پارک ملی تندوره در شمال شرقی ایران و نزدیک ترکمنستان و سی كيلومتري جنوب غربي درگز، در ۳۷ درجه و ۲۹ دقیقه تا ۳۷ درجه و ۳۳ دقیقه عرض جغرافیایی و ۵۸ درجه و ۳۳ دقیقه تا ۵۸ درجه و ۵۴ دقیقه طول جغرافیایی واقع شده است. در حال حاضر مساحت پارک ملی تندوره ۳۵,۵۴۰ هکتار و مساحت منطقه حفاظت شده تندوره ۹,۲۵۰ هکتار می باشد.
اين پارك به سبب داشتن گونه هاي نادر گياهي و جانوري و مناظر بي نظير طبيعي جزء زيستگاه های منحصر به فرد جغرافيايی ازاعتبار بين المللي ويژه اي برخوردار است .
شرایط اقلیمی:
پارک ملی تندوره دارای ساختاری کوهستانی با مورفولوژی نامنظم بوده و کوهها از سیمایی بهم ریخته برخوردار اند. این پارک به علت قرار گرفتن بر روی ارتفاعات کپه داغ در جنوب و غرب و تأثیر پذیر بودن از کویر قره قوم و جلگه پست درگز از سمت شمال، دارای دو نوع آب و هوای متفاوت است. قسمت های جنوبی و غربی پارک به علت وجود ارتفاعات بلند و تحت تأثیر توده های هوائی مدیترانه ای دارای آب و هوائی نسبتا سرد و رطوبت بیشتر و قسمت های شمالی تحت تأثیر آب و هوای گرم و خشک کویر قره قوم و جلگه پست درگز دارای آب و هوائی نسبتا گرم و دارای رطوبت کمتر می باشد. درجه حرارت در زمستان تا ۲۰- درجه می رسد و حداقل ۴ ماه از سال در این منطقه برف وجود دارد.
پوشش گیاهی:
پوشش گیاهی پارک بسیار متنوع است و تاکنون ۳۷۳ گونه از ۶۰ تیره در این پارک شناسایی شده است. اورس، انجیر، بید، نسترن، گوجه وحشی، کرکو، درمنه، گون، کلاه میرحسن، باریجه، آنقوزه، کندل، زیره سیاه، کتان وحشی، آویشن، انواع گرامینه، آلبالوی وحشی، شیر خشت، زرشک، انواع گیاهان یکساله مرتعی و گیاهان با ارزش داروئی از مهمترین گونه های گیاهی این پارک است.
حیات وحش منطقه:
تندوره محل زندگي سه نژاد از قوچ و ميش هاي اوريال مي باشد. این منطقه بهترین زیستگاه پلنگ در ایران است. از ۷ گونه گربه سان ایران ۵ گونه یعنی پلنگ ایرانی، گربه جنگلی، گربه دشتی، گربه پالاس و سیاهگوش اورآسیا در این منطقه زندگی می کنند. همچنین پارک ملی تندوره از نظر تنوع گونه های پرندگان بسیار غنی است. خزندگان این پارک نیز شامل نه گونه مار غیر سمی، چهار گونه مار نیمه سمی، پنج گونه مار سمی، شش گونه سوسمار و لاک پشت می باشند.
پستانداران:
پلنگ، قوچ و میش اوریال (بالغ بر ۴۰۰۰ راس)، کل و بز، گرگ، گراز، کفتار، رودک، شغال، تشی، خرگوش، گربه پالاس، گربه جنگلی، روباه است.
پرندگان:
عقاب طلایی، جغد، کبک، قمری، تیهو، باقرقره، دلیجه، کبک، تیهو، قرقاول، بلدرچین، کبوتر چاهی، قمری، چکاوک شاخ دار، چکاوک آسمانی، دم جنبانک ابلق، قرقی، سسک، سار، زاغی، توکای سیاه، انواع جغد، سهره سینه سرخ، کوکر، زرده پر، لیل، چکاوک، کورکور، دلیجه، سارگپه، کرکس، هما، عقاب
خزندگان:
مار کبری، مار جعفری و افعی شاخدار
کفچه مار (مار کبری)، دال، قرقاول بال سفید و هما از گونه های در خطر انقراض تندوره هستند. در سال ۱۳۷۰ در این منطقه ۱۳۴ مورد مشاهده پلنگ گزارش شده و در سال ۱۳۸۷ جمعیت پلنگ در این منطقه ۶۰ قلاده برآورد شده است.
