نام: گمیشان

وجه تسمیه: نام محلی شهر کمیش دپه از واژه ترکمنی کُمیش ‌دَفه گرفته شده و به معنی «تپه نقره‌ای» است که مرکز شهرستان است.

نام قدیمی: روسی:سربرانی بوگور، یونانی: ساکانا پولیس

استان: گلستان

تاریخچه: این منطقه یکی از قدیمی ترین مناطق ترکمن نشین شمال ایران است که پیشینه تاریخی کهنی دارد. منطقه ای که کمیش‌ دپه در آن پدید آمده از زمان اشکانیان تا دوران اخیر تامین کننده بخشی از نیازهای قاره اروپا بوده است. به شواهد برخی از متون تاریخی رودخانه گرگان از طریق کمیش‌ دپه به دریای خزر وارد می شده است. کمیش‌ دپه در اوج شکوفایی جزیره آبسکون، انتهای راه خاکی و آغاز راه آبی جاده ابریشم در قسمت آسیایی بوده است، در این اواخر نیز ناوداران (کشتیهای چوبی بزرگ بادبانی) کمیش‌ دپه با مراو ده کالای تجاری با دنیای خارج ادامه دهندگان راه آبسکونیان بوده اند و مردم آن با شهر های ساحلی شمال کشور از جمله بندر گز، بندر انزلی و از طرف شرق با شهرهای استر آباد و جرجان و در آنسوی مرز با بنادر حسنقلی، چلکن، حاجی طرخان، باکو مراوده داشته و داد و ستد میکردند. ( هنوز آثار خرابه های تاسیسات به نام گمرک خانه در ۲ کیلومتری غرب کمیش‌ دپه موجود می باشد) بطور کلی کمیش‌ دپه در تاریخ معاصر ایران نامی آشنا برای مردم ایران و شوروی سابق بوده است. این شهرستان در سال ۸۸ از شهرستان ترکمن جدا شده و به عنوان «شهرستان گمیشان» شناخته شد.

تقسیمات کشوری: این شهرستان از دو بخش (مرکزی، گل دشت)، دو شهر (گمیشان و سیمین شهر)، چهار دهستان، سی و دو آبادی مسکونی تشکیل شده است.

موقعیت جغرافیایی: شهرستان گمیشان بین 53 درجه و 54 دقیقه تا 54 درجه و 2 دقیقه طول شرقی و 36 درجه و 49 دقیقه تا 37 درجه و 21 دقیقه عرض شمالی در قسمت غربی استان واقع شده است. این شهرستان از شمال به کشور ترکمنستان، از جنوب به شهرستان ترکمن، از شرق به شهرستان آق قلا و از غرب به دریای خزر محدود می شود. این شهر با بندرترکمن حدود 20 کیلومترفاصله دارد.

آب و هوا: از نظر اقلیمی به علت وسعت کم شهرستان و نزدیکی به دریا درتابستان آب و هوای این شهرستان گرم و مرطوب و در فصل سرد نیز دارای آب و هوای سرد و ملایم می باشد.

ارتفاع از سطح دریا: ۲۱-

اقتصاد: اقتصاد شهرستان در حال حاضر بر اساس تولید فرش و گلیم، صیادی و تولید خاویار، کشاورزی و صنایع دستی رونق دارد. بیشتر مردم آن به کار صیادی و کشاورزی مشغولغند، بزرگترین سایت پرورش میگو در شمال کشور در قالب چهار هزار هکتار در این شهرستان می باشد.

فرهنگ و آداب و رسوم: مردم این شهرستان ترکمن هستند. آیین‌ های ویژه ترکمنهای استان گلستان در ماه مبارک رمضان شامل یولی (نذری دادن)، مراسم آشتی کنان، تهیه جهیزیه عروس، خانه تکانی و... است که مردم این قوم اینگونه به استقبال این ماه می‌روند. از آیین و سنت های حسنه ترکمن های سنی مذهب آشتی کنان(گپ قوشماق) می باشد که در این مراسم ریش سفیدان ترکمن (که یاش لی نامیده می شود)، وظیفه آشتی دادن خانواده هایی را دارد که به دلایل مختلف از یکدیگر کدورت و کینه دارند و قهر هستند. قبل از شروع ماه مبارک رمضان بدون اطلاع به آنها این خانواده ها و یا افراد را به منازل خود به صرف نهار، شام و یا صرف چای دعوت می کنند و آنها را آشتی میدهند.

جمعیت: ۶۳۴۴۷ نفر

زبان محلی: مردم گمیشان ترکمن هستند و به زبان ترکمنی تکلم می نمایند.

جاذبه های گردشگری: تالاب بین المللی گمیشان، تپه باستانی کوره سو که در 4 کیلومتر غرب این شهر واقع است و اشیا تاریخی ارزشمندی از آن پیدا شده است از جاذبه های این شهرستان هستند. بازار هفتگی شهر گمیش دپه در روز چهارشنبه می باشد.

سوغاتی و صنایع دستی: قالیچه، قالی، گلیم، نمد، پشتی، روسری ترکمنی و جاجیم و فرشهای دست بافت و...

غذای محلی: چکدرمه،  قاوور تماچلی چوروک، بیشمه، باسترمه، قاتلاما، بورک و...

بهترین زمان بازدید: بهار

منابع:
فرمانداری گمیشان
استانداری گلستان
sahelegomishan.ir
kojaro.com