نام: بندر انزلی

نام قدیمی: انزلی، اولین و تنها نامی است که برای این منطقه در طول تاریخ مورد استفاده قرار گرفته است که بدون شک این نام برگرفته از موقعیت جغرافیایی این شهر بین تالاب بین‌المللی انزلی و دریای خزر می‌باشد و تنها در دوران سلطنت خاندان پهلوی (از ۱۳۰۴ تا ۱۳۵۷) اسم آن به «بندر پهلوی» یا پهلوی تغییر داده شده بود.

استان: گیلان

تعداد اسکله: 10 پست

عمق اسکله ها : 5/5 متر

ظرفیت واقعی: 7میلیون تن

موقعیت جغرافیایی: در طول جغرافیایی 49 درجه و 28 دقیقه وعرض جغرافیایی 37 درجهو 28 دقیقه واقع شده است. این شهرستان از شمال به دریای خزر ، از جنوب به تالاب انزلی ، از مشرق به رشت و از مغرب به منطقه طوالش محدود می شود.
شهر بندرانزلی در فاصله 40 کیلومتری از شهرستان رشت ( مرکز استان گیلان) قرار دارد ، در منطقه معتدل واقع شده است و از لحاظ بارندگی یکی از پر بارانترین مناطق کشور محسوب می شود .
بندرانزلی از دو بخش انزلی و غازیان تشکیل شده است که به وسیله کانال موجود بین این دو بخش ، آب چهار رودخانه - ازشرق ( سوسر روگا ، پیر بازار روگا ، راست خانه ، نهنگ روگا ) و یک رودخانه از غرب( شنبه بازار روگا ) - وارددریامیشود.

ارتفاع از سطح دریا: ارتفاع آن از سطح دریا  26- مترمیباشد.

تقسیمات کشوری: این شهرستان دارای 28 روستا و دو دهستان می باشد . دهستان چهار فریضه از روستاهای ماهروزه ، آبکنار ، تربه بر ، اشپلا ، معاف ، خمیران ، گرکان ، اشترکان ، سیا خالسر ، شیلسر ، سیاه وزان ، کچلک ، چایبیجار ، رودپشت ،کربلایی مهدی گوده ، کپورچال ، علی آباد ، کوچک محله ، سنگاچین ، گلوگاه ، بشمن و دهستان حسن رود از روستاهای طالب آباد ، تربگوده ، شانگهای پرده ، لیجارکی ، حسن رود ، گلشن ، جفرود پایین تشکیل شده است .
شهر انزلی در غرب استان گیلان قرار داشته و به واسطه سواحل خزر و تالاب بین‌المللی بندر انزلی از چند جزیره و شبه جزیره تشکیل شده است که به واسطه پل به هم مرتبط هستند.

مساحت: 1420000 مترمربع

رودخانه ها:  آب چهار رودخانه - ازشرق ( سوسر روگا ، پیر بازار روگا ، راست خانه ، نهنگ روگا ) و یک رودخانه از غرب( شنبه بازار روگا ) - وارددریامیشود.

جمعیت: جمعیت شهری بندرانزلی بر اساس آمار سال 1390برابربا 116664نفرمیباشد. مساحت آن نیز بالغ بر 275 کیلومتر مربع است که  49.31 کیلومترمربعبه مساحتشهریاختصاصیافتهوازاین نظر بندرانزلی از متراکم ترین شهرهای ایران محسوب میگردد.

زبان محلی: نیمی از جمعیت آن آذری زبان و بقیه از فومنات هستند.

آب و هوا: شهر انزلی دارای آب و هوای معتدل مرطوب است و میزان بارندگی آن بسیار بالاست به طوریکه سالانه متوسط ۱۸۹۲ میلی‌متر بارندگی در این شهر گزارش می‌شود، میزان رطوبت نسبی در این منطقه درسال بین ۷۱ تا ۹۷ درصد در نوسان است.

