

ستون های سنگی به کار رفته در این شاهکار معماری، باعث جذب علاقمندان و دانشجویان معماری و هنر از سراسر جهان شده است.

از جمله مصالح به کار رفته در ساخت حمام میتوان به آجر در جرزها و سقف‌ ها ملات و گچ و همچنین سنگ‌ تراش خورده در ستون‌ ها کف‌ ها و ازاره‌ ها اشاره کرد.

میان در این حمام، که قاعده ای مستطیل شکل دارد، با تغییر زاویه حرکت، از سربینه به گرم خانه راه می برد. گرم خانه نیز در میانه فضایی با قاعده مربع با چهارستون هشت وجهی دارد. بر گرداگرد این بخش، دیگر فضاهای گرم خانه قرار دارد که به سبب تصرفات دوره اخیر، صورت اصیل آنها به درستی مشخص نیست. در ضلع شمالی گرم خانه، احتمالا خزینه ها قرار داشته است. تون حمام در پشت این قسمت امروزه نیز باقی است.

بنا دو ورودی از خیابانهای مجاور دارد. ورودی اصلی به دالانی طویل گشوده می شود. این دالان به یک مغازه و در انتها به سربینه حمام راه می برد. ورودی دوم مسیری پلکانی دارد و مانند ورودی اصلی، تنها به حمام اختصاص ندارد و به مغازه و قهوه خانه ای راه دارد. دو راه ورودی حمام در دو سوی سربینه واقع است. این ورودی ها و درگاه وورد به میان در، چنان در سه گوشه سربینه قرار گرفته اند که مسیرهای ورود و خروج صورتی منظم و مشخص یافته اند.

این بنا در سال ۷۸ از سوی سازمان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده وبه بخش خصوصی واگذار شد.


ساعات کار رستوران:

12 ظهر تا 12 شب


مکانهای تاریخی و موزه های نزدیک به این مکان:

اکثر مکانهای دیدنی وتاریخی تبریز نزدیک میدان ساعت میباشد: (پیاده به هر یک ازاین مکانها نهایت 15-10دقیقه راه است)

ارگ تبریز چند قدم با این مکان فاصله داشته و درسه راه طالقانی، جنب مصلی خودنمایی میکند.

مرکز اصلی خرید در شهر تبریزکه خیابان تربیت میباشد و به بازار بزرگ تبریز منتهی میشود، عمارت شهرداری(واقع در میدان ساعت)،

موزه ادبی استاد شهریار(منزل شخصی استاد)، خانه های تاریخی تبریز از جمله خانه نیکدل، خانه حیدرزاده،  موزه سنجش، دانشکده معماری و...که همگی درمقصودیه واقع شده اند.(کوی عمارت شهرداری)

خانه های تاریخی دیگری نیز در خیابان ارتش جنوبی، در کوچه های صدر و جاجی رضا وجود دارند. از جمله خانه ختایی، خانه لاله ای، خانه علی میسیو و...

مسجد کبود تبریز(فیروزه اسلام)، موزه عصرآهن(جنب مسجد کبود)، موزه آذربایجان، از بوستان خاقانی نزدیک این مکان نیز میتوانید جهت صرف چای و استراحت استفاده نمایید( این مکانها بالاترازمیدان ساعت نرسیده به چهارراه منصور میباشند)

دیدن هریک ازاین آثار برای شما خاطره ساز خواهد بود.


منابع:

