کاروانسرای خانات تهران

آدرس:
تهران٬ چهار راه مولوي، خيابان صاحب جم، ميدان امين السطان
چکیده: کاروانسرای خانات تهران

کاروانسرای خانات بزرگترین کاروانسرای درون شهری تهران بوده است.

این کاروانسرا در اواخر دوران ناصرالدین شاه قاجار  بنا شده است و نزدیک به دو قرن قدمت دارد. معماری آن به شیوهٔ آجر کاری است و دارای دو بخش حیاط و راهروی ورودی است.

عمارت کاروانسرای خانات، بزرگترین بنا در نوع خود در داخل بافت مرکزی شهر تهران و همچنین داخل بافت تاریخی بوده که فاقد حریم مصوب می باشد.

این مکان به علت آتش سوزی سال ۱۳۵۷ بلااستفاده بود و در نهایت در اسفند ماه سال ۱۳۸۸ جهت برپایی جشن نوروزی بازگشایی مجدد شد.

کاروانسرای خانات در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و اکنون از این مکان به عنوان بورس خشکبار استفاده می شود.

مشخصات کلی
نام
کاروانسرای خانات
وجه تسمیه
این مکان حجره های زیاد دارد. خان به معنای حجره است و خانات نیز به معنی حجرات می باشد.
قدمت
اواخر دوران ناصرالدین شاه قاجار
ویژگی خاص
بزرگترین کاروانسرای درون شهری تهران بوده است.
پیشنهادات
بهترین زمان بازدید
قبل از ظهر برای استفاده از رستوران این کاروانسرا
نزدیکترین جاذبه های گردشگری
کلیسای تادئوس وبارتوقیمئوس(قدیمی ترین کلیسای تهران)، بازار امین السلطان
پیشنهاد ویژه
این کاروانسرا ورستوران امن است ولی در منطقه نا امن تهران واقع است. مراقب اموال خود باشید اگر با خودرو شخصی میروید از پارکینگ این مکان استفاده کنید.
مسیر دسترسی
آدرس
تهران٬ چهار راه مولوي، خيابان صاحب جم، ميدان امين السطان
امکانات
رستوران
نزدیکترین جاذبه ها و محل اقامت به کاروانسرای خانات تهران
متن کامل: کاروانسرای خانات تهران

كاروانسرای خانات با قدمتی بیش از یك قرن، از نخستین كاروانسراهای درون شهری تهران بود كه  بدون هیچ گونه تخریب و ویرانی با مرمت و بازسازی مالكان شخصی همچنان به حیات خود ادامه می دهد.

درمورد وجه تسمیه كاروانسرا به اسم خانات شاید بتوان گفت وجه تسمیه آن به دلیل وجود حجره های زیاد كاروانسرا باشد زیرا که خان به معنای حجره است و خانات نیز به معنی حجرات می باشد.

لازم بذکر است در نقشه تهران که در سال 1309 ه ق توسط نجم الملک تهیه شده، عمارت این کاروانسرا وجود دارد.

کاروانسراي خانات حدود ده هزار مترمربع وسعت دارد و 180 سال از عمر آن ميگذرد.

کاروانسراي خانات در خارج از باروي صفوي شهر تهران در کنار راهي که از دروازه حضرت عبدالعظيم (ع) به شهر ري مي رفت قرار داشت موقعيتي که در اثر توسعه شهر تهران در سال 1285 هجري قمري داخل محدوده شهر قاجار شد.

کاروانسراي خانات در زميني به اضلاع چهارگوشه غير متقارن قرار گرفته است.

صحن بنا از محوطه اي چهارگوش و متقارن شکل گرفته و به اين ترتيب قناصي زمين از ديد بازديدکنندگان پنهان مانده است.

در صحن بنا حجره هاي متقارن با تعداد 52 واحد، در هر ضلع 13 حجره استقرار يافته است صحن داراي دو ايوان است.

ورودي اصلي با دالاني که در اطراف ان حجره هاي بزرگي قرار دارند به بازار امين السطان راه دارد.

خیابان امیر کبیر و خیابان ری و خیابان مولوی و خیابان وحدت اسلامی اضلاع حصار تهران را در جهات اربعه تشکیل می دادند و در این زمان حصار قدیمی تهران خراب و حصار جدیدی ناصری گرداگرد آن ساخته شد و بدین ترتیب ضلع جنوبی حصار از خیابان مولوی به خیابان شوش تغییر کرد و با توسعه شهر کاروانسرای خانات داخل تهران افتاد.

اراضی آن محدوده در سال های پایانی دوره ناصری تا اواخر قاجار به امین السلطان تعلق داشت. (صدر اعظم پادشاهان ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه و محمد علی شاه) کاروانسرای خانات در همین اراضی و ضلع شرقی میدان امین السلطان احداث گردید.

کاروانسراي خانات توسط موسي خان امين الملک در سال 1329 هجري قمري به آقاي حاج سيد علي اردهالي واگذار گرديد و بعد از آن تاريخ تاکنون در مالکيت اين خانواده باقي مانده است. در سال 1357 در آتش سوزی سوخت و چند سال بعددر مهرماه سال 1382، كاروانسرای خانات به عنوان بخشی از تاریخ پایتخت كه یادآور دوران پرشكوه رونق بازرگانی بود به پیشنهاد سازمان میراث فرهنگی در آثار ملی به ثبت رسید و مرمت و بازسازی كاروانسرا با پیشنهاد خانواده اردهالی یكی از مالكان خصوصی كاروانسرا كه مدیریت آن مكان را بر عهده دارد و تحت حمایت شهرداری منطقه 12 و سازمان میراث فرهنگی در اواخر خرداد 1382 آغاز و در اسفند 1387 به انجام رسید.

بعد از ثبت جهانی نوروز در سال 1388 با همكاری سازمان میراث فرهنگی و شهرداری منطقه 12، برای نخستین بار جشن ملی عید نوروز به مدت دو سال (سال های 89 و 90) در این كاروانسرا برپا شد.

شهرداری تورهای گردشگری را برای بازدید به این مكان می آورد. اردهالی همچنین بعد از بازسازی كاروانسرا، سفره خانه ای به سبك و سیاق قدیم در این مكان برپاکرد در سفره خانه، برنامه های قصه گویی و نقالی قرارداد.

محوطه زيباي کاروانسراي خانات با الگوي برگرفته طرح هاي باغ ايراني فضاي مناسبي را براي برگزاري مراسم آئين هاي ملي، مذهبي را ايجاد نموده و سفره خانه سنتي در ضلع جنوب شرقي آن قرار دارد.

فضای بیرونی کاروانسرای خانات که ایوان بیرونی اطراف دیوارهای کاروانسرا را تشکیل میداد، اکنون تبدیل به دکانهای فروش حبوبات و گیاهان دارویی و ادویه شده است. شیروانی‌ های فلزی و تغییراتی که در فضای بیرونی انجام شده معماری بیرونی کاروانسرا را از میان برده است و تنها فضای داخلی کاروانسرا بازسازی و احیا شده است.

کاروانسرای خانات در همهمه این شهر جان سالم به در برد. آنها که بر سر جنگ خروس‌ ها شرط می‌ بستند ورودی کاروانسرا را تخلیه کردند و از کوچه مرغی‌ ها هم دیگر خبری نیست.

در حال حاضر کاروانسراي خانات مانند گوهري تابناک به عنوان مکمل مجموعه تاريخي بازار تهران و يادگاري ارزنده دوران سربلندي و شکوه معماري ايران در مرکز تاريخي شهر تهران مي درخشد تا به عنوان يادگاري از گذشته شهر که ضمن حفظ هويت تاريخي و معماري زيباي ايراني، مرکز تجاري فرهنگي با عرضه هنرهاي دستي، اقدام گردشگري، سوغات و ايجاد بازارچه و جمعه بازار صنايع دستي، عتيقه جات و هنرهاي تجسمي مورد استفاده قرار گيرد.

 



بهترین زمان بازدید:

اگر قصد دارید از رستوران سنتی این مکان نیز استفاده کنید بهتراست قبل از ظهر بروید. (البته رستورانهای سنتی دیگری نیز بیرون از کاروانسرا دایر هستند.)

رستوران سنتی این کاروانسرا فقط ظهر ها دایر است و شب تعطیل میباشد.

 



وضعیت امنیتی منطقه:

داخل این کاروانسرا و رستوران امن است ولی در منطقه نا امن تهران واقع است. بنابراین مراقب اموال خود باشید اگر با خودرو شخصی میروید از پارکینگ این مکان استفاده کنید و بیرون پارک نکنید.

 



مکانهای نزدیک به این مکان:

کلیسای تادئوس و بارتوقیمئوس مقدس (کهن ترین کلیسای شهر تهران)، اولین آرامستان مشاهیر مسیحی (چارلز الیسون وزیر مختار انگلستان، شاهزاده آلکساندر گرجی و … ) امامزاده سید اسماعیل، بقعه سرقبرآقا (مرتفع ترین برج آرامگاه تهران)، خانه موزه چمران و …

 



پیرامون این مکان:
مسجد آیت الله بهبهانی، سقاخانه سرپولک، آب انبار میرزا موسی، مدرسه فیلسوف الدوله و بازارهای حضرتی و امین السلطان

 



منابع:

beytoote.com

safarnevis.com

tebyan.net

hamgardi.com

yjc.ir

شما هم می توانید در این مورد نظر دهید: