ساخت مسجد جامع فهرج واقع در 30 کیلومتری شهر یزد، به نیمه اول قرن اول هجری برمی گردد. مسجد جامع فهرج کماکان زنده و پویا بوده و در آن نماز جماعت برپا می کنند.
این مسجد، تنها مسجدی در جهان اسلام با قدمت زیاد است که ساختمان آن از ابتدا تا کنون تغییری نکردهاست. مسجد از نوع شبستانی و فاقد ایوان است. اگرچه بین باستان شناسان اختلاف نظر وجود دارد اما ظاهراً مسجد جامع فهرج قدیمی ترین مسجد ایران است. هرچند برخی مسجد تاریخانه دامغان را قدیمی ترین مسجد ایران می دانند. درحال حاضر مسجد تاریخانه صرفاً کاربرد بازدید و گردشگری دارد اما مسجد جامع فهرج کماکان زنده و پویا بوده و در آن نماز برپای میدارند.
هشت ستون بزرگ، شبستان کوچک و شکل بنا، انسان را به یاد ساختمانهای دوره ساسانی میاندازد. منار گلی نه چندان بلند مسجد در قرن سوم به بنای اصلی اضافه شده، که در عین حال راه دسترسی به پشت بام نیز میباشد. این مسجد، همچون بسیاری دیگر از مساجد جامع دارای درهای ورودی متعدد میباشد.
وارد مسجد که میشوید هیچ اثری از محراب، گنبد، کتیبه، کاشیکاری و سایر صنایع و تکلفهایی که بعدها در ساخت مساجد مرسوم گردید نمییابید. سادگی آن صداقت هزار و چهارصدسالهای را گواهاست، بی آنکه زنگار ریا، چهره دلنشینش را رنگین کند.
مسجد جامع فهرج اولين بار توسط زنده ياد استاد محمدكريم پيرنيـا در سـال 1349 بـه جامعـه علمـي ايـران معرفـي شـد.
بهترين زمان بازديد:
مناطق کویری در بهار و مهروآبان مناسب بازدید هستند. بازديـد شـب هنگـام از روستاي فهرج و مسجد، جذابيت و لطف ندارد.
نحوه دسترسي به روستا:
این روستا در25 کیلومتری جنوب شرقی یزد است. باید بعد از خروجی شهر یزدبه سمت کرمان بعد از سه راهی کمربندی از اولین دوربرگردان دور بزنید سپس درجاده یزد-بافق 17 کیلومتر جلو بروید. توجه داشته باشید که تابلوراهنما یاوجود ندارد یا قابل رویت نیست. جاده از سه راهی تا فهرج یک بانده، دوطرفه با آسفالت خوب وپرتردداست.
منابع:
fa.wikipedia.org
beytoote.com
talab.ir
جاذبههای گردشگری شهر یزد
هتل های شهر یزد
شاید همین تزئینات موجب ایجاد اختلاف بین علماء، من باب تقدم سال ساخت تاریخانه دامغان بر مسجد جامع فهرج بوده باشد.