در 9 کيلومتري شرق بهشهر و در ميان جنگلهاي انبوه ، آثار و عمارات و راههايي به چشم مي خورد که مربوط به بقاياي باغ تاريخي عباس آباد بهشهر در دوره شاه عباس کبير است. دسترسي به اين بنا با جاده باريک آسفالته اي صورت ميگيرد که در كيلومتر يك جاده بهشهر - گرگان از جاده اصلي منشعب ميشود و پس از 4 كيلومتر پيچيدن در دل جنگل سرانجام وارد اين مجموعه ميگردد . آثار به جا مانده از اين مجموعه متشکل از محوطه سازي ها، صفه سازي ها، باغ ها، حمام، برج و باروها و جاده هاي سنگفرشي است که اعضاي اين مجموعه را به هم متصل مينمايد.اين کاخ در زمان آبادي از مشهور ترين باغهاي صفوي بوده است که ابنيه مختلف آن با توجه به موقعيت استثنائي آن که از يک طرف به دريا و از طرف ديگر به جنگل ديد دارد آنرا به يک مجموعه بي نظير بدل ساخته است. متاسفانه وضعيت خاص محيطي اين مجموعه به علاوه بي توجهي که پس از دوران صفوي نسبت به آن صورت گرفته است، باعث تخريب بسيار اين مجموعه شده است و رويش درختان در دل بناهاي آن و ريزش برگها آن را در زير خروارها خاک مدفون ساخته است. در سالهاي اخير هم حفاريهاي غير مجاز باعث تخريب مضاعف آن گرديده است.
بناهاي موجود در مجموعه عباس آباد بهشهر:
1- سد و برج کنترل جريان آب
شاه عباس درياچه اي در وسط دره اي عميق با بستن سدي محکم ايجاد نمود که آبهاي زمستاني را از اطراف و با کمک کانال هايي جمع آوري و در تابستان مقدار زيادي اراضي برنجکاري را مشروب مي سازد.
در برج کنترل آب دريچه هايي در ارتفاع هاي گوناگون تعبيه شده که با کشيدن آنها آب براي دهکده هاي اطراف فرستاده ميشود. ميتوان گفت که در حال حاضر با توجهي که در کيفيت ساخت آن شده و نيز با مرمت هاي صورت گرفته و شايد توجه اهالي سالمترين بناي کل مجموعه همين سد و برج باشد.
2- بناي داخل درياچه
اين بنا که با مصالح آجر و ساروج در ميانه آب واقع شده در اصل پايه اي براي کاخي بوده که اکنون اثري از آن موجود نيست.
شاهد اين مدعا صفحه 157کتاب عباسنامه است که در مورد اين مجموعه چنين نوشته است : "" شاه عباس دوم پس از گردش و شکار به اشرف رفت و در عباس آباد هم توقف کرد. گماشتگان در دور و اطراف درياچه دايره وار با بهترين وجهي چوب بندي و نرده کردند و آن حدود را نيز به بهترين وجهي زينت دادند و بر کنار درياچه اي که از آب زلال سرشار بود، چراغهايي چيده و از فروغ و روشنايي آن بر صفاي آب افزودند. شاه به جزيره (ساختمان وسط استخر ) رفت و در تالار نياي خود به بزم و شادماني نشست ... "" اين کاخ با پل چوبي معلقي به صفه سازي شمالي متصل مي شده است.
3- برج هاي ديده باني دو گانه
اين برجهابه فاصله 175متر از يكديگر در شرق درياچه قرار دارند و از خشت گلي ساخته شده اند.
4- محوطه سازي شمالي
اين محوطه ها بر روي تپه اي با ارتفاع 30 متر از کف استخر و به شکل پلکاني ايجاد گرديده است که در بالاترين نقطه سکوي مرکزي را تشکيل ميدهد. اين سکو ها به احتمال قوي و با توجه به جاي ستونهاي سنگي موجود، زير سازي کاخي با سازه چوبي بوده که اکنون از ميان رفته است. نحوه شکل گيري اين محوطه ها و جوي هاي آب در داخل آنها باغسازي ايراني را جلوه گر ميسازد. اين جويها با حرکتي که بر روي محوطه ها دارند و تشکيل آبشار ها و حوضهاي گوناگون مناظري بديع و چشم نواز را تشکيل ميدهند. آبرساني به صفه مرکزي که آب بقيه محوطه ها را تامين ميکند از طريق لوله هاي سفالين که اصطلاحا تنبوشه ناميده ميشوند، از چشمه هاي اطراف که آب آنها بر اين سکو سوار بوده است صورت مي گرفته، و پس از آن آب از حوض مرکزي در سراسر باغ به حرکت در مي آمده است.
5- صفه و محوطه سازي جنوبي
هنوز بخشهاي زيادي از محوطه جنوبي در زير خاک مدفون است اما با پيدا شدن حوض هاي آب و کفسازي آن ميتوان حدس زد که اين بخش شبيه محوطه شمالي بوده است. اما آنچه مشخص است آن که اين بخش هرگز اهميت بخش شمالي را نداشته و موقعيت آن نيز آن را به فضايي دست دوم تبديل کرده بوده است.
6- حمام مجموعه
حمام اين مجموعه ، کوچک اما داراي خصوصيات سنتي حمام هاي گذشته است. انتقال آب در آن از طريق تنبوشه ها و از داخل ديوارهاي ضخيم خشتي آن صورت ميگرفته است. همچنين مسير خروج دود از تون آن کاملا در زير کف حمام پيچيده بود تا گرماي دود کاملا جذب فضا شود و بيهوده هدر نرود. از داخل اين حمام کاشي هايي با نقشهاي متداول آن دوران و با رنگهاي لاجوردي، فيروزه اي و زرد يافت شده است.
مسیر دسترسی
دسترسي به اين بنا با جاده باريک آسفالته اي صورت ميگيرد که در كيلومتر يك جاده بهشهر - گرگان از جاده اصلي منشعب ميشود و پس از 4 كيلومتر پيچيدن در دل جنگل سرانجام وارد اين مجموعه ميگردد.
منابع
behshahr1.blogfa.com
fa.wikipedia.org
mashreghnews.ir
tishineh.com