نام: صومعه سرا

وجه تسمیه: نام صومعه سرا برگرفته از اسم شیخ عبد اله صومعی است که پدر بزرگ مادری شیخ عبد القادر گیلانی می باشد.

استان: گیلان

تاریخچه: این شهرستان درقدیم همواره در تحولات سیاسی و اجتماعی منطقه نقش بسزایی داشته است و به دلیل موقعیت استراتژیکی که در گیلان قدیم داشته بعنوان پایگاه حماسه بزرگ نهضت جنگل توسط  میرزاکوچک جنگلی قلمداد گردیده که مقر این نهضت و جایگاه تشکیل آن روستای کسماء بوده است. پایگاه نظامی و استراتژیک ترین منطقه در مبارزات جنگل نیز گوراب زرمیخ و اطراف آن بود . صومعه سرادر گذشته یکی از روستاهای بخش کسما و از توابع شهرستان فومن بشمار می رفت.

تقسیمات کشوری: صومعه سرا بر اساس آخرین تقسیمات کشـوری دارای سه بخـش مرکزی، تولمـات و میرزاکوچک جنگلی و هفت دهستـان کسماء، طاهـرگوراب، ضیـابر، هنده خـاله، تولـم (لیف شاگرد)، گوراب زرمیخ، مرکیه و دارای سه شهر، صومعه سرا، مرجغل، گوراب زرمیخ و تعداد 151  روستا میباشد.

موقعیت جغرافیایی: شهرستان صومعه سرا در غرب گیلان واقع شده و از شمال به تالاب انزلی، از جنوب به شهرستان فومن، از شرق به شهرستان رشت و از غرب به شهرستان ماسال محدود است. عرض جغرافیایی شهرستان 37 درجه و15 دقیقه و طول جغرافیایی 49 درجه و 20 دقیقه است. مرکز شهرستان یعنی صومعه سرا در فاصله تقریبی 23 کیلومتری مرکز استان قرار دارد .

آب و هوا: شهرستان صومعه سرا با آب و هوای ویژه خود در اقلیم مرطوب و معتدل قرار دارد و دارای باران فراوان است. این شهرستان همانند سایر شهرستانهای گیلان در مقابل رطوبت زیاد از گرمای متوسط و جریان هوای مطبوع برخوردار است.

طبیعت: مقدار 18000 هکتار از اراضی شهرستان را جنگل تشکیل می دهد که در ارتفاعات و در منطقه تنیان و بطور پراکنده در نواحی جلگه ای گونه های جنگلی ممرز، افرا، بلوط و توسکا در آن دیده می شود و کاشت صنوبر در سالهای اخیر رایج و شهرستان بعنوان بیشترین تولید کننده چوب در ایران محسوب می شود. از نظر کشت مقام اول را در ایران دارد که سالیانه 75000 متر مکعب چوب از این طریق بهره برداری می شود. از ویژگیهای منحصر بفرد شهرستان وجود تالاب انزلی در شمال آن است که از نظر زیست محیطی، سیاحتی و اقتصادی دارای اهمیت ویژه و زیستگاه گونه های مختلف پرندگان بومی و مهاجر و انواع آبزیان میباشد. همچنین  سه منطقـه حفاظـت شده سلکه و سیاه کیشم و سرخـان کـل با اعتبـار بین المللی و محل امنی جهت زیستگاه پرندگان مهاجر در شهرستان صومعه سرا واقع است. در قسمت کرانه‌ های تالاب انزلی، جنگلهای خاص نواحی مردابی به مقادیر زیادی دیده می ‌شود. در جنگلهای منطقه انواع درختان، راش، توسکا، افرا نمدار، ممرز، سپیدار، اوجا، خرمالو، ارس، گردو و انجیل، و از همه مهمتر صنوبر وجود دارد. در صومعه سرا مناطق ییلاقی وجود ندارد ولی در قسمت دشت آن به مساحت ۱۱۵/۱۷ هکتار غنی می ‌باشد که بیشتر گیاهان مراتع از انواع: مارجنگ، پونه، پیرگیاه، شبدر، هویچ وحشی، شاه پسند، گزنه و... تشکیل شده ‌است.

