کشور ما ایران یکی از مناطق خشک و کم آب جهان است و توجه به آب و آبیاری و احداث قنوات و باغ ، از زمان های بسیار دور تا به حال مورد عنایت دولت ها بوده است. این موضوع در مناطق جنوبی ایران بیشتر مورد نظر حکومت ها بوده تا با ساختن باغ ها و غرس درختان گوناگون ضمن ایجاد محیطی با صفا به تولید انواع گوناگون میوه و سبزی اقدام کنند. فکر ایجاد باغ نظر کازرون از خواجه حسام الدین افشار فرزند خواجه حسین علی افشار حاکم کازرون بود وی در جمادی اول سال 1117 هجری قمری آب قناتی را در کازرون احداث و وقف کرد که به خیرات مشهور شد. چندین سال بعد یکی دیگر از افراد خاندان افشار به نام خواجه علی قلی خان افشار در اجرای مفاد وقف نامه آب خیرات، باغی را احداث و آن را « نظر» نامید.
باغ نظر باغی است که براساس مستندات تاریخی قدمتی حداقل ۳۰۰ساله دارد. مساحت باغ نظر را نیز 3.5 تا 5 هکتار نوشته اند، و درختان آن عموماً مرکبات، به خصوص درخت نارنج، بکرایی، انار و خرما است.
جذابیت چشمگیر درختهای نارنج موجود در باغ نظر تا بدان حد بوده که تقریبا در تمامی متون و مستندات تاریخی که در خصوص این باغ وجود دارد، اشاره های مکرر و قابل توجهی به عطر بهارنارنجهای آن شده است. از جمله فرصت الدوله شیرازی در کتاب “آثار عجم”، محمدحسین رکن زاده در کتاب “فارس و جنگ بین الملل”، صدرالسادات کازرونی در کتاب “آثارالرضا” و برخی دیگر از اسناد نوشته شده توسط برخی دیگر از پژوهشگران و مورخان از جمله مستنداتی هستند که مستقیما در خصوص پیشینه تاریخی و همچنین توصیف عطر دل انگیز بهار نارنجهای این باغ و حضور حکام و والیان و برخی از چهره های سرشناس تاریخی در آن اشاره کرده اند.
از سویی نیز وجود چشمگیر درختان نارنج کهنسال در این باغ، آن را تبدیل به یکی از نمادهای طبیعت شهری کازرون کرده، زیرا همواره نام خیابانهای قدیمی شهر کازرون با وجود درختهای نارنج و عطر شکوفه های بهار نارنج در فصل بهار گره خورده است. هم اکنون پس از گذشت سالها آخرین بازمانده های درختهای نارنجِ تاریخ کازرون را می توان در برخی از خیابانها و به ویژه در باغ نظر مشاهده کرد.
فضای دلپذیر باغ نظر و طبیعت زیبای آن مکانی مناسب را جهت گردشگران ، خصوصا مسافرین نوروزی فراهم می آورد تا اوقات خوشی را در این پارک با صفا سپری نمایند.
وجه تسمیه و معماری باغ نظر:
وجه تسمیه باغ نظر این است که اگر کلمه نظر را به حروف ابجد تبدیل سازیم سال ساخت این باغ بدست می آید یعنی سال 1150. البته دکتر باستانی پاریزی نظر دیگری دارد. دکتر باستانی پاریزی درباره وجه تسمیه باغ نظرها چنین اظهار می دارد: گر چه مورخین این باغ ها را به نام بانی آن ها مثلاً نظرعلی خان در کرمان، باغ نظر نامیده اند، اما عقیده بنده غیر از این است،این باغ ها متعلق به افراد بخصوصی نبوده بلکه عموماً دولتی، وسیع، عمومی و محل دیدن و منظره و تماشا کردن و تفریح مردم و در واقع پارک شهر بوده و شاید هم در اصل نام آن باغ نظرگاه بوده و کم کم به باغ نظر تقلیل پیدا کرده است.
باغ نظر به واسطه ی زیبایی و خرمی اش در فصول سال، محل استراحت و پذیرایی و خواب گاه بسیاری از شاهان و شاه زادگان و حکام و بزرگان و دیگر رجال ایران و فارس و کشورهای خارجی بوده است، که به محض ورود به کازرون، به باغ نظر وارد می شده اند، و به همین جهت این باغ خاطرات تاریخی زیادی دارد .
باغ نظر، دارای چهار خیابان است که در یک تقاطع به صورت چهارراه، همدیگر را قطع می کنند.
طول خیابان بزرگ حدود 208 متر و طول خیابان کوچک تر حدود 135 متر می باشد. در حواشی خیابان های مزبور درخت نارنج زیادی به ردیف کاشته شده، که برزیبایی باغ افزوده است.
گود باغ نظر:
در کنار درب ورودی و قدیمی باغ‌نظر گودال عمیقی بود که در سال 1310 هجری قمری به وسیله‌ی حسین‌قلی‌خان «نظام‌السلطنه» احداث شده و ماده‌ی تاریخ آن، اثر شیخ محمدخان ایزدی‌کازرونی، روی یک قطعه سنگ مرمر و بر پیشانی باغ نصب گردیده بود. این گودال عمیق از آب قنات پر می‌شد و به صورت دریاچه‌ی مصنوعی نسبتاً کوچکی در آمده بود و خیلی زیبا و تماشایی بود.
این برکه بعدها خشک و بی‌مصرف ماند که به «گود باغ‌نظر» معروف بود و در سال‌های اخیر از آوار پر شده و روی آن بناهای مسکونی ساخته شده است. در سمت راست درب چوبی سابق باغ نیز آب انباری بود که بعد از خشک شدن برکه‌ی مزبور بنا شده بود و در تعمیرات و تغییرات جدید باغ آب انبار مذکور هم از میان رفته است.
فضای دلپذیر باغ نظر و طبیعت زیبای آن مکانی مناسب را جهت گردشگران ، خصوصا مسافرین نوروزی فراهم می آورد تا اوقات خوشی را در این پارک با صفا سپری نمایند.
منابع
seeiran.ir
kazerunsfu.ac.ir
tishineh.com