  • armansafar.com
  • citypedia.ir
  • arthut.co
  • yjc.ir
حسین گودرزی (کاربر عضو نشده)
1402-11-10 14:41
کتاب عملیات تک نفره تفنگدار در یایی نوشته مجید ملکی را جهت خرید از کجا می توانم تهیه کنم.
نادر درویشی (کاربر عضو نشده)
1402-10-04 18:11
آقای مجید ملکی نویسنده کتاب عملیات تک نفره تفگدار دریایی فرزند سوم یا چهارم مرحوم حاج خداویردی بود و آنمرجوم دارای 6 فرزند پسر می باشد
ناصر بخشی آزاد (کاربر عضو نشده)
1402-10-04 18:06
چندی پیش در مراسم اختتامیه کنگره 10 هزار شهید استان آذربایجان شرقی کتاب عملیات تک نفره تفنگدار دریایی نوشته مجید ملکی را هدیه گرفتم که در پیشگفتار آن کتاب در مورد کرمابه نوبر و مرحوم حاج خداویردی ملکی مطالبی قید گردیده بود که برایم بسیار جالب بود و بعد از مطالعه متوجه شدم کتاب عملیات تک نفره تفنگدار دریایی توسط فرزند ش آقای مجید ملکی نوشته شده است.
نوبری (کاربر عضو نشده)
1401-11-11 13:31
یادش بخیر ایام قدیم ما اهالی تربیت خاطره خوشی از این مکان داریم همیشه با لطف حاج آقا ملکی روبه رو بودیم خدا رحمتش کنه و به پسران ایشان حاج علی اصغر و جعفر آقا و آقا مجید و مهدی آقا عمر و سلامتی عنایت کند
خیابانی (کاربر عضو نشده)
1401-11-11 13:14
این بنا سالهای خیلی زیاد در اختیار خانواده بزرگ و با اصالت ملکی بوده که بزرگ خاندان ملکی از معتمدین محله خیابان تبریز بوده و ما سالهای زیادی افتخار همسایگی آنها را داشتیم
تبریزیم (کاربر عضو نشده)
1401-11-08 20:37
حمام تاریخی نوبر تبریز که یکی از آثار تاریخی منحصر بفرد وازشاهکارهای هنری استان آذربایجان شرقی محسوب می شود به طمع در آمد زایی مورد بی مهری متولیان استان قرار گرفت و بجای حفظ ساختار اصلی حمام با تخریب ساختار اصلی حمام آن را به رستوران و قهوه خانه جهت کسب در آمد تبدیل نموداند. حمام تاریخی نوبر که مالک آن مرحوم حاج خداویردی ملکی از معتمدین و اشخاص بسیار خیرمحله نوبر و خیاوان تبریز بود تا سال ۱۳۷۴ حمام فوق را سرپا نگهداشته بود و اهالی محله نوبر و بازاریان تبریز جهت استحمام از آن استفاده می نمودند. بجهت ممانعت میراث فرهنگی و شهرداری از تعمیر و بازسازی حمام توسط مالک حمام نوبر مرحوم حاج خداویردی ملکی ..بناچار در سال ۱۳۷۴ مرحوم حمام نوبر را به میراث فرهنگی و شهرداری استان وقف نمود تا پس از مرمت و باز سازی بعنوان یک آثار هنری و میراث فرهنگی جهت نسل آینده حفظ گردد که متاسفانه به قهوه خانه تغیر کار بری شد. حمام نوبر در بدو ورودی راهرودارای قسمت حمام خصوصی جهت استفاده بانوان بود. وجهت گرم نگهداشتن داخل حمام (محل استحمام)دارای سیستم گرمایشی منحصر بفرد تاریخی بود که متاسفانه زمان تخریب جهت تبدیل نمودن به منع در آمد زایی بطور کامل تخریب گردید. همچنین حمام نوبر دارای دو خزینه بسیار پیچیده با معماری خاص آب گرم و آبسرد و یک خزینه مخصوص انبار نمودن نفت سیاه بود. که متاسفانه آنها هم تخریب و با سنگ و خاک مدفون گردیدن...............
زینالپور (کاربر عضو نشده)
1401-10-29 14:51
مالک حمام تارخی نوبر تبریز حاج خداویردی ملکی که یکی از اشخاص بسیار سرشناس تبریز و از معتمدین محله خیاوان کلانشهر تبریز محسوب می شد حمام تاریخی نوبر را در سال 1374 به میراث فرهنگی و شهرداری تبریز وقف نمود تا ساختار باستانی حمام پس از مرمت بصورت حمام حفظ و نگهداری شو د. متاسفانه حمام فوق که تا سال 1374 فعال بود و جهت استحمام مورد استفاده مردم تبریزقرار می گرفت . به طمع درآمد زایی حمام فوق که یکی از کنجینه های باستانی می باشد . تخریب گردید و با تغیر ساختا ر از جمله تخریب محل استحمام . خزینها . وووو...به قهوه خانه تبدیل شد.
زینالپور (کاربر عضو نشده)
1401-10-29 14:33
مالک حمام تاریخ نوبر تبریز حاج خداویردی ملکی که در سال 1374 حمام نوبر را به میراث فرهنگی و شهرداری کلانشرتبریز وقف نمود یکی از اشخاص بسار سرشناس و از معتمدین تبریز بود و اکثر اهالی قدیم تبریز حاج خداویردی ملکی را بنام می شناسن . مرحوم حاج خداویردی بعنوان یک انسان خیر و و صاحب نظر در بین مردم از جایگاه ویژه ای برخوردار بود.
مجید (کاربر عضو نشده)
1401-09-23 09:11
مالک حمام تاریخی نوبر تبریزمرحوم حاج خداویردی ملکی بود که در سال ۱۳۷۴ حمام فوق را به شهرداری ی و میراث فرهنگی تبریز واگذار نمود.
شما هم می توانید در این مورد نظر دهید: