نام: خمین

وجه تسمیه: خُمین را برخی عربی ‌شده هُمایون می ‌دانند. برخی نیز آن را برگرفته از نام «خمیهن» که واژه‌ای زرتشتی است می ‌دانند.

نام قدیمی: کَمَره

استان: مرکزی

تاریخچه: خمین یکی از شهرستان‌ های استان مرکزی است که تا قبل از دیماه ۱۳۵۸ از شهرستان‌ های استان مرکزی سابق (استان تهران) محسوب می ‌شد. بر پایهٔ اسطوره‌ های ایرانی خمین به دست همای دختر بهمن ساخته شد. محدوده شهرستان خمین امروزی، در گذشته جزئی از ناحیه پهناور بلاد جبال (عراق عجم) بوده که در طول تاریخ نام‌ های گوناگونی به خود گرفته است. «یونانیان آن را مدیا می ‌گفتند» چه آنجا سرزمین ماد بوده است. در متون جغرافیای اسلامی به نام‌ های کوهستان، جبال، جبل، قهستان، قوهستان و بالاخره عراق عجم نامیده شده است. بعدها قسمت وسیعی از عراق عجم را تیمره نام نهادند و سپس تیمره به تیمره علیا و تیمره سفلی تقسیم شد که تیمره علیا، محدوده کنونی شهرستان خمین بوده است. از منابع محدود چنین برمی ‌آید که شهرت تیمره و خمین پیش از اسلام و قرون اولیه اسلامی بیش از دوره‌ های بعد بوده است و آخرین منابعی که در آن از تیمره نام برده شده مربوط به قرن پنجم و هفتم هجری است. شهرستان خمین را در گذشته کَمَره می‌ نامیدند و نام خمین از ۲۰۰ سال پیش به مرکز کمره اطلاق می ‌شده‌است. در کتاب تاریخ قم به قلم سید جلال‌الدین تهرانی، خمین به صورت واژه «خمیهن» نوشته شده ‌است. همچنین برخی ریشه نام را «خومیهن» می ‌دانند که مرکب از دو کلمه «خو» به معنای خوب و «میهن» به معنای سرزمین است.

تقسیمات کشوری: این شهرستان دارای دو بخش با نامهای بخش مرکزی و بخش کمره و هفت دهستان است.

موقعیت جغرافیایی: خمین از شمال شرقی به محلات، از شمال غربی به اراک، از شرق به بخش مرکزی از شهرستان محلات، از جنوب به بخش مرکزی از شهرستان گلپایگان و از مغرب به بخش چاپلق (غربی) از شهرستان الیگودرز محدود است، نزدیک‌ ترین شهر به آن، گلپایگان در فاصله ۴۱ کیلومتری و فاصله آن تا تهران ۳۲۳ کیلومتر است.

آب و هوا: اقلیم خمین بر اساس روش دومارتن نیمه خشک و بر اساس روش آمبرژه نیمه خشک و سرد است. میانگین سالانه دمای خمین ۱۳/۶ درجه سانتی گراد است. ماه تیر با میانگین ۲۱/۱درجه سانتی گراد گرم‌ ترین و ماه دی با میانگین ۶ درجه سانتی گراد سردترین ماه خمین است.

مساحت: ۷۳۲۲۰۸ کیلومتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: حدود ۱۸۳۰ متر

کوهها: معروفترین ارتفاعات این شهرستان عبارتند از: کوه الوند به ارتفاع ۲۱۱۱ متر، کوه انگشت لیس، کوه بوجه سلطان و کوه دز، کوه شنی و کوه هفت سواران

پوشش گیاهی: بیشتر پوشش منطقه عمدتاً بوته و از لحاظ مراتع فقیر است. گونه‌ های گیاهی بومی محل شامل: خاکشیر، گون، کتیرا، پونه، کنگر، خارشتر، ملو، لاله سرخ و زرد می‌ باشند.

محصولات: از محصولات خمین لوبیا، عسل، انگور، سیب زمینی و پیاز، لبنیات، خشکبار، همچنین مرغوبترین زعفرانهای دنیا را می ‌توان نام برد.

جمعیت: ١٠٧٣۶٨ نفر (۱۳۹۰)

زبان محلی: زبان و لهجه غالب این منطقه فارسی است.

جاذبه های گردشگری: از جاذبه ‌های گردشگری و فرهنگی-تاریخی و مذهبی خمین می ‌توان به پارک جنگلی و کوه بوجه، کوهستان و منطقه حفاظت شده الوند، قلعه سالار محتشم، عمارت کشاورز صدر (روستای جعفرآباد)، موزه مردم‌ شناسی، شبستان مسجد جامع، بازار سرپوشیده، باغات گل، سنگ نگاره‌ های تیمره، امامزاده خدیجه خاتون (روستای حشمتیه)، کبوتر خانه‌ ها، غار مسکونی زاغه بزرگ رباط علیابا قدمت بیش از 12000 سال و تخته سنگهای با خط کوفی، حسینیه آقا خان، آسیاب آبی، محراب فضل و یحیی، امامزاده حسن (روستای طیب آباد) بیشه علی شهر قورچی باشی، حمام لکان، سرچشمه و سد خان آباد، امامزاده سلیمان و ابوالفتح (روستای دهنو)، بقعه محمد مالک اشتر (روستای گوشه محمد مالک)، بقعه آقا سید علی (روستای پشتکوه)، غارهای انجدان، بقعه شاه قلندر و شاه قریب، کاروانسرای شاه عباسی، کارخانجات نخ طلا، امامزاده ابوطالب، امامزاده اسماعیل، امامزاده عبدالعلی (روستای ریحان)، امامزاده عبداله (روستای گودرز)، امامزاده اهل ابن علی در کیلومتر ۲۰ جاده خمین_اراک (روستای امامزاده)، و... اشاره کرد. تا کنون در شهر خمین ۱۰ شهر زیرزمینی کشف شده است که نشان دهنده اوضاع سیاسی و اجتماعی خمین در قرن ششم و هفتم هجری بوده است. از بین این ۱۰ شهر زیر زمینی می ‌توان به شهرهای زیرزمینی واقع در روستاهای کندها، آشناخور، تهیق، طیب آباد، دانیان، رباط آغاچ و ... اشاره نمود. در دستکندهای روستای تهیق سکه ‌ها، سفالینه ‌ها، ظروف و اشیای دیگری نیز کشف شده که مربوط به دوره سلجوقیان و دوره گذر خوارزمشاهیان به ایلخانیان است. همچنین این شهر زیر زمینی دارای فضای مسکونی از جمله ده اتاق، ۴ انبارک، راهرو، سالن و چاه و هواکش است. شهر خمین زادگاه سید روح الله خمینی نیز میباشد. بیت قدیمی وی در این شهرستان واقع است. این بیت وسعت زیادی دارد و از چندین حیاط تشکیل شده که از طریق حوض‌ هایی به شکل دایره، قلب و مانند آن از همدیگر تفکیک می ‌شوند.

سوغاتی و صنایع دستی: عسل، فتیر، قالی بند ریحان

بهترین زمان بازدید: بهار

منع:
fa.wikipedia.org