وضعیت اقتصادی: کرجی بانی ، ماهیگیری ، شکار پرندگان ،حصیر بافی از مشاغل مهم مردم این شهر بوده است. امروزه بندر انزلی به عنوان  مجهزترین و مدرن ترین بندر حاشیه جنوبی دریای خزر به شمارمیرود که به دلیل موقعیت منحصر به فرد جغرافیائی به عنوان تنها بندر آزاد منطقه ، نقش به سزائی در رونق کریدور شمال_جنوب دارد. بعلاوه واقع شدن این بندر در محدوده منطقه آزاد تسهیلات و امکانات ویژه ای را در اختیار صاحبان کالا ، تجار و سرمایه گذاران قرار داده که بی تردید به افزایش قابلیت های بالقوه و بالفعل این بندر منجر شده است . با توجه به وجود اداراتی نظیر: اداره کل شیلات استان گیلان، اداره کل گمرکات استان گیلان، اداره کل بنادر و دریانوردی استان گیلان و با توجه به اقلیم و موقعیت جغرافیایی بندر انزلی قطب اقتصادی و صنعت گردشگری استان گیلان و شمال کشور محسوب می‌گردد.

تاریخچه: در برخی از کتابهای تاریخی نام انزلی در 540 سال پیش ثبت شده است . خلیج انزلی از 2 نظر مورد توجه دریانوردان بوده است . 1- موقعیت طبیعی خلیج و کانال انزلی 2- موقعیت جغرافیایی انزلی و نزدیکی آن به مراکز تجاری گیلان. این بندر در سال 1306 که تحت مدیریت کشور روسیه بود، به مقامات دولتی وقت تحویل داده شد و در سال 1301 نیز اولین کشتی توسط آلمانیها از اروپا به بندر انزلی آورده شد. در سال 1895 میلادی برابر با 1274 خورشیدی کار بنای موج شکن غازیان به طول 750 متر و موج شکن انزلی به طول 520 متر شروع و درسال 1914 میلادی برابر 1293 خورشیدی پروژه احداث موج شکن ها پایان یافت.
این شهرستان حدود 200 سال سابقه بندری دارد . متاسفانه روسها انزلی را در سال 1184 ه.ش به آتش کشیدند. در سال 1306 ه.ش دولت ایران پس از تحویل تاسیسات بندری به وسیله روسها ، اقدام به تجهیز این بندر کرد .
انزلی از شهرهای باستانی ایران کهن می‌باشد. مردم انزلی از تیره کادوسیان، بر اثر روابط خوب با پارسیان و همکاری ایشان با کورش هخامنشی در لشکر کشی‌های وی نام محل خود را از روی سرزمین (انزان)،(انشان پارس) انتخاب کرده و یونانی‌ها نیز به آن (انزلوی) می‌گفتند. این واژه به زبان پهلوی (انزلگ) و به عربی (انزلج) شده است. نام انزلی به پیشینه تاریخی اش در بیشتر شهرهای اروپایی شناخته شده است و به لحاظ وجود گمرک وارتباط تجاری از زمان‌های دور نزد تجار ایرانی و خارجی به دروازه اروپا شهرت یافته بود و اهالی این شهر به واسطه بندری بودن، بسیار زودتر از سایر نقاط ایران با دستاوردهای غرب آشنا شدند. از حرکات مهم در دوران نادر شاه را می‌توان تلاش برای تشکیل نیروی دریایی ایرانی در دریای خزر نام برد. او برای نیل به این هدف جان التون انگلیسی را برای تاسیس یک کارخانه کشتی سازی در انزلی منصوب کرد و لقب جمال بیگ به او داد. او که قبلاً دو کشتی در قازان برای رود ولگا ساخته بود، از طرف نادرشاه مامور شد که سواحل خزر را بررسی کند. او موفق شد یک کشتی با ظرفیت ۲۰ توپ بسازد که گزارش شده بهتر از کشتیهای روسی در خزر بود.

جاذبه های گردشگری: تالاب انزلی (تالاب انزلی به باور کارشناسان محیط زیست یکی از بزرگترین و جالبترین تالاب های دنیا از نظر تنوع زیستی است و در ساحل جنوب غربی خزر و در غرب دلتای سفید رود، در جنوب شهر انزلی واقع است. )، برج ساعت ( مناره انزلی) ، موج شکن ها ، ساحل دریا ، پل های انزلی ، کاخ میان پشته ( موزه نظامی ) ، بلوار بندرانزلی ازاماکن دیدنی این شهرستان محسوب میگردد .
کشتی میرزاکوچک خان جنگلی: این کشتی تنها شناور سواحل شمالی کشور است که برای مقاصد تفریحی مورد استفاده قرار می گیرد. صرف یک وعده همراه با موسیقی و عبور روی آب های تالاب انزلی و دریای خزر تجربه ای است که ارزش امتحان کردن دارد.

