نام: باشت

نام قدیمی: باش، بشت، باشت باوی

استان: کهگیلویه و بویر احمد

تاریخچه: در مورد اینکه ساکنان اولیه باشت چه کسانی بودند تردیدهایی وجود دارد. باشت از شهرهای تاریخی و باستانی ایران بوده که پیشینه آن به دوره هخامنشی می‌رسد. در دوره پادشاهی هخامنشیان منطقه باشت با نام «باش» Bash  بر روی نقشه های متعلق به آن دوره ذکر شده و کشفیات باستان شناسی مستشرقین معروف اروپایی و غیراروپایی نیز مؤید این موضوع است . آثار ناب تاریخی، نیایشگاههای زرتشتیان، آتشگاه ها و پل های تاریخی بریم (پیرین)، شواهدی عینی برای چنین ادعایی هستند. جاده های سنگ فرش شاه بهرام (وایکان باستانی ) باشت هنوز آوای جرس کاروان داریوش هخامنشی را بر سینه بی راه خود نقش می زند و پژواک آن را برای دودمان خود به میراث گذاشته است. «اشکفت شاه» بر صحیفة باستانی خود، نگار کی قبادها و کی خسروان را حک کرده و تاریخ و حماسه مردمانی کهن و دیرین را در دل قرنهای متمادی اسطوره کرده است. رباط خان حماد، ایستگاه جاده قرون وسطایی، برگی زرین بر پیشانی کاروانسراهای اقلیمی باستانی است تا مسافران جاده ابریشمی تاریخ را غبار و ملال خستگی از تن و چهره بزداید. (برگرفته از سایت علیرضا حبیبی مدرس  دانشگاه و کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی) قلعه تاریخی بانو گشسب از شاهزادگان هخامنشی که وصف آن در شاهنامه آمده است روی کوهی کم ارتفاع به نام دو گوشی مشرف بر این شهر واقع است. وجود پایه ستون های سنگی و تخته سنگهای منقوش به دست آمده که شباهت زیادی به آثار تخت جمشید دارد و همچنین جاده شوش به تخت جمشید در مسیر این شهر و آثار دو گور دو پا که از زمان ساسانی بر پا است قدمت این منطقه را بیشتر نمایان می کند. در سفرنامه ناصر خسرو از این شهر به اسم بست یا بشت یاد شده است. سردار ایرانی آریو برزن، که با سپاه اندک خود در مقابل لشکر عظیم اسکندر مقدونی تا سرحد جان مقاومت کرد و دلیرانه فدای وطن شد، متعلق به همین سرزمین و مکان نبرد و درگیری وی با اسکندر در تنگه‌ای به نام تنک تکاب (تکو، به گویش محلی) در باشت بوده است. شهرستان باشت در ۱۳۸۹ از شهرستان گچساران منفک و مستقل گردید.

تقسیمات کشوری: این شهرستان از دو بخش مرکزی و باشت تشکیل شده که بخش مرکزی شامل دهستان های سرآب بیز و کوه مره خامی  و بخش باشت شامل دهستان های بابویی و تلخاب می باشد. این شهرستان ۱۲۲ روستا و آبادی دارد.

موقعیت جغرافیایی: شهرستان باشت در قسمت جنوب شرقی استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است. شهرستان چرام‌  در شمال‌، بویر احمد گرمسیری‌ در شمال‌ غربى‌ و غرب‌، رستم‌ ممسنی در شمال‌ شرق‌ و شرق و سرانجام‌ رودخانة زهره‌ در جنوب‌، باشت را احاطه‌ کرده‌ اند. به لحاظ جغرافیایی نیز شهرستان باشت در 30 درجه و 21 دقیقه عرض جغرافیایی و 50 درجه و 9 دقیقه طول جغرافیایی واقع شده است.

آب و هوا و شرایط اقلیمی: باشت را کوه‌ خامى‌ به‌ دو منطقة پشتکوه‌ و زیرکوه‌ تقسیم‌ مى ‌کند که‌ پشتکوه‌ شامل‌ باشت‌ و کوهمره‌ و زیرکوه‌ شامل‌ پشت‌ بند و زیربند است‌. پشتکوه‌ از مناطق‌ سردسیر و معتدل‌ و زیر کوه‌ از مناطق‌ گرمسیری‌ است. با این حساب میتوان گفت این شهرستان از نظر موقعیت آب و هوایی به سه منطقه سردسیری، معتدل و گرمسیری تقسیم می شود.

مساحت: ۲۹۸۱ کیلومتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: 792 متر

اقتصاد: شیوة معیشت‌ سنتى ساکنان شهرستان باشت،‌ از گذشته های دور تاکنون مبتنى‌ بر کشاورزی‌، دامداری‌ و باغداری‌ بوده است. امروزه تنوع بیشتری در زمینه وضعیت فعالیت و حوزه اقتصادی زندگی مردم ایجاد شده و مشاغل گوناگون خدماتی، فنی و مهندسی، اداری و... به مانند سایر مناطق استان و حتی کشور در سطح شهرستان باشت نیز رایج است اما هنوز کشاورزی شغل عمده و اصلی مردم باشت محسوب می گردد.

کشاورزی و محصولات: این شهرستان دارای آب و هوای معتدل و بسیار مناسب جهت انجام فعالیت های مرتبط با کشاورزی، باغداری و دامداری است. به نحوی که در دشت‌ های آن برنج نیز به وفور کشت می ‌شود. گندم، جو، برنج، ذرت، حبوبات، مرکبات، صیفی جات و ...از عمده محصولات این شهرستان هستند.

پوشش گیاهی: وجود شرایط آب و هوایی معتدل در شهرستان باشت، این منطقه را به ذخیره گاه خوبی از گیاهان دارویی بدل ساخته است. در مراتع شهرستان گونه های مرتعی و دارویی فراوان ازجمله یونجه وحشی، علف قناری، پنیرک، انواع گون، کنگر، گوش بره، یولاف وحشی، بهمن، خردل وحشی، جاشیر، شیرین بیان، آویشن، گل گاوزبان، درخت عفاف، کاسنی و غیره وجود دارد. کوه لار نیز منبع دائمی گیاه جاشیر می باشد.

فرهنگ و آداب و رسوم: ناحیه باشت و بابویی از دسته لربزرگ یا خاوری هستند. تبار آنها از نژاد آریایی هایی است که از سرزمین سیبری به حاشیه رشته کوه های زاگرس مهاجرت کردند. لرها یکی از بزرگترین اقوام ایرانی هستند که از هزاران سال پیش در مسیر هجرت از آسیای میانه به ایرانویچ (ایران) نقش مهمی را در تاریخ (نبرد در مقابل اسکندرمقدونی، تیمورلنگ، مغول، عثمانی ها و دیگر دشمنان این سرزمین ) ایفا کردند. امروزه هر جائیکه قوم لر زندگی می کند از سرزمینهای باستانی  است. برخی از پژوهشگران غربی در اواخر قرن نوزدهم به جمع آوری اطلاعات انسان شناسی یعنی فیزیک جسمانی و اندازه های بدنی ایرانیان و دیگر اقوام پرداختند .از جمله این پژوهشگران، دانیلو (N. Danilov ) روسی است که پس از پنج سال تحقیق و مطالعه می نویسد : «لرها در شمار خالص ترین قبایل ایرانی می باشند.» مركز ايل باشت و بابويي شهر باشت است كه پيشينة آن به دوره هخامنشيان برمیگردد.

جمعیت: جمعیت این شهرستان بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ برابر۰۶۹,۲۰ نفر می باشد.

جاذبه های گردشگری: شهرستان باشت در مسیر جاده اصلی خوزستان به شیراز قرار دارد. این مسیر از روی رودخانه همیشه خروشان و باصفای بریم می گذرد که پل قدیمی احداث شده بر روی این رودخانه به عنوان اثری دیدنی برای توریست ها و گردشگرهای داخلی و خارجی است. مجموعه کم نظیر پل تاریخی بریم مربوط به دوره ساسانی است. همچنین بقعه متبرک تعداد کثیری از امامزادگان در این شهرستان وجود دارد. از مناطق گردشگری باشت میتوان شلالدون، سرابیز، کلگه امیشخی، رودخانه شاه بهرام، شوش، بایه خون، آبدهگاه، پشت کوه، ماهور باشت و... را نام برد.  آثار تاریخی به جای مانده همچون: دوگور دوپا، پل بریم (پرین)، اشکفت شاه پیچاب، سنگفرش گردنه الله الکبر است که در واقع میراث ماندگاری طیف وسیعی از داشته های مادی و معنوی را در بر می گیرد.  

غذای محلی: غدای محلی "توله" یا پنیرک، شله بادامی، آش کارده (هره) و...

بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان

منابع:
فرمانداری باشت
bashtnews.ir
bashtebavi.com
k-b.ir
old.sobhezagros.ir