ارتفاعات:
مرتفع ترین نقطه تندوره قله قنبرعلی در جنوب منطقه به ارتفاع ۲۵۸۶ متر است و پست ترین نقطه با ارتفاع ۸۸۴ متر در دره چهلمیر در بخش شمالی آن قرار گرفته است.
منابع آبی:
مجموعه تندوره از نظر منابع آبی فاقد رودخانه های مهم است و قسمت اعظم منابع آب این منطقه را چشمه ها تشکیل می دهند.
با توجه به وجود تعداد زیادی چشمه، به دلیل آبدهی کم آنها مشکلاتی از نظر تامین آب وحوش در منطقه وجود دارد. چشمه های چهلمیر، بید، رجبه، ادانه، قره نهه، مدخان، باش تپه، ایدلق، قره لوکه، کلاشک، توغی، تندوره، چرلاق و رف سو از مهمترین چشمه های منطقه هستند.
این منطقه در بهمن ماه سال ۱۳۴۷ به عنوان منطقه حفاظت تندوره قرق گردید و در اسفند ماه سال ۱۳۴۸ به پارک وحش تندوره تغییرنام داده شد. در خرداد ماه سال ۱۳۵۰ قسمتی از شرق (ناحیه مجاور گردنه الله اکبر) حذف و در بهمن ماه سال ۱۳۵۳ عنوان پارک ملی تندوره به منطقه داده شد.
امکانات رفاهی و گردشگری:
منطقه چهلمير كه يكي از دره های پارك ملي تندوره است به لحاظ ايجاد زير ساخت هاي گردشگري آماده شده و هر سال پذيراي حدود يكصد هزار گردشگر و مسافر مي باشد. در داخل این پارک موزه ای از تاکسیدرمی حیات وحش تاسیس شده است که بازدید کنندگان خاص خود را دارد.
مسیرهای دسترسی:
در داخل پارک در ایامی که ریزش های جوی وجود ندارد میتوان از تنها راه ارتباطی داخل پارک که محیط بانی چهلمیر را به شکرآب وصل می کند استفاده نمود.
راه اصلی پارک جاده شوسه قوچان به درگز می باشد که از سه نقطه می توان به پارک دسترسی یافت:
۱- قریه اینچه کیکانلو (واقع بر سر راه درگز - قوچان) تا پاسگاه شکر آب (جنوب پارک) ۱۰ کیلومتر.
۲- از درگز تا پاسگاه چهل میر (شرق پارک) ۳۰ کیلومتر.
۳- از نوخندان تا زیارتگاه بابانستان (شمال پارک) ۱۲ کیلومتر.
بیمهٔ جامع پلنگِ ایرانی
از بین رفتنِ پلنگ به دنبال شکار و استفاده از طعمه مسموم، تخریب زیستگاه های این گونه و تصادفات جاده ای، سازمان حفاظت محیط زیست را بر آن داشت تا برنامه جامع مدیریت و حفاظت پلنگ ایرانی را با بهره گیری از ظرفیت های علمی ایرانی تدوین نماید. بیمه پلنگ ایرانی یکی از فصول برنامه ملی حفاظت و مدیریت پلنگ ایرانی است که در اواخر سال ۱۳۹۴ توسط ریاست سازمان حفاظت محیط زیست ابلاغ شده است.
در تاریخ ۱۳۹۵/۰۲/۰۴، تفاهم نامه‌ای میان سازمان حفاظت محیط زیست و شرکت بیمهٔ ما، برای بیمه پلنگ ایرانی و خسارات اشخاص ثالث و دام امضا شد؛ بیمه ما ضمن اینکه حامی پلنگ ایرانی محسوب می شود، حامی بخش آگاهی رسانی با رویکرد حفاظتی نیز هست.
هدف کلی این بیمه نامه شامل ارتقاء سطح کیفی حفاظت از زیر گونه در معرض خطر انقراض پلنگ ایرانی در گستره وسیع پراکنش آن در کشور از طریق ساماندهی و جبران خسارات وارد شده به اشخاص ثالث و کنترل تعارضات و کاهش تلفات ناشی از فعالیت های انتقامجویانه افراد و بهبود شرایط حفاظتی در مناطق حادثه خیز همگام با اطلاع‌رسانی و ترویج فرهنگ حفاظتی، می باشد. موضوعات تحت پوشش بیمه جامع پلنگ ایرانی شامل خسارات وارد شده به اشخاص ثالث، خسارات دام و خسارت خود پلنگ است.
منابع:
دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران
میراث فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی
fa.wikipedia.org
meisamroudaki.ir
dargazphoto.blogfa.com
