نام: بندر خمیر

نام قدیمی: گمان می رود نام این بندر در گذشته «جمیر» به معنی محل اجتماع مردم بوده باشد.

وجه تسمیه: از آن جا که در گذشته مرم برای انجام مراسم مذهبی یا صید ماهی و مروارید در این محل حضور می یافتند، به آن جمیر می گفتند و به مرور زمان به خمیر تبدیل شده است.

استان: هرمزگان

تاریخچه: این بندر از سابقه کهن تاریخی برخوردار است. از شواهد تاریخی چنین بر می ‌آید که خمیر در زمان صفویه مورد توجه قرار گرفته و سر‌انجام با دگرگونی ساختار اقتصادی جنوب و از میان رفتن راههای کاروانرو و قلاع، کاروانسراها و برکه‌ های موجود، این شهر نیز اهمیت خود را از دست داد. به روزگار قاجاریه، خمیر به اجازه ملک ‌التجار بوشهری درآمد که وی آنجا را در ازای دریافت هزار تومان به شیر محمد بن عبدالله واگذار کرد. از مراکز اداری خمیر دراین زمان می‌ توان به ادارة گمرک این شهر اشاره کرد. به دلیل قرار گرفتن خمیر در مسیر راههای کاروانرو و به منظور حفظ امنیت این شهر و نیز رفاه مسافران، ابنیة متعددی شامل قلعه، پل، کاروانسرا و برکه ‌های متعددی در آنجا احداث شده است. بندرخمیر تا سال1383 یکی از بخش های بندرعباس محسوب می شد، اما به دلیل موقعیت خاص، به شهرستان ارتقا یافت.

تقسیمات کشوری: بندرخمیر دو بخش، یک شهر و چهار دهستان دارد: بخش مرکزی شامل شهر خمیر، دهستان بندرپل، دهستان کهووستان و بخش رویدر نیز شامل دهستان رویدر، دهستان رودبار است.

موقعیت جغرافیایی: بندرخمیر، یکی از شهرهای ساحلی استان است که در 95 کیلومتری جنوب غربی شهر بندرعباس در 26درجه و 57 دقیقه عرض شمالی و 55 درجه و 34 دقیقه طول شرقی قرار گرفته است.

آب و هوا: هوای بندرخمیر مانند سایر مناطق ساحلی جنوب در تابستان گرم و مرطوب و در زمستان معتدل است.

مساحت: ۳۷۷۳ کیلومتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: حدود 15 متر

پوشش گیاهی و محصولات: خمیر به رغم کمبود آب تقریباً در کمربند نیمه سبز استان هرمزگان واقع شده و این منطقه دارای نخلستان‌های متعدد و نیز درختان حرا و گونه‌ های گیاهان گرمسیری و شور‌پسند می‌ باشد. خرما، جو، گندم و ارزن ‌‌‌از مهمترین تولیدات خمیر در گذشته بوده است. پرورش نخل هنوز هم در این منطقه رواج دارد و محصولات کشاورزی دیگر نیز به صورت محدود و بیشتر از حد کفاف ساکنان منطقه رونق دارد. تنباکو، پیاز، توت، ترنج و انجیر از این گونه ‌اند. در قدیم زراعت خردل نیز در این منطقه رواج داشته است.

فرهنگ و آداب و رسوم: در عید سعید فطر مردم شهرستان بندر خمیر به دید و باز دید می پردازند و عده ای نیز غذا پخت می کنند و از مهمانان با غذا پذیرایی می نمایند، کودکان نیز جهت دریافت عیدی به درب منازل می روند و این رسم از  آیین مردم شهرستان بندر خمیر است.

جمعیت: جمعیت شهرستان خمیر طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۸۵، برابر با ۴۸۲۴۱ نفر بوده ‌است.

زبان محلی: زبان مردم خمیر فارسی جنوبی است که بسیاری از واژه‌ های پهلوی و پارسی دری را در خود نهفته و شباهت ‌هایی با زبان‌ های کردی، لری و بلوچی نیز دارد. به دلیل تماس با حوزۀ جنوبی خلیج‌ فارس و حضور اعراب در حاشیۀ شمالی این دریا، برخی واژه ‌های عربی نیز وارد زبان ساکنان خمیر شده است.

جاذبه های گردشگری: برج قلعه خمیر، دیوار سدار، چشمه آب گرم لشتغان، چشمه چاه احمدپ، جنگل های حرا، کوه گوری، پل لاتیدان، روستای نمونه گردشگری رویدر در بخش رویدر، آب گرم سایه خوش، کاروانسرای کهورستان، کاروانسرای کیش دری، کاروانسرای برکه سلطان، کاروانسرای برکه نو، کاروانسرای تقی خانی، آب انبار عبدالله مداوی، آب انبار عبدالله، برج قلعه خمیر، قلعه محمداحمد و مسجد جامع خمیر و...

سوغاتی و صنایع دستی: گلابتون دوزی، سوزن دوزی، بادله دوزی، شک بافی از صنایع دستی رایج در این شهرستان است. مردم خمیر در تهیة آنغوزه و هیمه نیز چیره‌ دست بوده‌ اند. در گذشته کارگاههای متعدد پارچه‌ بافی، عبادوزی و بادبان‌سازی و سفالگری در این شهر رونق داشته است.

غذای محلی: در بندرخمیر انواع غذاهای محلی با ماهی تهیه می شود که از جمله میتوان به قلیه ماهی، هواری ماهی، ماهی با صدف، کتلت میگو اشاره کرد.

بهترین زمان بازدید: اواخر زمستان

منابع:
صدا و سیمای خلیج فارس
fa.wikipedia.org
tarikhejonoob.blogfa.com
atlas-hormozgan.ir
levar.ir