نام: بهشهر

نام قدیمی: «کبودجامه»، «پنج‌ هزاره»، «نامیه»، «تمیشه»، «قره‌ طغان» و «خرگوران» و «اشرف»

استان: مازندران

تاریخچه: بطور کلی ناحیه جنوبی دریای مازندران از گذشته بسیار دور از اهمیت سیاسی، تاریخی و نظامی فوق العاده‌ای برخوردار بوده‌ است. بررسی و کاوش هایی که در سواحل دریای خزر در مکان هایی مانند غارهای هوتو و کمربند (در نزدیکی بهشهر) انجام گرفته‌، قدمت این ناحیه را به دوره غارنشینی و تقریباً ده هزار سال قبل از میلاد مسیح به ثبت رسانده‌ است. تحقیقات دیگر موید آن است که در ادوار باستانی این منطقه یکی از حوزه‌ های مهم تمدن قبل و بعداز تاریخ ایران بشمار میرفت. در اواسط قرن سوم هجری قمری دین اسلام در شکل علویان در این ناحیه نفوذ یافت. شهرستان بهشهر در ابتدا بعنوان یکی از روستاهای حائز اهمیت با نامهای نامیه، کبود جامه، تمیشه، قره طغان پنج هزاره و اشرف معروف بوده ‌است. در دوره صفویان، شکوفائی و رونق این ناحیه بیشتر گردید. طبقِ اسنادِ تاریخیْ این ناحیه در سالِ ۱۰۲۱هجریِ ‌قمری توسّطِ شاه‌ عبّاسِ اوّل خریداری شده و از آن پس بوده که نامِ «اشرف» یا «اشرف‌البلاد» گرفته است؛ یعنی شریف ‌ترینِ شهرها که اقامتگاهِ شاه‌عبّاسِ اوّل در مازندران بود. چون مادر شاه عباس، بهشهری بوده، وی با مسافرت به بهشهر، این شهر را پایتخت تابستانی خود ساخته و نام آن را به اشرف ‌البلاد، تغییر داد. اشرف البلاد در اثر جنگهای داخلی و حملات ترکمن ‌ها، افغان ‌ها و حملات سپاهیان زند صدمات فراوان دید و به طور پی در پی تخریب شد. نادر شاه هنگامی که اعزام جنگ با لزگی ‌ها بود مدتی را در این شهر سپری کرد. محمد حسن خان قاجار نیز علاقه زیادی نسبت به آن داشت و غالباً در این شهر اقامت می‌ کرد، سکنه این شهر از اقوام گوناگون تشکیل شده بود، از جمله مهاجران گرجی که شاه عباس آ‌نها را از قفقاز کوچانده بود، همچنین گروهی از خانواده‌ های طالشی لنکران که از سواحل دریای خزر آمده بودند و جمعی هم از ثات ‌ها که یکی از قبایل ایرانی بود.

تقسیمات کشوری: از جمله شهر های شهرستان خلیل‌ شهر، بهشهر، و رستمکلا میباشد و دارای سه بخش به نام‌ های بخش مرکزی با دو دهستان میانکاله و کوهستان، بخش گلوگاه با دو دهستان کلباد و پنجهزاره، بخش یانه ‌سر با دو دهستان شهداء و عشرستاق است.

موقعیت جغرافیایی: شهرستان بهشهر از شمال به خلیجِ میانکاله، از شرق به شهرستانِ کردکوی، از جنوب به دامنه‌ های البرز و شهرستانِ دامغان و از غرب به شهرستانِ ساری و نکا محدود می ‌شود. این شهرستان در موقعیت 53 درجه و 48 دقیقه تا 53 درجه و 26 دقیقه شرقی و 36 درجه و 45 دقیقه تا 36 درجه و 42 دقیقه عرض شمالی قرار دارد.  منطقه ای که شهرستان بهشهر روی آن بنا شده، در روی کوهپایه های شمالی کوههای جهانمورا که شمه ای از واحد شرقی رشته کوه های البرز می باشد واقع شده است و ادامه کوه های آن جلگه های رسوبی تا دریای مازندران را تشکیل می دهد.

آب و هوا: معتدل

مساحت: ۱۸۶۷/۵ کیلومتر مربع

اقتصاد: بهشهر از مراکز تولید تخمه، روغن نباتی و صابون در ایران است و کارخانه چیت سازی آن نیز قدمت زیادی داشت که در سال ۱۳۸۲ ورشکست شد و به مرور زمان تخریب گردید. همچنین کارخانه بهپاک بهشهر که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان روغن نباتی و سویا در خاورمیانه است، در این شهر قرار دارد.

جمعیت: ۱۸۷۱۸۴ نفر

زبان محلی: مازنی یا مازندرانی

جاذبه های گردشگری: مجموعهٔ تاریخیِ سدِ عبّاس‌ آباد (شاملِ جنگل، دریاچه، قصر، حمّام و برج‌ های تاریخی)، مجموعهٔ باغِ صفوی (یا باغِ شاه)، عمارت چهل ‌ستون (یا پارکِ ملّتِ فعلی)، بنای تاریخیِ چشمه ‌عمارت، کاخِ صفی ‌آباد، کاخِ صاحب ‌الزّمان، امامز‌اده‌ عبداللهِ سفیدچاه ، امامزاده عبدالله سارو، شبه‌ جزیرهٔ میانکاله، خانهٔ قدیمیِ احمدعلی‌ خانِ هزارجریبی، حسینیهٔ شیخ‌ علیزاده، عمارتِ افغان ‌نژادِ قره ‌تپّه، غارهای التپّه، هوتو و کمربند (با قدمتِ هفتادهزارسال و شاملِ نشانه ‌هایی از دورانِ یخچال، عهدِ آهن، نوسنگی و آغازِ پارینه‌ سنگی)، روستاهای کِنِت، التپّه و تروجن (شهیدآباد)، برجِ آرامگاهیِ امیرکمال‌الدّین در روستای آسیابسر و چشمه آسیابسر، آتشکده و بقعهٔ بابلکانیِ روستای آسیا‌بسر، سنگِ‌ چشمهٔ گلوگاه، آبشار زنگت، آبشارِ سنگِ نو، چشمهٔ پلنگ ‌خِیْل، ارتفاعاتِ فَکِسْتِل، دریای چهارفصل، جنگلِ پاسَنْد، تپّه‌ همایون، تالاب و منطقهٔ حفاظت‌ شدهٔ زاغمرز، سایت ‌موزه و تپّهٔ تاریخیِ گوهرتپه (به عنوانِ شاخصِ مطالعاتِ پیش از تاریخِ منطقه)، شبه جزیره میانکاله بهشهر که با طبیعتی بکر، محل اسکان پرندگان مهاجر، حیوانات وحشی در منطقه بوده و به عنوان یکی از بزرگ‌ ترین و منابع حیات وحش در جهان به ثبت رسیده است.

سوغاتی و صنایع دستی: انار، مرکبات و شالی، گلیم، گلیمچه متکازین، نمد و معرق‌ چوب، جاجیم بافی، سوزن دوزی

غذای محلی: پلومرغ، آغوز مسما، ته چین، ترش ترشو، دوپتي، اسپناساك، آش كدو، اسفناج مرجي، كهي انار، قلیه، نازخاتون و....

بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان

منابع:
fa.wikipedia.org
akairan.com
farsnews.com
saten.ir
shahrbandi.blogfa.com