نام: خنداب

نام قدیمی: کندآب

وجه تسمیه: وجود رودخانه قره چاي باعث نامگذاری آن در گويش محلي به خنداب شده که به معني قند آب يا آب شيرين بوده است.

استان: مرکزی

تاریخچه: محدوده اي که امروزه به نام خنداب معروف است از اتصال مجموعه اي از سکونت گاهها به نام هاي حصار و خنداب و قلعه تشکيل شده است. اگر احتمال در ارتباط بودن نام خنداب با خندق آب درست باشد به طور حتم در محل اين شهر استقرار گاههايي از دوره هاي پيش از اسلام وجود داشته است. زيرا در ناحيه چزان به مواردي از قلاعي که در اطراف آنها آثار خندقي وجود دارد برمی خوریم. وجود گروه هاي لر، ترک، فارس در محدوده خنداب مبين مسير حرکت اقوام و سکونت گزيني آنان در اين محدوده مي باشد که بي ارتباط با تحريکات نظامي آنان نيست. وجود قلعه و  حصار نشانگر وجود نوع زندگي مبتني بر غارت و دفاع مي باشد. بر اساس اسناد و مدارک موجود قدمت خنداب به بيش از ۱۴۰۰ سال مي رسد.  این بخش در سالروز عید غدیرخم سال ۱۳۸۶ به شهرستان ارتقاء یافت.

تقسیمات کشوری: اين شهرستان داراي دو شهر به نام هاي خنداب و جاورسيان و دو بخش به نام هاي قره چاي و مرکزي شامل دهستانهایی از قیبل اناج، سنگ سفيد، جاورسيان، خنداب و دهچال است.

موقعیت جغرافیایی: خنداب از شمال به شهرستان کميجان، از شرق به شهرستان اراک، از جنوب به شهرستان شازند، از غرب به استان همدان محدود مي شود.

مساحت: حدود ۱۳۶۵ کيلومتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: حدود ۱۷۰۷ متر

محصولات: مهمترین محصول این منطقه انگور است که به صورت کشمش فراوری شده و به کشورهای دیگر صادر می ‌شود. باغات سیب و گوجه و هلواز دیگر محصولات این منطقه است. همچنین لوبیا، گندم و یونجه نیز کشت می ‌شود.

گیاهان منطقه: گياهان خوراكي خودرو كه بيشتر مورد مصرف قرار مي گيرند شامل جاجيق، كنگر،موسیر، جوقاسمی، پونه، دم روباه، ریواس، توکلیچه (چای کوهی) و مرزن هستند كه هر يك طعم و مزه ويژه داشته و به صورت های مختلف پخته و مصرف مي شوند.

جمعیت: بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان خنداب در سال ۱۳۹۰ برابر با ۵۸۲۶۲ نفر بوده ‌است

زبان محلی: زبان رایج در خنداب ترکی آذربایجانی است. همچنین زبانهای فارسی و لری نیز در خنداب رایج است.

جاذبه های گردشگری: رودخانه قره‌ چای (شراء) واقع در دره خنداب، دشت کمیجان، تالاب آق گل واقع در روستای قاسم‌آباد، باغ‌ های خنداب واقع در دره شراء حد فاصل پل دوآب، روستای ده نو، روستای استوه، روستای ده سد، دیزآباد، روستای قلعه ‌چی، کوه سرتخت، چشمه سلاله، چشمه علی‌ گذر، دهستان اناج، روستای مهرعلیا (مست بالا) از جمله جاذبه ‌های طبیعی این منطقه است. باغ دهنو مربوط به دوره پهلوی واقع در اول خنداب، روستای دهنو، روستای تاریخی درمن، روستای تاریخی آدشته واقع در خنداب، امامزاده شاهور مربوط به عصر صفویه –قاجاریه واقع در خنداب بخش مرکزی، دهستان دهچال، امامزاده دیزآباد مربوط به عصر ایلخانی واقع در خنداب بخش مرکزی، دهستان خنداب، شاهزاده اسماعیل مربوط به دوره معاصر واقع در روستای آقداش، امامزاده محمد مسعود مربوط به عصر صفویه–پهلوی اول واقع در خنداب و قبرستان تاریخی هفت برادران مربوط به عصر تاریخی واقع در خنداب، روستای گوره زار مجموعه جاذبه ‌های تاریخی و فرهنگی خنداب میباشند.

محله های قدیمی شهر خنداب: خنداب از سه محله تشکیل شده ‌است خنداب، قلعه خنداب و حصار خنداب که اکثراً به زبان ترکی در آن تکلم می‌ کنند.

سوغاتی و صنایع دستی: صنایع دستی چوبی (معرق، منبت، محرق)، بافتهای داری و زیراندازها (گلیم گل برجسته، فرش)

بهترین زمان بازدید: بهار

منابع:
فرمانداری خنداب
میراث فرهنگی استان مرکزی
شهرداری اراک
fa.wikipedia.org
nasimekhondab.ir