دژمنده یک مکان زیرزمینی بی نظیردر روستای خوئین است که دارای دالان طولانی زیر زمینی است که اطاقهای متعددی در آن وجود دارد و تصویر بازارچه و محله ای را به ذهن متبادر میکند که گویی در زمانهای خاصی مردم از آن به عنوان محل اختفا یا پناهگاه استفاده می کرده اند. این پناهگاه زیرزمینی در عمق تقریبی چهار متر از سطح زمین ایجاد شده است. هنوز شناخته نشده است که برای چه اهدافی این دژ زیرزمینی مستحکم ساخته شده است. در انتهای راهروی اصلی دژمنده یک درب اصلی قرار دارد. کتیبه ای سنگی که باز و بسته می شود وجود دارد که نوشته آن به طور کامل ترجمه نشده است. انتهای سالن بسته است. طبق گفته های گذشتگان کتیبه بزرگتری وجود دارد که چون راه آن بسته است در دسترس نمی باشد. برخی پیشیه آنرا به دوران استیلای مغولان بر ایران تخمین می زنند و برخی به دوره سلجوقیان. ظاهرا این مکان در گذشته به یک عنوان پناهگاه با یک سیستم تهویه طبیعی در سقف بوده و دارای چند طبقه بر روی یکدیگر ساخته شده بوده مورد استفاده ساکنین آن منطقه بوده است. بر روی در سنگی که در میانه این غار وجود دارد جمله ای پیکر تراشی شده که تا به امروز رمز گشایی نشده است. در این دژ زیر زیرزمینی اتاق های مجزا، طاقچه، تنور و اسطبل و طویله برای نگهداری حیوانات و انبار و چهارراه های تودرتو در طبقات مختلف رؤیت شده است. درب سنگی بزرگی در ابعاد ۳*۲ متر در ورودی این غار وجود داشته که محل ورود و خروج اهالی بوده است. این شهر زیرزمینی چند ورودی دارد اما دو ورودی این شهر تا به حال بازگشایی شده است یکی از این ورودی ها در روستا تعبیه شده و دیگری مشرف به یک دره سرسبز است. غار زیرزمینی (شهر زیرزمینی) یا همان دژ زیرزمینی از طریق تونل هایی با مناطق اطراف ارتباط داشته که یکی از این تونل ها با عبور از زیر رودخانه (چای) به روستای قمچقای متصل می شده است. راه های متعددی در طبقات مختلف این غار وجود دارد و برخی از آنها مسدود و برخی همچنان باز است. شهر زیرزمینی دژمند سال های سال مدفون بوده و کسی از وجود این شهر تاریخی خبر نداشته است تا اینکه نشست خانه ای در روستای خوئین این شهر زیرزمینی را آشکار می کند.
منابع:
- fa.wikipedia.org
- chtn.ir
