نام: کلاله

نامهای قدیمی: دارایوم، گوکلان

استان: گلستان

تاریخچه: شهرستان کلاله قریب به 7500 سال قدمت دارد که متعلق به دوران پیش از تاریخ است و فرهنگ و تمدن آن به فرهنگ های باستانی آسیای مرکزی بسیار نزدیک است. در این شهرستان 135 تپه و محوطه متعلق به دوره های پیش از تاریخ کشف شده است که می توان خدرتپه، قره تپه شیخ، لیلان تپه و ... را نام برد. شهرستان کلاله در دوره اشکانیان و در زمان اشک اول و دوم، دومین پایتخت اشکانیان بود و این افتخار را دارد که در تاریخ جهان باستان بدرخشد. براساس تحقیقات بعمل آمده موسس سلسله اشکانیان یعنی اشک بانی شهر کلاله یا دارایوم (نام سابق) بوده است. در دوره ساسانیان نیز از اهمیت و جایگاه استراتژیک کلاله کاسته نشد و دو اثر (آتشکده یاساقلیق و سد گرکز و دیوار تاریخی جرجان یا سد اسکندر ملقب به مار سرخ) با قدمتی قریب به 2000 هزار سال ساخته شد. در دوران اسلامی کلاله بخشی از ولایت های جرجان بوده است و تا قبل از دوره قاجار ارتباطی با استرآباد یا گرگان کنونی نداشته است. نام این منطقه از دوره استیلای ترکان خوارزمشاهی بر ایران، گوکلان بوده است که از نام یکی از قبایل ترکمن اخذ گردیده بود. در قرن نوزدهم میلادی دهکده کوچکی به نام آی درویش در نقشه سیاسی کلاله که آن زمان گوگلان نام داشت شکل گرفت. این روستا محل سکونت غیردایم تیره آی درویش از طوایف گوکلان بود. در سال ۱۳۳۳ کلاله به شهر تبدیل شد و در سال ۱۳۷۹ از شهرستان مینودشت منتزع و به یک شهرستان مستقل تبدیل شد.

تقسیمات کشوری: براساس آخرین تقسیمات کشوری این شهرستان از دو بخش مرکزی و پیشکمر و دو شهر کلاله و فراغی و پنج دهستان و صد و بیست آبادی تشکیل می شود.

موقعیت جغرافیایی: این شهرستان در شمال شرق استان گلستان در جوار پارک ملی گلستان و امتداد دیوار تاریخی جرجان یا سد اسکندر ملقب به مار سرخ واقع شده است. این شهرستان از شمال به شهرستان مراوه تپه و استان خراسان شمالی و از جنوب به شهرستان گالیکش و از شرق به پارک ملی گلستان و از جنوب غربی به گنبدکاووس ختم می شود.

مساحت: ۱۷۵۳ کیلومتر مربع

فرهنگ و آداب و رسوم: در این شهرستان علاوه بر عشایر کوچنده اکراد شمال خراسان، ترکیب جمعیتی آن را قوم فارس، ترکمن، کاشمری-خراسانی، سیستانی و بلوچ تشکیل می ‌دهند.
 
جمعیت: حدود  ۱۱۳۸۹۹ نفر

زبان محلی: زبان رایج اقوام ساکن شهرستان

جاذبه های گردشگری: مراکز گردشگری و آثار باستانی این شهرستان عبارتند از: زیارتگاه خالد نبی، چشمه زاو، چشمه آق سو، مدرسه و مسجد کریم ایشان، نیل کوه، پارک گل کلاله، کوه بیلی، دیوار تاریخی گرگان

بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان

منابع:
فرمانداری کلاله
fa.wikipedia.org