نام: ابوموسی

وجه تسمیه: این جزیره در اسناد تاریخی و نقشه‌ها با نام بوموو (BoumOuw) بوم یعنی "جا، مکان"+ "اوو" (Aouw) یعنی آب (معرب آن بومف) روی هم یعنی مکان آب و با نام گپ سبزو (به معنای جای سبز) و بوم سوز یا بوموسو BoumSou ثبت شده (بوم به معنی مکان است و «سو» چند معنی دارد سو Souw را اگر مخفف سووز Souwz بدانیم نام یک نوع سبزی و نام یک نوع بوته سبز خارداراست (سوو، خار و گون) و بطور کلی نیز سووز souwz در زبان فارسی کهن معنی سبز می ‌دهد و در مجموع می ‌توان آن را به معنای مکان سبز نامید). نام ابوموسی یک نام جدید است و سابقه آن به حدود بیش از یکصد سال قبل برمی گردد که یکی از ساکنان بنام ابوموسی این نام را بجای بوموسو BoumSou رایج ساخت. نام بوموسی برگرفته از نام یکی از سرداران کریم خان است که پس از حضور در این جزیره نام خود را بر آن نهاده است. انگلیسی ‌ها پس از نفوذ در خلیج فارس به منظور کنار گذاشتن عناصر ایرانی از این جزیره عنوان جعلی ابوموسی را برای جزیره به کار بردند.

نام قدیمی: بوموو، گپ سبزو، بوم سوز یا بوموسو

استان: هرمزگان

تاریخچه: حاکمیت ایران بر جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک ریشه در دورهٔ امپراتوری ‌های عیلامی، ماد، هخامنشی، اشکانی و ساسانی دارد. در این دوران نظم و امنیت ایرانی (persianpax) بر سراسر پهنه آبی خلیج فارس و جزایر آن حکمفرما بود. جزایر سه ‌گانه در سال 1908 به طور کامل تحت اشغال بریتانیا به عنوان قیم رسمی امارات متصالحه در آمد اما تا سال 1971 هیچکدام از دولت‌ های ایران این اشغال را قبول نداشته و ابوموسی به همراه تنب بزرگ و کوچک در تقسیمات کشوری ایران قرار داشتند. در سال 1971 میلادی پس از توافق ایران و بریتانیا و پیش از خروج نیروهای نظامی انگلیس از منطقه و تأسیس کشور امارات متحده عربی، ابوموسی به همراه تنب بزرگ و تنب کوچک پس از نزدیک به ۷۰ سال شکایتهای مداوم دولت ایران علیه اشغالگری انگلیس سرانجام به ایران بازگردانده شد. طبق این یادداشت تفاهم ارتش ایران در این جزیره نیرو مستقر کرد و به شارجه اجازه داده شد که یک پاسگاه پلیس محلی در آنجا داشته باشد. این موافقتنامه منابع انرژی جزیره را بین دو امضا کننده تقسیم کرد. در سال 1992 و پس از خاتمهٔ جنگ خلیج فارس امارات متحدهٔ عربی بر خلاف نظر شیخ شارجه و تفاهم‌ نامهٔ 1971 شارجه با ایران در خصوص ابوموسی، اقدام به طرح ادعاهای مالکیت بر جزایر سه ‌گانه کرد. این اقدام واکنش دولت ایران را برانگیخت. بسیاری از مورخان و جغرافی نویسان متقدم اسلامی، مانند طبری، مسعودی، ابن حوقل، یعقوبی، مقدسی، همه جزایر خلیج فارس را متعلق به ایران دانسته‌اند. بنا بر نوشته حمداللّه مستوفی در نزهه القلوب جزیره‌ های واقع در دریای عمان و دریای پارس، از جمله تنب بزرگ و تنب کوچک، به ایران تعلق داشته اند.

تقسیمات کشوری: ابوموسی مشتمل بر جزایر ابوموسی (با ۱۲ کیلومتر مربع)، جزیره تنب بزرگ (با ۱۰٫۳ کیلومتر مربع) تنب کوچک (با ۱٫۵ کیلومتر مربع)، سیری (با ۱۷٫۳ کیلومتر مربع)، فرور بزرگ (با ۲۶٫۲ کیلومتر مربع) و فرور کوچک (با ۱٫۵ کیلومتر مربع) می ‌باشد.

موقعیت جغرافیایی: «جزیره ابوموسی» جنوبی ‌ترین جزیره ایرانی آب‌ های خلیج فارس است. این جزیره در ۲۲۲ کیلومتری بندرعباس و همچنین در ۷۵ کیلومتری بندر لنگه، در ۶۰ کیلومتری شمال امارت شارجه در امارات متحده عربی واقع شده‌ است و ۱۶۰ کیلومتر از تنگه هرمز فاصله دارد. جزیره ابوموسی یکی از چهارده جزیره استان هرمزگان است که بیشترین فاصله از سواحل ایرانی خلیج فارس را دارد و طول و عرض آن درحدود چهارونیم کیلومتر است.

اهمیت منطقه: جزیره ابوموسی یکی از مراکز صدور نفت خام کشور است که با ظرفیتی قابل توجه فعالیت می ‌کند. ابوموسی به همراه تنب برگ و کوچک اهمیت راهبردی بالایی دارند و مالکیت ایران بر بخش قابل ملاحظه‌ای از جنوب خلیج فارس و به ویژه تسلط ایران بر تنگه هرمز را تضمین می ‌کنند. علاوه بر آن به دلیل عمق مناسب تنها معبر حیاتی عبور نفتکش‌ ها و کشتی‌ های بزرگ جنگی در محدوده این جزایر قرار دارد.

آب و هوا: جزیره ابوموسی آب و هوای مرطوب و گرم‌ تری دارد. این جزیره فاقد آب و اراضی مناسب کشاورزی است و از خوش ‌آب‌ و هواترین مناطق خلیج فارس است که انواع گیاهان و جانوران دریایی در ساحل آن به چشم می‌ خورد. این جزیره در مقایسه با صحرای عربی جزیره‌ای سبز است و حتی گرمای آن نیز به مراتب کمتر از صحرا است و معتدل‌ ترین هوا در خلیج فارس را دارد.

مساحت: ۶۸٫۸ کیلومتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: ۹ متر

ناهمواریها: ناهمواری‌ های خاک جزیره ابوموسی به سوی شمال افزایش میابد و سرانجام به بلندترین نقطه جزیره به نام کوه حلوا که نزدیک به ۱۱۰ متر ارتفاع دارد می ‌رسد.

زیست جانوری: بر اساس یافته های اداره محیط زیست استان هرمزگان سواحل ماسه ای این جزیره محل تخم گذاری لاک پشتان دریایی است. در بخشی از جزیره نیز صخره ای وجود دارد که پرستوهای دریایی پشت تیره و گونه سفید بر روی آن تخمگذاری می کنند. در تنب بزرگ خارپشت بیابانی وجود دارد و در تنب کوچک نیز تخمگذاری پرنده نوک سرخ دریایی دیده شده است. ماهی های آکواریومی و مرجان های سواحل خلیج فارس در این منطقه نیز جالب توجه است. جزیره، پستاندارانی از جمله خرگوش، خدنگ بزرگ و پرنده های مهاجر زیادی دارد.

فرهنگ و آداب و رسوم: مردم منطقه به دلایل اقلیمی لباس های خنک و بلند به سبک مردم مناطق ساحل نشین کشور می پوشند. البته مراسم محلی مردم این منطقه نوع خاصی از رسوم محلی متعلق به فرهنگ مردمان جنوب کشوراست.

جمعیت: شهرستان ابوموسی طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰، برابر با ۵٬۲۶۳ نفر جمعیت داشته است.

جاذبه های گردشگری: شفافیت آب خلیج فارس در ساحل ابوموسی به حدی است که ماهی های آکواریومی و مرجان های آن نیز از کنار ساحل و موج شکن ها به طور واضح دیده می شوند و این خود جاذبه اصلی جزیره به شمار می آید.

سوغاتی و صنایع دستی: همه ساله به هنگام جزر و مد دریا, مقادیر متنابهی از انوع صدف ها, حلزون ها و بقایای آبزیان خلیج فارس در سواحل جزایر متعدد این خلیج (کیش، ابوموسی، لارک، قشم، هرمز و …) می ریزد که توسط اهالی بومی جمع آوری شده و توسط افراد باذوق از آنها تابلو، مجسمه ها و اشیاء گوناگونی تولید می شود. مواد اولیه مصرفی شامل پوسته حلزون ها، صدف ها، استخوان ماهی، گوش ماهی و مرجان است.

غذای محلی: انواع ماهی ها و غذاهای دریایی

بهترین زمان بازدید: زمستان

منابع:
fa.wikipedia.org
fararu.com
fararu.com
ordup.com
mehrnews.com