نام: ساوه

وجه تسمیه: ساوه بر وزن کاوه، از نام پهلوانی تورانی به نام «ساوه‌ شاه» گرفته شده است. همچنین ساوه تغییر یافته واژه سه‌آبه به معنای مکانی با سه رودخانه خوانده شده‌ است.

واژه شناسی: ساوه در زبان فارسی به معنای خرده‌ طلا است. گروهی نام آن را مأخوذ از واژه اوستایی "سَوا" Sava و یا واژه پهلوی "سَوَکا" Savaka دانسته‌اند.

استان: مرکزی

تاریخچه: ساوه یکی از شهرها و مناطق باستانی بازمانده از دوره ساسانی است. این منطقه در دوران گذشته در برخورد کلان‌ ترین راه‌ های کاروانی میان ری باستان، همدان، اصفهان، قزوین، زنجان، قم و کاشان قرار داشته و در روزگار پارتیان یکی از خانمانهای مهم میان راهی بوده و در سدهٔ هفت یش از میلاد یکی از دژها و خانمان‌ های سرزمین ماد به شمار می‌ رفته و زیست همگانی در این بخش از ایران از پیشینه و دیرینگی بسیار برخوردار است. ساوه در جریان حمله مغول در قرن هفتم هجری صدمه و آسیب فراوان دید، مغولان شهر را ویران کردند و ساکنان آن را از دم تیغ گذراندند. کتابخانه‌ های بزرگ و موزه‌ های ساوه طعمه حریق شد و کتاب‌ ها و ابزار دانشی کتابخانه و دانشوران نابود شدند. ساوه از دیر باز محل برخوردهای نظامی ایران بوده و در دوره مغول نیز گذرگاه جهانگردان بیگانه شد مارکوپولو ی و نیزی و بسیاری از پیامبران و مبلغان آئینی، بازرگانان و ایلچیان در گزارشها و نوشته‌ های خود از ساوه یاد کرده‌ اند. ساوه محل زرادخانه (قورخانه) سلطنتی صفویه بود و خرابیهای حمله مغولان نیز توسط صفویان بازسازی شد. در روزگار صفویه مردم ساوه از تیره‌ های گوناگون بودند و زبان و آداب و روسوم آنان نیز طبعاً با هم فرق داشت؛ ولی بیشتر مردم از همان گذشته پارسی ‌زبان با گویش محلی بودند تا به امروز هم ادامه دارد. ساوه به دلیل تصمیمات حاکمان و پادشاهی قاجار رو به نابودی رفت، به ‌طوری که راه قافله ‌ها و کاروان ‌ها را به سمت ساوه ممنوع و فروش انار این شهر را قدغن کرده بودند و به اسم سمنان، کاشان و اردستان می ‌فروختند، در این دوره بر خلاف گذشته از ساوه فردی به دستگاه حکومتی نمی ‌توانست راه یابد. قحطی بزرگ ساوه در سال ۱۳۰۴ شامل بی ‌آبی، گرانی شدید و حتی آدمخواری شد.

تقسیمات کشوری: شهرستان ساوه براساس آخرین تقسیمات کشوری سال ۱۳۷۵ دارای ۵ شهر (ساوه، زوایه، غرق آباد، مأمونیه، نوبران) ۴ بخش و ۱۲ دهستان بوده است.

موقعیت جغرافیایی: ساوه دومین شهر بزرگ استان مرکزی است که از شمال به استان قزوین از جنوب به شهرستان تفرش و استان قم و از شرق به استان تهران و قم و از غرب به استان همدان و از جنوب غربی به شهرستان کمیجان محدود می گردد. فاصله ساوه تا تهران ۱۴۰ کیلومتر و تا مرکز استان ۱۵۲ کیلومتر است.

آب و هوا: در تقسیم‌ بندی اقلیمی شهرستان ساوه دارای اقلیم نیمه خشک با تابستانهای گرم و زمستانهای کمی سرد نامگذاری شده است. متوسط رطوبت شهر ساوه ۳۹٪ می ‌باشد.

مساحت: ۷۹/۸۸۵۵ کیلومتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: حدود ۹۹۸ متر

رودها: مهمترین منبع آبی شهرستان ساوه رودخانه دائمی قره چای بوده و پس از آن می توان از رودخانه های مزلقان و شور نام برد.

پوشش گیاهی: شهرستان ساوه بلحاظ پوشش گیاهی جزو مراتع خوب استان مرکزی بوده و عمده ترین گونه های گیاهی این شهرستان عبارتند از: درسنه، گون، کاروان کش، شیرین بیان، ورک، پونه ، گل مار، داریجان ، کنگر ریواس، جاجوغ و قاسنی.

زیست جانوری: گرگ، خرگوش، شغال، آهو، روباه، کبک، غاز، مرغابی، مار، قرقاول، و عقاب از جمله جانورانی می باشند که پوشش جانوری این شهرستان را تشکیل داده اند.

محصولات: از محصولات کشاورزی ساوه می‌ توان به انار و طالبی اشاره نمود. شهرستان ساوه دارای ۱۰ هزار هکتار باغ انار است که سالانه ۱۵۰ هزار تن انار از آن برداشت میشود.

فرهنگ و آداب و رسوم: شهر ساوه به دلیل جاذبه ‌های صنعتی و کشاورزی و نزدیکی به پایتخت ایران یکی از مناطق جذب اتباع خارجی به‌ خصوص مهاجرین کشور افغانستان است، به‌ طوری بیش از ۲۰ هزار افغانستانی در شهرستان و شهر ساوه زندگی می‌ کنند و در شغل‌ های سخت مشغول به‌ کار هستند.

جمعیت: بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان ساوه در سال ۱۳۹۰ برابر با ۲۵۹۰۳۰ نفر بوده است .

زبان محلی: زبان مردم ساوه فارسی است و به لهجه ساوه‌ ای سخن میگویند.

جاذبه های گردشگری: نظر به اینکه ساوه یکی از شهرستانهای باستانی ایران زمین است لذا آثار باستانی آن نسبتا زیاد ‌بوده تا اینکه در حمله مغول و بعد به دست سپاهیان تیمور لنگ اکثر آنها از بین رفته است. موزه مردم‌شناسی چهارسوق، بازار ساوه، مسجد جامع ساوه، مناره مسجد جامع، مناره مسجد میدان، مسجد سرخ، مسجد بازار ساوه، گنبد چهارسوق، قلعه دختر یا قیزقلعه، کاروانسرای آوه  و...از آثار تاریخی این شهرستان هستند.

سوغاتی و صنایع دستی: انار، طالبی، انجیر زرد، انجیر سیاه، گوجه سبز، زردآلو، زیتون از سوغات ساوه است. صنایع دستی این شهرستان قالی بافی، گلیم بافی، جاجیم بافی و گیوه دوزی است. گلیم ساوه یکی از آثار مشهور کشور است که از دوره صفوی در این شهر رواج داشته است.

غذای محلی: از غذاها میتوان به آش انار و آش آلو و از شیرینی‌ های سنتی ساوه می ‌توان به نان ماستی (نون ماستی یا نون قندی) و چوکه اشاره کرد.

بهترین زمان بازدید: بهار

منابع:
fa.wikipedia.org
sdi.ac.ir