نام: رودان

نام قدیمی: رودکان، دهبارز

وجه تسمیه: وجه تسمیه رودان، وجود رودخانه های متعدد و پر آب است.

استان: هرمزگان

تاریخچه: وجود سنگ نبشته هاي ميخي و تصويري (هيروگليف) در منطقه باد افشان رودان حاكي از تمدن ديرین رودان است كه طبق نظر كارشناسان سازمان ميراث فرهنگي به عصر ايلامي و آشور مي رسد. قبل از روي كار آمدن پادشاهان ساساني سدي طبيعي و نسبتا مرتفع در محلي كه اكنون تبركن گفته مي شود وجود داشته كه آب رودخانه پس از پر شدن كامل از بالا سرازير شده و به دشت ارموز مي رود. اين سد در زمان ساسانيان به دست مهندسين و كارگران در زمان هرمز پادشاه ساساني خراب شده است. جلگه اي كه بعدها بنا شده به نام هرمز مشهور بوده است. قبرهاي قديمي و خانه هاي سنگي در اطراف كوهها نشانه اي از زندگي دور از مركز است. در زمان تيمور لنگ كوركاني پسرش اميرزاده محمد به اين حدود حمله كرده و حاكم آن فرار کرده و خود را به جزیره اي در بندرعباس می رساند که آن جزیره به یادبود هرمز کهنه، جزیره هرمز نامیده میشود و ملوک هرمز در اين جزيره به حكومت رسيدند.     
تقسیمات کشوری: رودان چهار بخش، دو شهر و نه دهستان دارد: بخش مرکزی شامل شهر دهبارز، دهستان آب نما، راهدار، فاریاب است. بخش رودخانه شامل دهستان رودخانه، رودخانه بر، مسافر آباد میباشد. بخش بیکاه نیز شامل دهستان بیکاه و برنطین است. بخش جغین شامل دهستان جغین جنوبی و جغین شمالی میباشد.

موقعیت جغرافیایی: رودان در فاصله 110 کیلومتری بندرعباس قرار دارد. این شهرستان در 10 درجه و 27 دقیقه عرض شمالی و 57 درجه و 10 دقیقه طول شرقی واقع شده است. از شمال غربی به بافت کرمان، از شمال به جیرفت، از شرق به کهنوج، از جنوب شرقی و جنوب به میناب و از غرب به بندرعباس محدود است.

آب و هوا: آب و هوای این منطقه گرم و خشک است و زمستانی معتدل و تابستانی گرم دارد. میانگین درجه حرارت سالیانه در این شهرستان، بالاترین درجه را در سطح شهرستان های استان نشان می دهد. به دلیل خشکی هوا، میزان رطوبت نسبی این شهرستان در بین سایر شهرستان ها کمترین درصد را داراست.

مساحت: حدود ۳۰۴۴.۵ کیلومترمربع

ارتفاع از سطح دریا: حدود ۱۹۲ متر

ارتفاعات: ناحیه کوهستانی با ارتفاعات قابل توجه در شمال و غرب و شرق، همانند دیواری شهرستان را احاطه کرده است. بلندی های این ناحیه دنباله کوه های فارس جنوبی و کوه های پراکنده مرکزی است.

رودها: رودهای جغین و رودان شعبات اصلی رودخانه میناب از مرکز رودان گذشته و اراضی جلگه و دشت را آبیاری می کنند.

زیست جانوری: وجود ارتفاعات و تپه ماهورهای شهرستان رودان شرایط زیستگاهی مناسبی ر ا برای زیست گونه های مختلف فراهم ساخته است. مهمترین حیوانات حیات وحش منطقه خرس سیاه، پلنگ، جبیر، کل و بز و قوچ و میش، شغال، کفتار، گربه وحشی، گراز، انواع خفاش، خرگوش، تشی و روباه معمولی هستند که از مهم ترین پستانداران منطقه می باشند. خرس سیاه آسیایی به عنوان یکی از کمیاب ترین و آسیب پذیر ترین گونه ها در ایران و حتی دنیا، از گونه های مهم پستانداران استان هرمزگان به شمار می رود که از نظر اهمیت بعد از یوز پلنگ در رتبه دوم قرار دارد و منطقه رودان یکی از زیستگاه های مهم و با اهمیت این خرس در استان است. این حیوان از جمله پستانداران مورد حمایت و جزء گونه های در معرض خطر انقراض است که تنها در بخش هایی از شرق استان دیده شده است. هوبره از پرندگان در معرض خطر انقراض، انواع اردک حواصیل و بسیاری دیگر از پرندگان به صورت مهاجر در فصل پاییز و زمستان در شهرستان دیده می شوند. تیهو و کبک پرندگان غالب منطقه هستند که در تمام فصول سال به وفور در تمام منطقه یافت می شوند. علاوه برآن پرندگانی نظیر هدهد، کبوتر چاهی، بلبل خرما، دیدومک، چکاوک کاکلی، شبگرد دشتی، لیکو، زنبور خور معمولی، شاه بوف، زنبور خورها، سسک ها، سنگ چشم ها در این منطقه دیده شده است.

محصولات: مهمترین محصولات کشاورزی رودان شامل خرما، مرکبات، صیفی جات و غلات است. لیمو ترش، پرتقال و نارنگی از مرکبات با ارزش این شهرستان و گوجه فرنگی، خیارسبز، هندوانه، پیاز، بادمجان و انواع سبزی ‌ها از مهمترین صیفی جات منطقه هستند.

جمعیت: ۱۱۸۵۴۷ نفر (آمارسال ۱۳۹۰)

زبان محلی: فارسی با لهجه محلی

جاذبه های گردشگری: سنگ نوشته های بادافشان، قلعه کمیز، قلعه دختران، زیارتگاه امامزاده سلطان محمد، کوه زندان، امام زاده شاه قطب الدین حیدر، روستاهای نمونه گردشگری زیارت سیدسلطان محمد (پیرچوگان)، پل آبنما، قلعه بیژن، قلعه مهران شمیلو، تم سیدی، قلعه برنطین، قلعه جغین و رودخانه، قبرستان گبرها، تپه خودروگان، تپه پالور، جلگه موری، قدمگاه حضرت ابوالفضل، حضرت امیر، باغ و کاخ شاه نازدشت، قنات کهنوج بالا، امامزاده سیدجلال الدین، امامزاده سیدامیربن سلیمان، باغ ‌های زیبا و سر سبز شهر رودان و ...

سوغاتی و صنایع دستی: سفالگری، حصیربافی، شک بافی، خوس دوزی، بادله دوزی، سوزن دوزی

غذای محلی: قلیه ماهی، ماهی برشته، مهیاوه، سوراغ، هواری، کاتخ (آبگوشت) قبولی، دوپیازه، هوگرمو، کباب آردی، نیمرو، هو جوشن، دالک گندم، قلیه بادمجان، خورشت سبزی، دم کش ماهی، تاس کباب، کوکوماهی، کوفته، رنگینه، چنگال، کُلُمبا، مُقلک، جُلابی، کنگ شانه زده، کنگ سه روزه، اشکوته، کنگ جوشانده، خرما شیره، خرما لُکی، خرما مالیده، کپنگ، سیسوک، جازگ، آش گندم، انواع شیرینی از قبیل رنگینه، حلوا شیره، حلوا تخم مرغ، حلوا سواری، فرنی، کدلمه، مالوکی، نان خرمایی، کلوچه بلوچی، تَرَک، حلوا برع، انگشت پیچ، شله زرد، نان پنجره ای، لُکی ماست و انواع ترشی مثل ترشی انبه در رودان بسیار متداول است. ترشی انبه به دو صورت ترشی انبه چغاله یا انبه نارس سالم تهیه می شود. دیگر ترشی های رودان شامل ترشی لیمو، پیاز، سیر، کلم ، پوزیلگ و مخلوط است. مربای انبه، مربای نارنج، مربای هویج، مربای لیمو، مربای خرما و ...نیز در این شهرستان رایج است. یکی از بهترین مرباهایی که به تنهایی خورده می شود، مربای خرما یا کنگ شانه زده است.

بهترین زمان بازدید: اواخر زمستان

منابع:
صدا و سیمای خلیج فارس
fa.wikipedia.org
salarbika.blogfa.com