متن کامل: قلعه قبان ماکو
ماکو یکی از شهرهای شمالی آذربایجان غربی به بلندای صخره های باشکوهش بناهای تاریخی زیادی را در خود جای داده است.
در زمان صفويه و قبل از آن بجاي اين شهر ، قلعه اي معروف به قلعه قبان پناهگاه يك نفر شورشي به همين نام بوده كه با دولت صفويه و بخصوص شاه عباس ياغي شده و اين محل را مركز تاخت و تاز قرارداده بود. بر اساس سنگ نوشته ای که در داخل این قلعه موجود است، شاه عباس دوم صفوي مدتها براي تسخير قلعه كوشيد و بالاخره با حيله اي خاص قلعه را متصرف و پس از كشتن قابان آنجا را تخريب و شهر فعلي ماكو را بنا نهاد. همچنين نوشته اند كه شاه عباس صفوي پس از ويران كردن قلعه قبان اجداد ايل بيات ماكوئي را از نخجوان كوچانيده و در پاي مخروبه آنها را براي مرزداري ايران جاي داد، به همين جهت اين شهر به ماكو معروف شد.اين شهر در میان باریکه‌ای از دو کوه بلند صخره‌ای جای گرفته و در دوره‌های مختلف به عنوان یک شهر مرزی، توانسته است از هجوم و حرکت نیروهای متخاصم به داخل کشور جلوگیری کند.
قلعه قدیمی قبان این شهر یکی از آثار بی نظیر تاریخی است که تاکنون بیشتر قسمتهای این قلعه برای علاقه مندان به آثار تاریخی ناشناخته باقی مانده است .گروهی از علاقمندان به تاریخ و فرهنگ ماکو ، برای کشف اجزای مختلف این قلعه بی‌نظیر به قسمتهای سخت گذر این قلعه در ارتفاع ۴۰ متری صعود و برای اولین‌بار تصاویری از آن را تهیه کرده‌اند.
قلعه قبان به دلیل قرار گرفتن در مکانی مشرف به شهر و داشتن منظری منحصر به فرد قابلیت تبدیل شدن به مجموعه تفریحی و توریستی را دارد.
قلعه قبان ماکو با قدمت کهن به دوران قبل از اسلام تعلق داشته و در دوره‌های بعدی برج و باروها و تاسیسات دیگری به آن اضافه شده است.
بر اساس اسناد تاریخی قلعه فعلی ماکو، حوالی سال‌هایی که مصادف با کشورگشایی‌های تیمور لنگ بوده مستحکم شده که به احتمال زیاد برای جلوگیری از ورود لشکر تیمور به ماکو انجام گرفته است.
این قلعه در مساحتی بیش از ۲۵۰ هکتار در بافت قدیمی این شهر با دیوارها و برجها و باروهای بلندش دارای بخشهای شاه نشین، حمام و زندان است. چشمه معروف حاجی بولاغی نیز بهمراه دیگر چشمه ها دراین بافت قراردارد.
وجود اتاقها و دیوارهای فرو ریخته در ارتفاع ۴۰ متری از مهمترین بخشهای این قلعه است. شواهد حاکی از آن است که از این اتاقها به عنوان جان پناه و انبار غله و غذا استفاده می شد.این احتمال وجود دارد که اهالی شهر مقداری از آذوقه‌های خود را از قبیل آرد و گندم و دیگر مواد غذایی، در این اتاقهای تقریبا غیر قابل دسترس انبار می‌کردند تا چنانچه شهر مورد غارت و چپاول قرار گیرد اهالی برای مدتی آذوقه داشته باشند.
این بخش که بلندترین نقطه در محل قلعه به شمار می رود بیش از ۱۵۰ متر طول و حدود ۵ متر عرض داشته و از شرق به غرب امتداد یافته است . برخی از دیوارها و اتاقهای این بخش به علت در امان ماندن از بارش برف و باران در زیر چتر سنگی، کاملا سالم و دست نخورده باقی مانده است.
بقایای قلعه ماکو که هم اکنون در بلندترین نقطه شهر و در زیر صخره بلند چترمانندی دیده میشود، بیانگر عظمت و صلابت این بنای عظیم است که به وسیله پلکان‌ها و تونلهای زیرزمینی مخفی با داخل شهر ارتباط پیدا می‌کرد.
برخی از تونل‌هایی که به احتمال زیاد برای رفت و آمدهای مخفی به داخل و خارج شهر مورد استفاده قرار می‌گرفت در اطراف قلعه دیده می شود. دهانه تعدادی ازاین تونلها به مرور زمان براثر رانش زمین و ریزش کوه تقریبا مسدود شده اند اما یکی از این تونلها در عمق 5 متری قلعه با بیش از 200 متر از شرق به غرب در طول قلعه امتداد دارد و به علت سختی ورود به داخل این تونلها و بسته شدن ورودی برخی از آنها تا بحال علت ایجاد این تونلهای مخفی به درستی و روشنی مشخص نشده است.
همچنین برخی از این تونلها به بالاترین محل قلعه با راههای پر پیچ و خم و سخت گذر ارتباط دارد که شواهد حاکی از آن است که از این تونلها در این قلعه به عنوان راه مخفی برای فرار یا راههای اضطراری استفاده می شده است.
به علت منحصر بفرد بودن قلعه ماکو و معماری بی نظیر آن در ارتفاع بالا در زیر بی نظیر ترین چتر سنگی جهان متاسفانه هنوز مطالعه دقیق و اطلاعات کاملی از زمان ساخت و مورد استفاده آن صورت نگرفته است.
این قلعه به سبب اینکه محلی برای راهزنی دزدان تبدیل شده بود فتح و بعد از آن تخریب شد.
منابع:
شهرداری ماکو
maku-sasi.blogfa.com
hamshahrionline.ir
جاذبه‌های گردشگری شهر ماکو
هتل های شهر ماکو
شما هم می توانید در این مورد نظر دهید:
