موقعیت جغرافیایی
میبد با مساحت 845 کیلومتر مربع در 54 درجه و 45 ثانیه طول جغرافیایی (45/00/54) و 32 درجه و 14 دقیقه و 45 ثانیه عرض جغرافیایی (45/14/32) قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا به طور متوسط 1234 متر می‌باشد.
شهرستان میبد از شرق و شمال به شهرستان اردکان، از جنوب و غرب شهرستان صدوق (به مرکزیت اشکذر) محدود می‌شود.
فاصله آن تا مرکز کشور و شهرهای هم‌جوار عبارت است از:
میبد تا تهران 627 کیلومتر، تا مشهد 1300 کیلومتر، تا اصفهان 260 کیلومتر، تا یزد 45 کیلومتر، تا اردکان 10 کیلومتر، تا اشکذر 25 کیلومتر و تا ندوشن 45 کیلومتر می‌باشد.
مخوف‌ترین کویرهای جهان در داخل لگن بزرگ و بسته فلات ایران واقع شده‌اند، که دشت رسوبی و پر دامنه یزد، یکی از حوضه‌های شاخص جغرافیایی آن است. گستره این دشت از دامنه‌های شیرکوه در جنوب آغاز می‌شود و با شیب ملایمی تا کویر سیاه‌کوه در شمال، در مسافتی بیش از یکصد کیلومتر ادامه می‌یابد. شهر میبد در بخش میانی این دشت واقع است.

تقسیمات کشوری
در عصر حاضر به هنگام اجرای اولین تقسیمات کشوری در ایران که در سال 1282 شمسی صورت گرفت و کشور به 4 ایالت، 38 ولایت و 137 بلوک تقسیم شد، میبد به عنوان بلوک نائب‌الحکومه‌نشین تثبیت گردید که هم اکنون نیز در بین مردم به بلوک میبد با هفده آبادی شهرت دارد و با طی کردن فراز و نشیب‌هایی اکنون یکی از شهرستان‌های استان یزد می‌باشد.
میبد دارای یک بخش مرکزی و دو دهستان است که دهستان بفروئیه در غرب میبد و دهستان شهیدیه در شرق آن قرار دارد.

بنای میبد
شهر میبد که همچون نگینی در خطه کویر مرکزی ایران می‌درخشد از تاریخی کهن برخوردار است. مورخان بنای شهر میبد را به شاه مؤبد از شاهان ساسانی، یا میبدار از سرهنگان یزدگرد نسبت داده‌اند که بنا بر دیدگاه نخست، نام میبد، تغییر یافته از واژه موبد می‌باشد و بنا بر دیدگاه دوم واژه میبد، اختصاری از کلمه میبدار است.
اگر آنچه درباره قلعه میبد که در کتاب‌های تاریخ آمده است بپذیریم باید گفت بنای اولیه میبد تاریخی چند هزار ساله دارد چرا که برخی از تاریخ‌نویسان ساخت این قلعه را به زمان سلیمان پیامبر (ع) نسبت داده و می‌نویسند: مورخان آورده‌اند که مدینه میبد را شاه مؤبد بساخت، اما قلعه را در زمان سلیمان پیامبر (ع) ساختند.

صنایع دستی میبد
در این رهگذر باید اشارت نمود که ره‌آورد مسافرت به میبد می‌تواند فرش زیلو و انواع ظروف سفال و سرامیک باشد.
در خصوص صنعت زیلوبافی، دو نکته قابل توجه است: یک این که پیشینه زیلوبافی در میبد دست کم به قرن نهم می‌رسد، چرا که کهن‌ترین زیلوی به جای مانده در مسجد جمعه میبد سنه 808 قمری بافته شده است. نکته دوم این که زیلوی میبد تقریباً در همه عتبات عالیات عراق و ایران وجود دارد.
در خصوص صنعت سرامیک و کاشی باید گفت: نگاره های ظروف کاشی میبد بیشتر جنبه نمادین و ریشه در آثار کهن دارد و یکی از این نقش‌ها در سال 1971 میلادی برنده مدال طلای نمایشگاه بین‌المللی مونیخ گردید.

فرهنگ و آداب و رسوم
میبد بسان دیگر شهرهای کشور دارای فرهنگ محلی ویژه خود است، هر چند برخی از آن آداب و رسوم جزء فرهنگ مشترک استان و یا کشور به شمار می‌رود و 99 درصد آن صبغه اسلامی دارد.
یکی از نمادهای فرهنگی موجود در میبد که بسیار چشمگیر است توجه به مراکز عام‌المنفعه در قالب وقف است که در زوایای گوناگون ولایت مداری، تربیتی، علمی، بهداشتی، تعاون، امور عبادی، امور اجتماعی، حمایتی و ... جلوه کرده است.
سبک معماری میبد به شیوه سنتی و مطابق با فرهنگ اسلامی است. مساجد آن از دو قسمت گرمخانه و بیرونی همراه با ایوان و مأذنه ساخته شده و دارای غرفه های مخصوص بانوان می‌باشد. حسینیه‌ها معمولاً برای تعزیه خوانی و به شکل مربع با سکوهای متعدد در اطراف و بنای مدوری در وسط به نام کلک بوده است که برخی از آن‌ها همچنان باقی است.
اکثر منازل دارای کریاس (کریاس محلی است چندضلعی در مدخل منزل که مسیرهای متعدد از آن منشعب می‌شود)، حوض، سرداب، بادگیرهای دوطرفه و چهر طرفه برای تهویه های تابستان و برخی دیگر دارای شومینه های خشتی بوده است.
عزاداری‌ها به صورت تعزیه همراه با طوق، شده، نخل و ... است، روضه خوانی‌ها با ذکر ذاکران به هنگام غروب آفتاب به عنوان اعلام عزا و نوحه خوانی نوجوانان همراه است، دسته‌جات سینه و زنجیرزنی نیز برقرار است.

راه‌های ارتباطی
میبد در گذشته ایام به عنوان شهری در ناحیه مرکزی ایران حلقه اتصال ری و اصفهان به یزد، کرمان و جنوب غرب ایران بوده است که وجود رباط و چاپارخانه (اداره پست در قدیم) در حاشیه قدیم شهر گواه آن است.
در زمان کنونی، این شهر در مسیر شمال و تهران به جنوب و هرمزگان، در میان دو شریان حیاتی، یعنی جاده سراسری سنتو در شرق میبد و راه آهن سراسری تهران به کرمان و بندرعباس در غرب آن قرار دارد و ایستگاه راه آهن میبد نقطه اتصال خط آهن قم، کاشان و باد به میبد، اصفهان به میبد و کرمان و یزد به میبد می‌باشد.

اقتصاد
استعدادهای نهفته و ویژگی‌های برجسته در میبد این شهر را به یک قطب اقتصادی نسبتاً مناسب تبدیل کرده است. برخی از این ویژگی‌ها عبارتند از:
1- موقعیت ممتاز مواصلاتی میبد با استان‌های کشور.
2- وجود مراکز تولیدی کوچک و بزرگ.
3- صنایع مهم فلزی و معدنی چون مجتمع فولاد، کارخانه های متعدد چینی، سرامیک و کاشی.
4- وجود مراکز مهم صنایع دستی مانند سفال سازی، ظروف سرامیک و زیلوبافی.
5- کارخانه قند و دیگر مراکز تولید مواد غذایی.
6- اشتغال درصد قابل توجهی از نیروی کار میبد در کشور کویت و ورود ارز توسط آن‌ها.
یکی از نشانه های رونق اقتصادی میبد وجود بانک‌های متعدد است به طوری که تقریباً به ازای هر 2000 نفر یک شعبه بانک وجود دارد.
از جهت کشاورزی نیز منطقه میبد به سهم خود دارای رونق ویژه است و محصولات کشاورزی و باغی آن از جمله انار و پسته به دیگر نقاط و حتی خارج از کشور صادر می‌شود.

مشاهیر
شاهان آل مظفر به سرسلسلگی امیر مبارز الدین میبدی از این خطه برخاسته‌اند. شاه شجاع، ممدوح شاعر بزرگ ایران حافظ، و شاه منصور که با تهور خارق العاده در مقابل حمله تیمور مقاومت نمود از دیگر ساهان این سلسله می‌باشند. از شخصیتهای ادبی آن میتوان به ابوالفضل رشیدالدین میبدی صاحب تفسیر ارزشمند «کشف الاسرار» در قرن ششم هجری اشاره کرد.
 

جاذبه های سیاحتی
با توجه به ویژگی شهرهای کهن، میبد نیز از این خصیصه برخوردار است و بناهای تاریخی بلکه آثار باستانی چندی را در خود جای داده است که از جمله آن‌ها می‌توان به نارین قلعه یکی از قدیمی‌ترین بناهای خشتی ایران و جهان که به کهن دژ و دژ دالان شهرت دارد و در گذشته دارای برج و بارو، خندق، دروازه و تونل زیرزمینی بوده است، اشاره کرد. دلایل متعددی را می‌توان نام برد که میبد و به ویژه نارین قلعه آن بیش ازمناطق دیگر یزد، مسکون شده و اولین نقطه یکجانشینی دراین ناحیه بوده‌است. جعفری، اولین مورخ یزدی قرن هشتم درمورد بنای نارین قلعه حکایت اسطوره‌ای و افسانه‌ای عنوان می‌نمایند که نشانگر آن است که حتی درآن زمان هم عامه و خاص از دیرینه بودن این مکان مطلع بوده‌اند. وی می‌گوید که سلیمان نبی نارین قلعه را برای اختفای دفینه وگنج خود ایجاد نمود. نقش نگاره‌ای که اخیراً درهمین مکان برروی پاره‌سفال پیدا شده‌است نشانگر واقعیت‌های بسیاری است. نقش نیمه انسان – نیمه حیوان حک شده براین سفال شبیه همان نقش نگاره ایی است که در تمدن هزاره سوم پیش ازمیلاد عیلامی‌ها می‌باشد.

از دیگر آثار تاریخی میبد می‌توان به چند قلعه، مسجد جمعه میبد، مساجد جامع فیروزآباد، مهرجرد، بفروئیه، ده‌آباد و رکن‌آباد، کاروانسرا، چاپارخانه، یخچال خشتی، برج کبوترخان، آب‌انبارهای سنتی در بیشتر محله‌ها و بادگیرها، قلعه مهرجرد، قلعه بارجین و چند قلعه دیگر اشارت نمود. لازم به یادآوری است که اخیراً مجموعه بافت قدیمی محله کوچک (کوشک یا ارک) که در حریم نارین قلعه قرار دارد به ثبت آثار باستانی رسیده است.
همچنین امامزاده سید صدرالدین قنبر، امامزاده میر شمس الحق، خدیجه خاتون، پیر بفروئیه و پیر چراغ، از دیگر آثار جاذبه‌های توریستی میبد می‌باشد.

آدرس برخی از جاذبه های گردشگری شهر میبد

نارین قلعه میبد: میبد، بلوار شهرداری
قلعه مهرجرد میبد: میبد خیابان آیت الله حایری
کاروانسرای شاه عباس میبد: میبد، بلوار قاضی میر حسین (این مکان موزه زیلو و پلاس میبد نیز میباشد.)
چاپارخانه میبد: میبد، بلوار قاضی میر حسین، جنب کاروانسرای عباسی میبد
یخچال میبد: میبد، بلوار قاضی میر حسین، جنب چاپارخانه
آب انبار کلار: میبد، بلوار قاضی میر حسین
موزه سفال میبد: میبد خیابان شهید جعفری نژاد
مسجد جامع میبد: میبد، میدان مرکزی شارستان
برج کبوترخانه میبد: میبد، جنوب شرقی باروی قدیم میبد، محل کنونی فرمانداری میبد. ساعات بازدید 9 صبح الی 17

 

منابع:
شهرداری میبد
fa.wikipedia.org
makanbin.com
tishineh.com
hamgardi.com