آدرس برخی جاذبه های گردشگری انزلی:
حافظیه انزلی: در بالای بلوار ساحلی انزلی و در کنار بنای شهرداری، بنایی سفید رنگ شبیه حافظیه شیراز قرار دارد.
 کاخ انزلی: در فاصله دو پل انزلی و غازیان، کاخ سلطنتی انزلی در وسعتی نزدیک به 1500 متر در کنار ساحل دیده می شود.
برج ساعت: پشت بازار سپه و میدان انزلی واقع شده است.

سوغات و صنایع دستی: انواع ماهیان خزری عمده ترین سوغات خوراکی این شهرستان است ولی انواع سبزیجات محلی، زیتون، سیر و ترشیجات محلی نیز برای عرضه به مسافران وجود دارد. بندر انزلی مرکز تولید بسیاری از صنایع دستی چوبین و همچنین صنایع مروار بافی است. بازار ماهی و بازار محلی شنبه بازار فرصتی برای خرید سوغات و یا تهیه خوراکی‌های محلی برای ایام اقامت در این شهر ساحلی است. از شیرینی‌ها می‌توان به حلوا عسلی، کاکا، نباتی و... اشاره کرد. مرواریدبافی، رایج ترین صنایع دستی انزلی است که آن را هم می توانید از بازار هفتگی و مراکز فروش سوغات تهیه کنید.

مراکز خرید انزلی: شنبه بازار انزلی از 70 سال پیش تاکنون به شکل هفتگی در خیابان میرزا کوچک خان برگزار می شود. در این بازار که محل تجمع انزلی چی ها و مردم روستاهای اطراف است، همه نوع جنسی عرضه می شود؛ از مرغ و جوجه زنده، تا انواع سبزی های محلی، انواع ترشی تا کفش و لباس و ابزار کشاورزی.
از مراکز خرید دیگر شهر می توانیم از بازار انزلی واقع در خیابان پاسداران و بازار پردیس در خیابان مطهری نام ببریم.
بازار ساحلی که محل فروش صنایع دستی است نیز در بلوار ساحلی قرار دارد. بازار گیلار غازیان و بازار سپه در خیابان سپه نیز از دیگر مراکز خرید شهر هستند.

غذای محلی: معروفترین غذایی که در انزلی می توانید میل کنید، فسنجان است. این خورش تقریبا مانند بقیه فسنجان ها تهیه می شود با این تفاوت که مزه غالب آن ترشی است. رب انار فسنجان شمالی باید از نوع ترش آن باشد؛ همچنین فسنجان سنتی انزلی را به جای مرغ با گوشت چرخ کرده با مرغابی درسته می پزند. از انواع کباب های لذیذ، توصیه می شود در انزلی ترشه کباب را امتحان کنید که گوشت راسته گوسفند یا گوساله است که در سُسی شامل گردوی چرخ کرده، رب انار، پیاز، چوچاق و جعفری برای نصف روز خوابانده شده است. انواع ماهی شمالی با بهترین طبخ در انزلی پیدا می شود اما ماهی سوف (در فصل) ماهی سفید و اوزون برون بهترین گزینه ها هستند. بهترین بشقاب پیش غذای انزلی شمال اشپل، گردو و باقالاست. بورانی بادمجان، زیتون و سیر ترشی را در کنار غذا فراموش نکنید. کال کباب، ترشه شامی و خورش از دیگر خوراک های خوشمزه انزلی هستند.

گیاهان و جانوران بومی و مهاجر: در زمستان میزبان انواع پرنده های دریایی به ویژه قوهای سفید، غاز، اردک، مرغابی، چنگر و دیگر پرندگان مهاجر است. یکی از جذابیت های بی نظیر تالاب انزلی، نیلوفرهای آبی است که در سراسر تالاب به چشم می خورد. نیزارها و لاله دریایی نیز در حاشیه تالاب مناظری دیدنی در اختیار بازدیدکنندگان قرار می دهد.

مسیر پیشنهادی: شهر بندرانزلی در فاصله 40 کیلومتری از شهرستان رشت ( مرکز استان گیلان) قرار دارد. فاصله تا مرکز شهر: 3 کیلومتر

تورلیدر مناسب برای این شهر: آقای سعید علیزاده، تریپ یار
 

منابع:
فرمانداری بندر انزلی
اداره کل بنادر و دریانوردی استان گیلان
fa.wikipedia.org
beytoote.com
makanbin.com