خراسان رضوی با ۲۲۰ غار شناسایی شده، ظرفیت ها و سرمایه های عظیمی را در دل خود جای داده طوری که در سینه هر یک از غارهای این سرزمین رازهای بسیاری مدفون است و دانستن اسرار این غارها یکی از جاذبه ها و عجایبی است که مسافران بسیاری را همه ساله به تماشا می کشاند.
خراسان رضوی به سرزمین غارهای اسرارآمیز معروف است و در میان 220 غار شناسایی شده این استان، بزنگان و مغان دو غار مهمی است که همه ساله گردشگران را برای تماشا به سوی خود فرا می خواند.
سایر غارهای زیبا و شگفت انگیز این استان شامل غار قباد، کارده، مزدوران، فاس، سلیمان، زری و درونه نیز با جاذبه هایی که دارد می تواند به یکی از قطب های گردشگری استان تبدیل شود.
غار مغان دارای دهلیزها و راههای پر پیچ و خم گوناگونی است که در صورت عدم آشنایی با محیط احتمال گم شد زیاد است . از سقف این غار زیبا ستون های استالاکتیت (Stalactite ) و استالاگمیت (Stalagmite ) که از جنس آهکی هستند آویزان است و منظره بسیار جالبی را به وجود آوردهاند. در درون غار چشمه آبی وجود دارد که علاوه بر زلالی و گوارایی آن، بسیار سرد است. درون این غار چاه های مختلفی نیز وجود دارد که درون بعضی از آنها خفاشهایی نیز زندگانی میکنند.
اسرار بسیاری در دل غار مغان نهفته است طوری که وجود برکه آب در میانه غار و چندین چاه، موجب شده تا برخی از بومیان منطقه گمان کنند که این غار روزگاری مامن جن و پری بوده است.
غارمغان در مختصات 8و7و36عرض جغرافیایی و 13و22و59 طول جغرافیایی قرار دارد وارتفاع ان از سطح دریا 2157متر می باشد . این غار دارای دو دهانه می باشد یکی رو به شمال به ابعاد 6متر در 2متر و دیگری رو به شرق به ابعاد 5/12در 3متر است تا حدود 50 متر فضای داخل غار روشن است. عرض ورودی در ابتدا 19 متر و ارتفاع آن در شروع 4 و تا 12 متر ادامه دارد در بعضی از نواحی از سقف غار آب می چکد در فاصله 110 متری به استلاکمیت دو قلو می رسیم. در فاصله 120متری از ابتدای غار با تنگه ای به عرض 4 متر مواجه می شویم، رو به سمت غرب به ابتدای تالار دوم می رسیم. تالار اول با طول 246 متر و عرض بین 11تا 33متر وارتفاع حدود 9 متر بزرگترین تالار در بین غارهای استان می باشد . تالار دوم به طول 29 متر و عرض 10 متر و ارتفاع 7متر می باشد . بعد از یک سر بالایی به دو حفره غربی و جنوب غربی به طول 19 متر می رسیم که هر دو به تالار سوم منتهی می شود که البته مسیر غربی بهتر و ساده تر است . تالار سوم 12 متر طول ، 7متر عرض و 6 متر ارتفاع دارد . در مقابلمان یک صخره 5متری و یک راه گربه رو در سمت راست دیده می شود. برای عبور از این قسمت نیاز به طناب و حمایت همراهان داریم . بعد از عبور از این قسمت به تالار چهارم می رسیم این تالار از طول 23 متر ، عرض 8متر و ارتفاع 6متر بر خوردار است . پس از طی حدود 23 متر به دو راهی شرقی و غربی می رسیم که طول هر کدام 17 متر است که پس از عبور از آن به یک تالار زیبا خواهیم رسید . که داخل آن یک برکه به عمق 20 تا 40 سانتی مترو ابعاد 5×4 متر می باشد . که البته آب ان قابل شرب نمی باشد .
زمان لازم برای پیمایش غار مغان 2 تا 2/5 ساعت طول می کشد برای رسیدن به دهانه غار از روستا 1/5 ساعت وقت لازم است و برگشت هم حدود یک ساعت به طول می انجامد بازدید کنندگان این غار لازم است کفش و لباس مناسب ، چراغ قوه ، آب شرب به همراه داشته باشند و حتما یک راهنمای متخصص آنها را هدایت کند .
غار مغان در اثر انحلال طبقات متوسط تا ضخیم سنگ اهک وسنگ اهک دو لومتی به رنگ خاکستری مربوط به تشکیلا تاهکی بهرام ( دونو نین فوقاتی ،عمر غاربین30تا40میلیون سال)می باشد. این طبقات دارای لامیناسیون(لایه های)ظریفی هستند وفسیلهای(سنگواره)تنتاکولیتس،بقایای براکبویودها وکرینوئیدها در آنها به وفور دیده می شود این طبقات آهکی به علت مقاومت بالایشان خط الراس ارتفاعات منطقه را تشکیل می دهند .
چندين چاه درون غار است که بايد با احتياط کامل از آنها عبور کرد. عمق يکي از اين چاهها که راه شعبة ديگر غار ميباشد، 25 متر است. چون از ديوارهاي که بالاي چاه قرار دارد، بگذريم و از پرتگاهي تنگ که 35 سانتيمتر است عبور کنيم، به محوطة وسيعي ميرسيم که برکة آبي در آن مشاهده ميشود. از برکه که رد شديم به محوطة کوچکي ميرسيم که به چند شعبة فرعي تقسيم ميشود و آخرين نقطة غار است. وجود چاهها، اين غار را به سه طبقه تقسيم کرده است.
اين غار در مرداد ماه 1324 توسط 70 نفر از کوهنوردان مشهد کشف شد و دومين کاروان کوهنوردان، در سال 1326 از آن ديدن کردند.
موقعیت جغرافیایی و مسیر دسترسی
روستای مغان در عرض جغرافیایی 34 و8و36وطول جغرافیای 82و22و59 ارتفاع 1768مترازسطح دریا و درفاصله 28کیلومتری جنوب غربی مشهدقراردارد. برای رسیدن به این روستا به ترتیب بایدازمشهد-انتهای شهرک سیدی –خلج- گردنه ی خلج-کال شلگرد-روستای اردمه- روستای خانرود گذشت، تایک کیلومتربعدازکال شلگرد جاده اسفالت یعنی 9کیلومتر جاده اسفالت است ومابقی جاده خاکی می باشد. از روستای مغان پس از گذشتن از گوچه های ده با فاصله دو کیلو متر به چشمه ای می رسیم که محل اطراق و ابتدای پیاده روی به سمت غار می باشد.
منابع
irandeserts.com
nividar.com
mehrnews.com