نام: مینودشت

نام قدیمی: کبودجامه، حاجیلر، سنگر

استان: گلستان

تاریخچه: این شهرستان در ابتدا به صورت یک روستا حیات خود را آغاز کرد. قدیمی ترین نامی که به شهر مینودشت نسبت داده شده «کبود جامه» است. مردم کبود جامه پس از استیلای مغولان بر خوارزم به این منطقه آمده و مستقر می شوند. پس از انحطاط دولت و تمدن جرجان (گرگان امروزی) که توسط حملات مغول صورت گرفت، منطقه جرجان زیر سیطره حکومت کبود جامه ها قرار گرفت. بعد از کلمه کبود جامه نام «حاجیلر» به این منطقه اطلاق شد که بنا برموثق حاجیلرها، طایفه ای از گرایلوها می باشند، که آنها هم بخشی از کبود جامه ها بوده اند. درحقیقت گرایلوها و حاجیلرها گروهی ازایلات مهاجر آذربایجان بودند که در زمان صفویه، همزمان با مهاجرت گروهی از مردم استان فارس به این سامان کوچانده شده اند. استفاده از نام «سنگر» بعد ازحاجیلر بوده است. سنگر، محله محدودی دربخش پسرک (از محلات شهرمینودشت) می باشد. علت نامگذاری آن این بوده که در یک مقطع زمانی خاص بین مردم حاجیلر و مهدی شاه (یکی ازخوانین فندرسک) جنگی صورت گرفت که مردم حاجیلر به دفاع از حریم شهر پرداختند و کلمه سنگر پسرک نیز به نوعی به این شهراطلاق شد. این منطقه از حدود سا ل ۱۳۱۶ بعد از استحکام حاکمیت رضاشاه به جهت طبیعت بکر و چشم اندازهای بسیار زیبا که داشته است، دشت سبز، دشت بهشت، دشت مینو و نهایتاً مینودشت نامگذاری شد.

تقسیمات کشوری: شهرستان مینودشت شامل دو شهر مینودشت و گالیکش ، دو بخش مرکزی  و گالیکش و شش دهستان (چهل چای، قلعه قافه، کوهسارات، قراولان، نیلکوه، ینقاق) و ۱۳۲ روستا می باشد.

موقعیت جغرافیایی: مینودشت در ناحیه شرقی استان گلستان و در دنباله دامنه کوههای البرز شرقی واقع شده است و با گرگان مرکز استان گلستان 116 کیلومتر فاصله دارد. این شهرستان از جنوب به استان های سمنان و خراسان و از شرق به استان خراسان، از غرب به شهرستان گنبد کاووس و از شمال به شهرستان گالیکش محدود است. مینودشت بین 55 درجه و 13 دقیقه و 30 ثانیه تا 56 درجه و یک دقیقه طول شرقی و 37 درجه و 29 دقیقه عرض شمالی از نصف النهار گرینویچ واقع شده است.

آب و هوا: آب و هوای مينودشت معتدل و مرطوب بوده و بيشترين و كمترين درجه گرما، به ترتيب 45 درجه بالای صفر و 2 درجه زير صفر گزارش شده است. این شهرستان از لحاظ اقلیمی از دو قسمت کوهستانی و جلگه ای تشکیل شده و آب و هوای آن در ارتفاعات معتدل و کوهستانی و در نواحی کم ارتفاع و جلگه ای به آب و هوای معتدل نیمه گرمسیری تبدیل می شود. بادهای گرم پاییزی، زمستانهای سرد، تابستانهای گرم و مرطوب و هوای دلچسب و مطبوع بهار از ویژگیهای منحصر به فرد شهرستان مینودشت است.

مساحت: حدود ۱۵۷۶ کیلومتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: حدود 901 متر

ارتفاعات و ناهمواریها: ناهمواری های این شهرستان از دو قسمت کوهستانی و جلگه ای تشکیل شده است. قسمت کوهستانی آن دنباله کوههای البرز شرقی است. نقاط کوهستانی شهرستان مینودشت از سوی شرق از طریق ارتفاعات پارک ملی گلستان به ارتفاعات بجنورد متصل می گردد.

