برج مدور از بناهای ساخته شده در دورهٔ سلجوقیان در شهر مراغه میباشد که در فاصلهٔ ده متری شمال گنبد کبود قرار گرفته است. بر روی کتیبهٔ برج به خط کوفی تاریخ احداث بنا سال ۵۶۳ هجری میباشد؛ ولی دربارهٔ نام بانی و مدفون داخل آن هیچ گونه اطلاعی در دست نیست و مزاری کاملاً ناشناخته است.
این بنا برجی است مدوری شکل با ظاهری ساده که با گنبدی دو پوش پوشیده شده بود؛ ولی از گنبد و سقف آن در اثر مرور زمان چیزی برجای نمانده است. برای جلوگیری از خرابی بنا، سقف پوششی با شیروانی برروی آن احداث نموده اند.
سردر ورودی برج مدور دارای قاب و تاقی هلالی شکل بوده که درگاه را احاطه کرده و در بالا و زیر تاق هلالی، کتیبه ای به خط کوفی با نقوش پیچیده ای از آجر و کاشی های فیروزه ای به چشم میخورد.
ارزش بنا در این است که ترقی و تکامل نمای مینایی را طی دوران کوتاه میان تاریخ احداث این بنا و تاریخ ساخت گنبد سرخ نشان می دهد. این بنای آجری بروی سکوی بلندی از سنگ که سردابی در میان دارد، ساخته شده است.
بررسي بقاياي اين برج ها حاكي است كه برج هاي مزبور داراي پلان مدور بوده و در ساخت و سنگ فرش محوطه آن از مصالحي همچون ساروج و قطعه هاي سنگي نسبتا بزرگ مربوط به دوره سلجوقي استفاده شده است.
گنبد مدور دومین مزار از قبرهای پنجگانه مراغه است.
بنا ظاهر ساده اي دارد و از دو طبقه تشكيل يافته، سردابه و اتاق فوقاني. اگر قبري در داخل سردابه وجود داشته، به مرور زمان از بين رفته است. سر در ورودي برج مدور مانند گنبد سرخ دارا ي قاب و طاقي هلالي شكل است كه درگاه را احاطه نموده و دربالاي آن و همچنين زير طاق هلالي كتيبه اي به خط كوفي با نقش هاي پيچيده از آجر و كاشي هاي فيروزه اي به چشم مي خورد: " كل نفس ذاءقه الموت تم البنا بر سنه ثلث و ستين و خمساءه "
تزئينات كاشي و نقوش كه در بند كش بين آجرها به صورت مهره هایی با نقش الله و نقوش هندسي بكار رفته همه و همه امتياز خاصي به اين بنا داده اند. اتاق فوقاني سابقا" داراي پوششي ازگچبري و تزئينات گچي بوده كه از آن همه هنر و زيبايي فقط در گوشه و كنار آن قطعاتي به جاي مانده و مابقي از بين رفته است. نماي خارجي بنا بسيار ساده و شامل ازاره سنگي و آجركاري معمولي است.
منابع:
irandeserts.com
fa.wikipedia.org
eatc.ir
mycityads.ir
dolan.ir
