خانه زینت الملوک

در ضلع غربی نارنجستان قوام، عمارتی زیبا قرار دارد که به دلیل سکونت خانم زینت ‌الملک قوامی، دختر قوام ‌الملک چهارم، به این نام معروف است. این عمارت که به فاصلهٔ یک کوچه با خانه قوام قرار گرفته و به وسیلهٔ یک راه زیر زمینی با آن در ارتباط است، در حقیقت اندرونی خانهٔ قوام و محل رفت‌ و آمد محارم بود. در ورودی خانه زینت ‌الملک معرق ‌کاری شده‌ است و با عبور از هشتی، یک راهرو با زاویه شمال شرقی به حیاط راه می‌ یابد. در حیاط علاوه بر ازاره‌ های سنگی حجاری شده و مشبک، دو باغچه زیبا و حوض بزرگ و کوچک مشاهده می‌ گردد. کاشی ‌کاری هفت رنگ هلالی که در پیشانی ساختمان جا گرفته از زیبایی خاص برخوردار است و تصاویر خورشید، دو فرشته، دو شیر شمشیر به دست همراه با آیه نصرمن‌الله و فتح ‌قریب به چشم می ‌خورد. به جز ایوان بدون سقف در شرق حیاط، در اطراف حیاط ۲۰ اتاق وجود دارد که به یکدیگر راه دارند. ساختمان غربی بنا دارای تالار شاه‌ نشین آینه‌ کاری و گچبری با تصاویر اروپایی است. این ساختمان در سه ضلع دارای زیرزمین بسیار وسیع و گسترده‌ ای است که امروزه از آن به عنوان نگارخانه استفاده می ‌شود. در این موزه مجسمه تمام شخصیتهای برجستهٔ شیراز و تاریخ ایران باستان برای بازدید کنندگان به نمایش گذاشته شده است.
خاندان قوام الملک از نسل حاج ابراهیم خان کلانتر، اعتمادالدوله شیرازی هستند که در دوره های مختلف به عنوان والی و کلانتر در شیراز و فارس حکومت می ‏کردند. خانم زینت الملک نیز زنی مؤمن و خیر بوده و در دهه های محرم مراسم عزاداری و سفره های خیریه در منزلش برپا بوده است. آورده اند که وی بن و کوپن هایی جهت مستمندان آماده کرده بود که برای تهیه اقلامی نظیر برنج، گوشت، قند، شکر و … بوده است.

موزه

در زیر زمین این خانه زیبا موزه معروف به "مادام توسو شیراز" قراردارد که علاقمندان میتوانند از مجسمه های شخصیتهای برجسته شیراز از جمله خانم زینت الملوک قوامی دیدن فرمایند.
این مجسمه‌ ها توسط بنیاد فارس شناسی و در مدت ۴ سال توسط گروهی از هنرمندان مجسمه ساز به سرپرستی استاد «شانس» ساخته شدند. خانه زینت الملک قوامی ‌همیشه شلوغ است اما بعدازظهرها رفت و آمد در این عمارت بیشتر است. این خانه پاتوق اهالی هنر است. این خانه از قبل طرفداران زیادی داشت و معماری بی نظیر این عمارت، حیاط اندرونی، آینه کاری ‌های استادانه و اتصال این خانه از طریق زیرزمین به عمارت نارنجستان قوام باعث شده بود که خیلی ‌ها برای دیدن این بنای زیبا و منحصر به فرد به این خانه بیایند اما از سال ۸۲ بود که با حضور هنرمندان و اساتید هنر، ۳۷ تندیس در زیرزمین این خانه اعیانی قرار گرفت و زیبایی خانه را صد چندان کرد. در ابتدا ۳۷ تندیس برای نمایش در موزه آماده شد اما طولی نکشید که به خاطر استقبال مردم، گردشگران و هنرمندان، ۲۲ تندیس دیگر نیز پس از یک سال ساخته شده و به موزه زینت الملک منتقل شد.

(مادام توسو نام موزهٔ مشهوری است که مرکز آن در شهر لندن، انگلستان قرار دارد. در این موزه تندیس ‌های مومی افراد مشهور و تاریخ‌ ساز، ساخته و نگهداری می‌ شود. این موزه توسط ماری توسو در سدهٔ هیجدهم میلادی پایه ‌گذاری شد. موزه‌ های «مادام توسو» از دیدنی ‌های شهرهای مهم جهان است. تندیس ‌های مومی از افراد مشهور چنان به واقعیت شبیه هستند که حیرت بازدید کنندگان را بر می‌ انگیزند. بانویی به نام «مادام توسو» که دویست و پنجاه سال پیش چشم به جهان گشود به واسطه ساختن تندیس های مومی به جایی رسید که هیچ ‌کس گمان نمی ‌برد. مادام توسو به همراه پسرانش تا هنگام مرگش در سن ۸۹ سالگی نمایشگاه تندیس ‌های مومی را اداره می ‌کرد. آخرین تندیسی که او پیش از مرگ به اتمام رساند پرتره ‌ای از خود است.)

مشاهیر موزه:
شاپور اول ساسانی در گوشه ای از موزه ایستاده و لباس‌ مخصوص دربار به تن دارد، یک دستش را به کمر زده و موهای بلندی دارد، کلاه بزرگ قرمزرنگی نیز بر سرش قرار دارد. در گوشه ای دیگر کریم خان زند دو زانو نشسته و لباس کرم و زرد به تن دارد و متفکرانه به بازدید کنندگان زل زده است. خیلی ‌ها دوست دارند کنار کریم خان بایستند و عکس یادگاری بگیرند اما بعلت پیشگیری از آسیب احتمالی به مجسمه‌ ها عکسبرداری ممنوع میباشد.
منصور حلاج نیز پایین دار در زیر طاقی ایستاده است، چشمانش تو را بخود میخوانند. وی از عرفای قرن سوم بود که بعد از بازگشت از سومین سفر حج خود، به اتهام کفر حکم قتلش از قاضی بزرگ بغداد «ابن داوود اصفهانی» صادر شد. معنا و عمق «انا الحق» او را درک نکردند.

مجسمه سازان برای ساخت مجسمه این شخصیتها از چشم‌ های مصنوعی استفاده کرده اند، موی سر مجسمه‌ ها، سبیل و ریش‌ ها از موی طبیعی است که روی تور بافته شده و سپس روی سر مجسمه نصب شده است. جالب است بدانید چیدمان تندیس ‌ها در زیرزمین خانه زینت الملک، بر اساس دوره‌ های مختلف تاریخی است. یعنی از پیش از اسلام تا دوره معاصر. تندیس بزرگانی همچون سیبویه، ابن مقفع، منصور حلاج، روزبهان، سعدی شیرازی، شهید سپاسی، شهید دوران، قاآنی، صورتگر شیرازی، دکتر محمد نمازی و … را میتوانید در این موزه دیده و بیشتر با این شخصیتها آشنا شوید.

منابع:
اداره کل میراث فرهنگی استان فارس
fa.wikipedia.org
makanbin.com
seeiran.ir