مساحت: ۵۶۳٫۷۲۰ کیلومتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: کمتر از ۲۰ متر

شرایط اقلیمی: جلگه و دشت صومعه سرا از شمال به تالاب انزلی و جنگلهای مناطق تالابی و از جنوب به دشت حاصلخیز و مزارع برنج فومن و از مشرق به جلگه و دشت ودر قسمت مغرب به مناطق کوهپایه ای و جنگلی ماسال محدود است. قسمت بیشترشهرستان در ناحیه جلگه ای قرار داشته و در بخش میرزاکوچــک جنگلی ارتفاعاتی دیده می شود که حداکثر ارتفاع 1200 متر و پوشیده از جنگل است که دو منطقه ییلاقی شهرستان به اسامی گندرجی و خونبارجی در همین ارتفاعات وجود دارد.

رودها: پیش رود، شاندری، پلنگ رود

محصولات: محصولات عمده این شهرستان برنج، چای، نیشکر، کرم ابریشم، زعفران و صنوبر است.

فرهنگ و آداب و رسوم: لافند بازی بیشتر در جشن های عروسی، عید نوروز و یا در بازارهای هفتگی اجراء می شود. لافند بازی بیشتر همان  بند بازی در سیرک است. کشتی گیله مردی که امروزه همچنان پابرجاست، یادگار قدرت و دلاوری مردم این خطه است و ریشه در تاریخ دارد. نوروز خوانی که از مراسم آخر هر سال است و هم اکنون کم و بیش رواج دارد و نماد ورود بهار و خیر و برکت است. عروس گوله از دیگر مراسم قبل از حلول سال نو بشمار می رفت این نمایش همراه با آواز رتیمیک دارای مفاهیم اخلاقی و آئینی خاصی بود. گل گل چهارشنبه از مراسم کهن ایرانیان که در گیلان و در صومعه سرا با عنوان چهارشنبه سوری رایج است که در غروب سه شنبه آخر سال و در شب چهارشنبه انجام می شود. گیشه بوری که یکی از مراسم مربوط به ازدواج بوده که این مراسم با صدای ساز و نقاره و ترانه خوانی و شادمانی عروس و داماد و دیگر مهمانان همراء بوده است، از مراسم این دیار محسوب میشوند.

جمعیت: در سال 1390 دارای 127757 نفر جمعیت بوده است.

زبان محلی: به علت یکسان بودن گونه خاک و اقلیم قسمت اعظم شهرستان در منطقه ای جلگه ای زبان اکثریت مردم گیلکـی و در نواحـی کوهپایه ای و ارتفاعات تنیـان در بخـش میـرزاکوچک جنگلـی و همچنین روستاهای طالش محلـه چکوور، لارسـر در بخـش مرکـزی مردم با گویش طالشی و در روسـتای گاز گیشه تعداد کـرد مهاجر محله ای موسوم به زیده سرا در شهر صومعه سرا سکونت دارند.

جاذبه های گردشگری: جاذبه های تاریخی، فرهنگی و طبیعی نظیر تالاب و پناهگاه سیاه کیشم، رودهای سیاه درویشان و نرگستان، مناطق جنگلی و کوهستانی تنیان، غار نارنج پره تنیان، مناره آجری گسکر، پلهای خشتی بزرگ و کوچک پردسر، بازار گسک، سید خروسه هفت دغنان ضیابر و مقبره پری سلطان و ده رودخانه کوچک و بزرگ در شهرستان صومعه سرا و همچنین بازارهای محلی و هفتگی در شهرستان که از رونق فراوانی برخوردار است منجمله بازارهای عمده در شهر مرجغل (بازار جمعه سابق)، دهستان ضیابر، شهر گوراب زرمیـخ و شهر صومعه سرا از جاذبه های این شهرستان میباشند.

بازارهای هفتگی شهرستان: یکشنبه بازار در صومعه سرا، دوشنبه بازار در ضیابر و گوراب زرمیخ، چهارشنبه بازار در کسماء و پنجشنبه بازار در طاهر گوراب و تولم شهر.

سوغاتی و صنایع دستی: سبد بافی، حصیر بافی، فرش بافی از جمله صنایع دستی شهرستان صومعه سرا میباشد. ابریشم در واقع مهم ‌ترین و شاخص ‌ترین صنعت و سوغات صومعه سرا محسوب می ‌شود.

غذای محلی: آش اباتری، نان برنجی، آش ترش، کاکا، حلواهای سنتی، برنج سرخ کرده با تخم کدو، بج دوشاب، اربه دوشاب، خمس، جوکول، رشته و خوشکار محلی، نباتی و انواع مرباجات و ترشی جات.

بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان

منابع:
فرمانداری صومعه سرا
fa.wikipedia.org