نام: خاتم

استان: یزد

تاریخچه: در مورد قدمت هرات و مروست آثار و شواهد نشانگر اینست که هر دو منطقه بسیار قدیمی و تاریخی هستند و مورخان بر این باور میباشند که منشأ سکونت در این منطقه به زمان ورود آریایی ‌ها به ایران بازمی‌ گردد. این منطقه در زمان ساسانیان به علت واقع شدن بین سرزمین فارس، کرمان و یزد از اهمیت خاصی برخوردار بوده‌ است. در گذشته ‌های دور این منطقه قسمتی از فارس محسوب می ‌شده‌است. منطه هرات و مروست تا سال ۱۳۵۹ دو دهستان از دهستانهای شهرستان شهربابک بوده ‌اند. شایان ذکر است بسیاری از آثار باستانی شهر هرات بر اثر سیل ویرانگر سال ۱۳۶۵ از بین رفت.

تقسیمات کشوری: شهرستان خاتم از دو شهر هرات و مروست و دو بخش مرکزی و مروست تشکیل گردیده است. شهر هرات مرکز این شهرستان است. خاتم همچنین دارای چهار دهستان به نام های هرابرجان ،چاهك، فتح آباد، ايثار و ۸۵ پارچه آبادی دارای سکنه مي باشد.

موقعیت جغرافیایی: این شهرستان در جنوبی ‌ترین نقطه استان یزد و حد فاصل استان‌ های فارس و کرمان در مختصات ۳۱ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۳۹ درجه و ۳۲ دقیقه تا۳۹ درجه و ۳۲ دقیقه عرض شمالی و ۵۴ درجه و ۴۰ دقیقه طول شرقی واقع گردیده ‌است. این شهرستان از شمال به شهرستان مهریز، از شمال غرب به شهرستان ابرکوه، از شرق به شهرستان شهربابک (استان کرمان)، از غرب به شهرستان بوانات (استان فارس) و از جنوب به شهرستان نی ریز (استان فارس) محدود است.

آب و هوا: آب و هواي خاتم بياباني و نيمه بياباني است.

مساحت: ۸۲۰۰ کیلوتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: ۱۶۰۰ متر

پوشش گیاهی: بخش عمده این شهرستان زیر پوشش جنگلی قرار دارد. جنگلهای پسته و حشی «باغ شادی» و جنگلهای بادام کوهی «چنارناز» از جمله پوشش گیاهی این منطقه به شمار می‌ روند.

جانوران بومی: این شهرستان بهترین و بزرگترین منطقه طبیعی زیست هوبره یا بوقلمون وحشی است که از نظر ملی گونه ای حفاظت شده و از نظر جهانی در فهرست سرخ اتحادیه بین المللی حفاظت از محیط زیست قرار دارد که قره تپه هرات به عنوان شاخص ترین و مهمترین زیستگاه این پرنده نادر در ایران است. پوزن زرد نیز به عنوان یکی از پستانداران کمیاب و در حال انقراض ، در منطقه حفاظت شده جنگل باغ شادی خاتم تحت حفاظت قرار گرفته است. شایان ذکر است گونه های دیگر حیوانات نیز در این شهرستان مثل آهو جبیر ، خرس قهوه ای، کرکال، زاغ بور و … زندگی می کنند.

اقتصاد: فعاليت كشاورزي استان يزد در محدوده اين شهرستان انجام ميشود و دامپروري از ديگر فعاليتهاي مردم اين شهرستان است.

فرهنگ و آداب و رسوم: این شهرستان به لحاظ موقعیت جغرافیایی خود و هم جوار ی با استان‌ های فار س و کرمان از نظر قومی و فرهنگی دارای ویژگی ‌های خاص خود است. علاوه بر این مهاجرپذیری باعث رواج و رشد فرهنگهای گوناگون در این شهرستان شده‌ است به گونه‌ای که امروزه در شهرستان خاتم آمیزه‌ای از فرهنگ مردم فارس، کرمان و یزد مشاهده می ‌شود. اقوام ترک قشقایی و عرب شیبانی نیز در این منطقه سکونت دارند.

جمعیت: جمعیت شهرستان خاتم در سال ۱۳۸۹، برابر با ۳۴٬۷۸۰ نفر بوده‌ است.

زبان محلی: زبان فارسی با لهجه استانهای فارس و کرمان و یزد در این شهرستان رایج است. در برخی از روستاها علاوه بر زبان فارسی مردم به زبان‌ های دیگری چون زبان ترکی و عربی صحبت می کنند.

جاذبه های گردشگری: از مهمترین آثار باستانی و تاریخی این شهرستان می ‌توان به قلعه کبری در بالای کوه سرچشمه با فاصله ۵ کیلوتری غرب هرات، امام زاده پیرغیب با سنگ نوشته‌ هایی به خط میخی در فاصله ۲۰ کیلوتری جنوب غربی هرات (منطق بوروییه)، مسجد فتح‌آ باد در ۵ کیلومتری شمال شرقی هرات، قلعه ملکی و... اشاره کرد.

سوغات و صنایع دستی: زقالی بافی، گیوه بافی، گلیم بافی و جوال بافی از صنایع دستی رایج در این منطقه هستند.

غذای محلی: انواع آش از جمله آش كشك، آش جو، آش قره قورت، آب شورو، انواع خورشت از جمله خورشت كلم، خورشت به آلو، بزقورمه، انواع كوفته از جمله كوفته قلقلي، انواع كيك و شيريني از جمله خرما برشته، كماچ شير، كماچ سمنو، نون شيرمال و انواع نان محلي مانند نان تيري، نان كرنون، انواع پلو، مانند رشته پلو، كلم پلو، سبزي پلو و شيربرنج، تافته، بنه، كشك جوش از غذاهاي محلي و سنتي شهرستان خاتم است .

بهترین زمان بازدید: بهار

منابع:
fa.wikipedia.org
khataminfo.blogfa.com
salleh1368.blogfa.com
yazdrasa.ir