نام: گلوگاه

واژه شناسی: کلمه گلوگاه در زبان فارسی به معنای جای استراتژیک و پر رفت‌وآمد است که کنترل یافتن بر آن در فنون جنگی بسیار مهم است.

نام قدیمی: کبود جامه، نامیه

استان: مازندران

تاریخچه: گلوگاه در منطقه‌ای واقع شده که قرنها قبل کبود جامه یا نامیه نامیده می ‌شد. شهر گلوگاه در حقیقت جانشین شهر تاریخی نامیه است که بعد از تمیشه در این منطقه بزرگترین شهر قرن اول هجری بوده است. این شهر بعد از فتنه مغول ویران و مردم آن پراکنده شدند. آثار خرابه ‌ها، سکه ‌ها و ادوات دیگری که به دست آمده، قدمت این محل را به ۱۲۵۴ سال قبل برمیگرداند. در شمال غربی گلوگاه تپه تاریخی گراودین، وجود جر یا خندق کلباد در شرق گلوگاه به فاصله تقریبی ۲ کیلومتر اهمیت این محل را ثابت می ‌کند و در جنوب آن بقایای جاده شاه عباسی قرار گرفته است که از مسیر جنگلهای سرسبز، چشمه ‌ها، آبشارها و آبهای معدنی قابل توجه و دیدنی به کوههای شرشری محدود می ‌شود و از نظر تاریخی و باستان شناسی اهمیتی ویژه دارد. این منطقه از قدیم مرز و نقطه اتصال طبرستان و استرآباد (گرگان کنونی) بوده است و امروزه نیز گلوگاه پیوند دهنده مازندران و گلستان و حتی سمنان است.

تقسیمات کشوری: این شهرستان دارای دو بخش مرکزی و کلباد و چهار دهستان کلباد غربی، کلباد شرقی، آزادگان و توسکا چشمه و یک شهر و ۲۴ آبادی دارای سکنه می‌ باشد.

موقعیت جغرافیایی: شرقی ترین شهرستان مازندران گلوگاه است که در شمال با خلیج گرگان و در جنوب با رشته کوههای البرز احاطه شده است و از شرق با استان گلستان هم مرز بوده و از جنوب با استان سمنان و از غرب با شهرستان بهشهر هم مرز است.

ارتفاع از سطح دریا: حدود ۴۰ متر از سطح دریای آزاد و ۶۷متر از سطح دریای خزر

فرهنگ و آداب و رسوم: مهمترین گروههای اجتماعی در گلوگاه ، دو ایل عمرانلو (ایمره نلو) و کلبادی هستند. این دو گروه غیر از اختلافات لهجه (زبان) اختلافات مهمی با هم ندارند. علت این اختلاف، این است که ایل عمرانلو (ایمره نلو) از سوی آقامحمدخان قاجار از قره باغ و قره داغ (آذربایجان) برای سرحد داری و حفاظت از منطقه به آنجا کوچانده شدند و از این نظر به زبان ترکی صحبت می کنند، حال آن که کلبادی ها با لهجه مازندرانی تکلم می کنند.

جمعیت: جمعیت شهرستان گلوگاه در سال ۱۳۸۵، برابر با ۳۹٫۴۶۱ نفر بوده ‌است.

زبان محلی: تبری، ترکی

جاذبه های گردشگری: توسکاچشمه در قسمت جنوبی شهرستان گلوگاه (بین راه دامغان و گلوگاه)، بنای تاریخی جر کلباد در قسمت شرقی، دریای آرام گلوگاه در سمت شمال، جاده سنگفرش شاه عباسی در جنوب در درون جنگل و قبرستان سفید چاه که اولین قبرستان اسلامی است از مکان‌ های دیدنی این منطقه محسوب می ‌شوند.

غذای محلی: علاوه بر نان محلی، آغوزمسما، ترشی ترشو، دوپتی، اسپناساک، آش ‌ترش، نازخاتون، اسفناج مرجی، کهن انار، قلیه، خورشت آلو ازجمله غذاهای سنتی مازندرانی ‌هاست.

بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان

منابع:
fa.wikipedia.org
bighbigh.ir
akairan.com
galougahema.ir