منابع آب و رودخانه ها: مینودشت بدلیل شرایط جغرافیایی منابع آبی متنوعی دارد که (دارای چهار رودخانه و بیست چشمه) رودخانه های نرمآب و چهل چای در بخش مرکزی و چشمه های گرو در دوزین، ارویس در ده چناشک، آق چشمه در تفرجگاه چهل چای و مینو در مبارک آباد از معروفترین آنها بشمار می روند. ضمن اینکه سد نرمآب نیز بروی رودخانه نرمآب در دهنه روستاهای جنگلده در حال احداث است و رودخانه های چهل چای و خرمالو از آزادشهر نیز به این سد از طریق تونل هدایت میشوند.

فرهنگ و آداب و رسوم: ترکیب جمعیتی این شهرستان متنوع است و شامل اقوام قزلباش ،فارس (بیشتر خراسانی، شاهرودی و سیستانی)، آذری، ترکمن و بلوچ هستند. از اقوام اولیه که در سالیان دور بعنوان اولین مردم حاضر در این منطقه بودند می ‌توان به قوم‌ های قزل سفلو، مصطفی لو، قره سفلو، سرای لو، بشارتلو، قره جانلو، پسرکلو، سنجه ونلی، شیخی، قره محمودلو، کرامتلو، ممشلی، ساسانی، میرشاهی و فرامرزی اشاره کرد.
در شهرستان مينودشت از اوايل اسفند، در برخي از نواحي آن افرادي اشعاري را به مناسبت  فرارسيدن عيد نوروز مي سرودند و از صاحبان منازل مژدگاني مي گرفتند. مردم مژدگاني را شگون دانسته و مقدم آنها را به عنوان پيام آوران بهار گرامي مي داشتند. در آخرين چهارشنبه هر سال هم با شادي به استقبال نوروز رفته و با روشن كردن آتش در چند نقطه و پريدن از روي آن جشن مي گيرند. در مينودشت همه قوميتها  با پوشيدن لبا سهاي نو و پهن كردن سفره هفت سين در تعطيلات نوروز به ديدار يكديگر مي روند. در روز سيزدهم نيز همه مردم به دامن طبيعت رفته ونحسي سيزده را با سير طبيعت از بين مي برند. نان یا شیرینی تاتاری معمولاً در اکثر مراسم و جشنهای سنتی خصوصاً عید باستانی و اخیراً بعضی از اولین سفره هایی که برای درگذشتگان برقرار میشود بر سر سفره حاضر است. علت نام گذاری آن هم تهیه آن توسط طایفه ای به همین نام (تاتارها) در مینودشت است.

جمعیت: ۱۴۵۲۰۱ نفر

زبان محلی: فارسی و ترکی و زبان اقوام ساکن در این شهرستان

جاذبه های گردشگری: تنگه چهل چای و آبشارهای باقرآباد، حسينا، کرنگ کفتر، یکه سور، ساسنگ، لولوم از زیباییهای طبیعت این شهرستان هستند. قلعه قافه، قلعه سلیمان بوقه، مین تپه و ... نیز از مکانهای تاریخی مینودشت بشمار میروند.

سوغاتی و صنایع دستی: شهرستان مینودشت از گذشته مهاجرپذیر بوده وازاین رو قومیت های مختلفی دراین شهرستان زندگی می کنند، که مهمترین آنها قزلباش، فارس، سیستانی و بلوچ و.... می باشد و هر کدام از این اقوام صنایع دستی مخصوص به خود را دارند. مهمترین صنایع دستی در شهرستان مینودشت عبارتند از : نوغانداری و ابریشم بافی، نمد مالی، سوزن دوزی، حصیر بافی و گلیم بافی و بافت قالی وقالیچه. شیرینی تاتاری نیز از سوغات این شهرستان بشمار میرود.

غذای محلی: خورش جرجرم (گیاهی محلی) و...

بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان

منابع:
فرمانداری مینودشت
fa.wikipedia.org
seeiran.ir
dana.ir
behtour.com
negahmedia.ir
minookhabar.ir
dashte-behesht.blogfa.com
sf123.loxblog.com