نام: اسلام‌ آباد غرب

نامهای قدیمی: ئاروینیاوا، هارون آباد، شاه آباد غرب

استان: کرمانشاه

تاریخچه: این شهرستان دارای قدمتی شش تا هفت هزار ساله است. اسناد بسیاری قدمت اسلام‌ آباد غرب را ثابت می ‌کنند؛ که یکی از این ادله نام ئاروینیاوا می ‌باشد که به اشتباه «هارون آباد» خوانده شده است. این نام زمانی بر این شهر نهاده شده که سرداری به نام «سولوسونو» در این شهر زندانی بوده و پس از رهایی از زندان دست به عمران این شهر زده و نام او به افتخار خدماتش بر این شهر می ‌ماند، لقب این سردار «ئاروینیا» بوده. همچنین در کتاب تاریخ ماد اشاره شده که در کتیبه‌ های آشوری، از شهری به نام «ئاروینایاوا» یاد شده  که محل آن جنوب شهر تاریخی الی پی (حوالی کرماشان کنونی در شرق کردستان) است. قدمت لایه‌ های مکشوفه «تپه چقاگاوانه» در مرکز این شهر به گفته باستان شناسان و طبق اعلام میراث فرهنگی حداقل به هشت هزار سال پیش بر می ‌گردد. با این یافته‌ های جدید منشأ پیدایش کشاورزی‌ های اولیه که پیشتر تصور می ‌شد در منطقه ‌ای در غرب "هلال حاصلخیز" در بین عراق و ترکیه و سوریه و اردن بوده، به ایران منتقل می ‌شود. شهر اسلام ‌آباد کنونی در گذشته روستایی به نام ئارون آباد (هارون آباد) بود و یکی از آبادی ‌های بخش باوندپور محسوب می‌ شد. در سال ۱۳۱۴ نام آن به شاه آباد تغییر یافت و پس از انقلاب ۵۷، اسلام‌ آباد نامیده شد. هم اکنون نیز بزرگان و ریش سفیدان شهر و منطقه آن را با همان نام ئارون آباد می ‌خوانند. اما این شهر با توجه به استقرار حکومت‌ های مختلف در این منطقه در دوران مختلف تاریخی نام‌ های دیگری را نیز بر خود داشته که هیچگاه ماندگار نبوده و تنها از طرف حاکمان بر آن گذاشته شده و مورد اقبال مردم نبوده ‌است. از جمله این نامها می ‌توان به «مَنَلی» یا «ری مَنَلی» در اوایل اسلام، «زیدیه» در دوران خلافت عباسیان، «شاه آباد غرب» (به کردی = شاباد)، در دوران پهلوی و زمان حکومت رضاخان اشاره کرد. با آغاز جنگ ایران و عراق، اسلام ‌آباد به لحاظ موقعیت جغرافیایی و سوق ‌الجیشی خود، از اهمیت بالایی در تدارکات نیروهای نظامی ایران در جبهه‌ های جنگ در محورهای جنگی استان کرمانشاه تبدیل شد. به دلیل نزدیکی این شهر به جبهه‌ ها، این شهر در واقع به محل انباشت نیرو و مهمات تبدیل گشت. این شهر بیش از ۳۰۰ بار در طول جنگ ایران و عراق مورد حمله موشکی و بمباران هوایی هواپیماهای رژیم عراق قرار گرفت و بیش از ۱۲۰۰ نفر از مردم این منطقه در ایام جنگ کشته شده ‌اند.

تقسیمات کشوری: این شهرستان متشکل از چهار شهر (اسلام آباد، کرند، گهواره، حمیل) و چهاربخش و 12 دهستان و 343 روستا می باشد.

موقعیت جغرافیایی: این شهرستان از لحاظ موقعیت ارتباطی نقطه اتصال چهار استان کرمانشاه، ایلام، لرستان و خوزستان میباشد و قرار گرفتن در مسیر راه کربلا اهمیت استراتژیک این شهرستان را دو چندان میکند. این شهرستان بین 33- 36 تا 35–15 در جه عرض شمالی 24-45 تا 30-38 درجه طول شرقی قرار گرفته است . این شهرستان از شمال به شهرستان پاوه و جوانرود و ازشرق به کرمانشاه از غرب به شهرستان سر پل ذهاب و گیلانغرب و از جنوب به استان ایلام منتهی می شود.

آب و هوا: آب و هوای این شهرستان معتدل و نیمه خشک و بارندگی سالانه به طور متوسط ۴۴۱ میلیمتر است.

مساحت: ۲۱۰۰ کیلومتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: حدود ۱۳۳۵ متر

محصولات: عمده محصولات زراعی آن گندم، جو، حبوبات، چقندر قند و عمده محصولات باغی شامل گردو، سیب، انگور، هلو، شلیل میباشد. بنشن، گیاهان علوفه‌ای، تره بار، گلابی، به، انار، انجیر، زردآلو، و بادام از دیگر محصولات این منطقه هستند.

فرهنگ و آداب و رسوم: بیشتراز۹۰ درصد مردم این شهرستان ازنژاد کلهر هستند. ساکنان اسلام‌ آباد غرب کرد و عمدتاً از ایل کلهر می ‌باشند. در ترکیب جمعیتی شهر از طوایف دیگری چون: گوران، زنگنه، سنجابی، شیراوند و ... نیز زندگی می‌ کنند. ترکیب جمعیتی اسلام‌ آباد غرب بر اثر جنگ تغییراتی کرد و آوارگان شهرهای مرزی استان کرمانشاه بدین منطقه پناه آوردند و نیز بسیاری از مردم بومی منطقه از ترس بمباران ‌های هوایی به شهرهای مرکزی ایران گریختند و پس از جنگ نیز دیگر هرگز به وطن خود بازنگشتند.

جمعیت: ۱۴۸۶۳۸ نفر (سال ۱۳۹۰)

زبان محلی: زبان مردم اسلام‌ آباد غرب کردی با گویش کلهری است که با لهجهٔ خاص این شهر ادا می ‌شود. ریشه آن به زبان آریایی بر می گردد.

جاذبه های گردشگری: موزه تخصصی باستان شناسی،تپه چغاگاوانه و...

سوغاتی و صنایع دستی: موج بافی (رختخواب پیچ)، قالی بافی، چیخ بافی، نمد مالی، موزائیک کاری، معرق کاری، منبت، گیوه بافی، طراحی فرش. قند اسلام‌ آباد مرغوبترین قند ایران می‌ باشد به طوری که فقط کشاورزان چغندر کار ازآن بهره می ‌برند.

غذای محلی: شیرینی بژی، نان گرده، آش دوغ (ماسوا)  با مزه ترش، کلانه و... برخی خوراکی های گیاهی نیز بصورت فصلی مورد استفاده مردم محلی قرار می گیرند. "شنگ"، "کنگر" و  "پاغازه"  که بیشتر در فصل بهار یافت می شوند خواص دارویی فوق العاده ای داشته و مورد استفاده مردم محلی قرار می گیرند که به هر دو صورت خام یا پخته شده استفاده می شود.

مسیرهای دسترسی به‌ این منطقه: راههای دسترسی عبارت است از: - راه اصلی به سوی شمال خاوری تا شهر کرمانشاه به درازای ۶۵ کیلومتر - راهی تا مرکز شهرستان ایلام به درازای ۱۳۰ کیلومتر - راهی تا پل دختر به درازای ۱۴۸ کیلومتر - راهی تا قصر شیرین به درازای ۱۱۲کیلومتر که به علت قرار داشتن بر سر راه اصلی مرکز ایران، مرز عراق، و مسیر ارتباطی کرمانشاه، قصر شیرین، خسروی (در کنار مرز) از اهمیتی ویژه ‌ای برخوردار است.

بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان

منابع:
فرمانداری اسلام آباد غرب
fa.wikipedia.org
eslamabad.persianblog.ir
eslamabadkhabar.ir