معبد آناهیتا بیشاپور

بیشاپور یکی از شهرهای باستانی ایران در استان فارس و درنزدیکی شهرستان کازرون است که در زمان ساسانیان ساخته شده‌، امروزه اما تنها ویرانه‌ هایی از آن برجای مانده ‌است. شهر بیشاپور از قدیمی ترین شهرهایی است که تاریخچه ساخت آن بصورت مکتوب در سنگ نوشته ای موجود است. بیشاپور در شمال شهر کازرون قرار گرفته و از شهرهای خوش آب و هوا و دارای طراحی و مهندسی ویژه آن روزگار است.
 
این شهر به سال 266 میلادی و به دستور شاپور اول پادشاه ساسانی ساخته شد. پس از پیروزی شاپور بر والرین امپراتور روم، شاپور دستور داد در ناحیه‌ای خوش آب و هوا بر سر راه تخت جمشید به تیسفون شهری بنا کنند. این جاده در زمان هخامنشیان، شهرهای تخت جمشید و استخر را به شوش وصل می‌ کرد. شاپور نام خود را بر این شهر نهاد. بر اساس اسناد به دست آمده معماری از اهالی سوریه قدیم به نام آپاسای طراح بیشاپور بود. بیشاپور تا قرن هفتم هجری آباد و مسکونی بوده‌است و پس از آن ویران شده‌است. بیشاپور گنجینه‌ای از آثار ارزشمند ساسانی مانند معبد آناهیتا است.

معبد یا نیایشگاه آناهیتا به ایزدبانوی آب تعلق داشته و محلی برای نیایش بوده است. در نزد ایرانیان باستان چهار عنصر مقدس آب، خاک، باد و آتش از اهمیت ویژه ای برخوردار بود و برای هر کدام از آنها الهه ایی در نظر میگرفتند.
آناهیتا الهه آبهای زیرزمینی، مظهر زایش و زیبایی بوده است. این بنا بصورت مکعبی و هر یک از اضلاع آن 14 متر می باشد و از سنگهای حجاری شده، با ابعاد مختلف و بدون ملات و بصورت دو جدار با الهام از سبک معماری دوره هخامنشی ساخته شده است. سنگهای معبد به وسیله بست های فلزی از درون به هم قفل و بند شده اند. به منظور هدایت آسانتر آب به صحن مرکزی معبد و جریان گردش آب، این معبد را در عمق 6 متری از زمین ساخته اند تا آب رودخانه شاپور از طریق یک کانال 250 متری به درون آن سرازیر شود. با توجه به سنگهای تنظیم آب و جویهای سنگي و باریک که حرکت آب را به طرزی با شکوه به آبگیر وسط هدایت می کنند؛ برای تقسیم و جریان آب در این نیایشگاه، شیوه هایی بکار رفته تا چشم نوازی و شکوه آب،این عنصر مقدس را به زیباترین شکل ممکن به نمایش بگذارند.
این معبد نه تنها از نظر معماری، بلکه از نظر رعایت دستگاه های تنظیم و تقسیم و کنترل آب نیز فوق العاده است.
 

منابع
میراث فرهنگی استان فارس و شهر کازرون
fa.wikipedia.org
chn.ir