نام: ثَلاثِ باباجانی

وجه تسمیه: به سبب سکونت سه طایفه مهم باباجانی (باباجانی / باوه‌جانی)، قبادی و ولدبیگی، نام ثلاث به این شهرستان اطلاق شده‌است.

نام قدیمی: بلوک، باوه جانی

استان: کرمانشاه

تاریخچه: این منطقه درحد فاصل فلات ایران و جلگه بین النهرین قرارگرفته و پل ارتباطی تمدنهای ایران و تمدنهای باستانی بین النهرین بوده است که بعلت وجود جنگل (درختان بلوط )، مرتع و بوته های فراوان ازدیر باز مورد توجه خاص دامداران ماد، درحدود سه هزار سال پیش درغرب استان کرمانشاه بوده است و همواره ایلات وطوائف کرد بدان توجه داشته اند و به لحاظ نزدیکی و هم مرز بودن با عراق از اهمیت ژئوپولتیکی واجتماعی بسیاری برخوردار است.

تقسیمات کشوری: این شهرستان دو بخش مرکزی و از گله، شش دهستان به نامهای زمکان، دشت حر، خانه شور، ازگله، سرقلعه و جگیران، دو شهر تازه آباد و ازگله و ۲۵۲ روستا دارد.

موقعیت جغرافیایی: این شهرستان از شمال به شهرستان پاوه، از مشرق به شهرستان جوانرود، از جنوب به شهرستانهای اسلام آبادغرب و سرپل ذهاب و از مغرب به خاک عراق محدود است که ۷۵ کیلومتر مرز مشترک با آن کشور دارد. شمال و مشرق شهرستان ثلاث باباجانی کوهستانی است و رشته کوه هَسیر/ حَصیر/ هسیرو و سرابند/ صحرابند در آن امتداد دارد.

آب و هوا: این شهرستان دارای دو اقلیم سردسیر و گرمسیر است.

مساحت: ۱۹۲۰ کیلومتر مربع

کوهها: از کوه ‌های شهرستان ثلاث باباجانی می‌ توان به سارون (sarawan)، بنی گز، شِفیله، بَمو، دالاهو، نور، قجر، دری و ... اشاره کرد که دارای مناظر دلربایی هستند. از مهمترین کوههای آن «بمو» را می توان نام برد که به عنوان مرز محسوب می‌ شود. کوه‌ های منطقه دارای گیاهان دارویی فراوانی هستند.

رودهای مهم: رودهای دائمی زِمکان، دشتِ حر، آب زِرِشک یا زریشکه با جهت جنوب شرقی ـ شمال غربی و آب لیما با جهت شرقی ـ غربی اراضی شهرستان را آبیاری می ‌کنند. آب آشامیدنی این شهرستان از چشمه‌ ها و چاهها تأمین می‌ شود. رود زمکان پرآب‌ ترین رود شهرستان است.

پوشش گیاهی و زیست جانوری: پوشش گیاهی این منطقه دارای درختان بلوط، ون، گلابی وحشی، انجیر کوهی، پسته وحشی (بنه)، بادام کوهی (ارژن)، آلبالوی وحشی، مازو، زالزالک، ارغوان، انار و گردو و گیاهانِ دارویی مانند آویشن، شیرین بیان و گل گاوزبان میباشد و نیز دارای مراتعی برای چرای دام است. گرگ، گراز ،روباه، شغال، خرگوش، کبک و تیهو از جمله تنوع جانوری این منطقه می‌ باشد.

محصولات: محصولات مهم زراعی و باغی شهرستان گندم، جو، بنشن، ذرت، برنج، گردو، انگور و زردآلو است.

فرهنگ و آداب و رسوم: مردم این شهرستان بیشتر کرد هستند که به زبان کردی و گویش جافی سخن می گویند. پوشاک سنتی مردان این شهرستان کراس، شوال، کلاو دسمال است و زنان کراس، ژیر کراس، سخمه، پاپوش، کلاو فس می ‌پوشند و لچک روی دوش می ‌اندازند.

جمعیت: حدود چهل هزار نفر

زبان محلی: فارسی و کردی

جاذبه های گردشگری: شهرستان ثلاث باباجانی در فصل بهار طبیعت بسیار زیبایی دارد. آبشار زیبای شیخ صله در کنار رودخانه قالیچه و باغ دیدنی سیدخان در منطقه ازگله، مناظر بسیار دیدنی گردنه «سیاتایر» و «مله سراژین» و «یک شبی» و ... چشم هر بیننده‌ای را خیره می ‌کنند. سرابهای مامیشان، کانی سفر، هوله خانه شور از جاذبه های دیگر این شهرستان هستند. چشمه «ریزه» که در درمان بیماری‌ های کلیوی بسیار مؤثر است نیز در این شهرستان است. از آثار باستانی ثلاث باباجانی، ویرانه ‌های قلعه ای قدیمی نزدیک آبادی سرقلعه (در حدود سی کیلومتری شمال غربی شهر سرپل ذهاب) است.

سوغاتی و صنایع دستی: قالی، گلیم ، گیوه، موج (چادر شب)، سیاه چادر، نمد، دستکش، جانماز و جوراب

غذای محلی: از انواع غذاهای این منطقه می ‌توان خورش قسوان (پسته کوهی)، پلاو قسوان، پلاو کشمش ، پلاو شوید ، بورانی کنگر، بورانی گل گاو زبان و خورش هه لو را نام برد.

بهترین زمان بازدید: بهار

منابع:
fa.wikipedia.org
bighbigh.ir
kazem-rostami.rozblog.com