نام: شهرستان قزوین

نام قدیمی: کاسپین

استان: قزوین

تاریخچه: در منطقه قزوین صدها تپه باستانی شناسایی شده‌ و تپه سگزآباد به تنهایی نشانگر یکجانشینی ۹۰۰۰ ساله  در این دشت برومند است. در زمان حکومت مادها یکی از نقاط مهم کشور بوده است. بنای شهر قزوین کنونی را به شاپور ذوالاکتاف شاه ساسانی نسبت داده اند که آنرا شاد شاپور نام نهاده بود. موقعيت اين شهر همواره به عنوان گذرگاه مهم طبرستان و درياي مازندران (خزر) اهميت فراوان داشت. در اواخر قرن پنجم هجري قمری این استان شاهد حملات و نبرد بین اسماعیلیان و حکومت مرکزی بود. در زمان صفويه و در دوران سلطنت شاه طهماسب، با برگزيده شدن قزوين به پايتختي، اين شهر اعتبار بيشتري يافت و آثار و بناهاي متعددي در آن بنا گرديد. در دوره قاجاريه که تهران به پايتختي انتخاب شد، قزوين به علت استقرار در مسير جاده تهران به اروپا و روسيه، اهميت قابل ملاحظه اي يافت. با آغاز نهضت مشروطيت، اين شهر، خانه دوم مشرطه خواهان شد و مردمان آن از هيچ کمکي به آزادي خواهان دريغ نکردند.

تقسیمات کشوری: مرکز اين شهرستان شهر قزوين و داراي شش بخش به نام هاي مرکزي ،البرز،رودبار الموت ،رودبار شهرستان ،تارم سفلي و کوهين و نيز شانزده دهستان است .

موقعیت جغرافیایی: بخش شمالي شهرستان قزوين را کوهستان هاي البرز در برگرفته و داراي چشم اندازهاي طبيعي بسيار زيبا و جالب است و قسمت جنوبي و شرقي آن را دشت نسبتا همواري احاطه نموده است.

آب و هوا: آب و هواي اين شهرستان در تابستان خنک و در زمستان سرد است. متوسط دماي هواي آن بيست و شش درجه سانتيگراد است.

مساحت: ۶۴/۱۳۲ کیلومتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: ۱٬۲۷۸ متر

کوههای اطراف: رشته کوههای البرز

وضعیت اقتصادی: قزوین به دلیل قرار گرفتن در گلوگاه ارتباطی استان‌ های شمالی و غربی کشور، نزدیکی به تهران، دارا بودن چندین شهر صنعتی و نیز برخورداری از چندین دانشگاه از جمله دانشگاه‌ های بین ‌المللی امام خمینی، علوم پزشکی و آزاد اسلامی و شماری دانشگاه غیردولتی از موقعیت اقتصادی خوبی برخوردار است. عمده محصولات باغي وزراعي استان در شهرستان قزوين توليد ميشود.

راه و ترابری: اولین خیابان ایران به نام خیابان سپه در زمان شاه طهماسب صفوی در مقابل دارالسلطنه و بنای عالی قاپو احداث گردید که تا مسجد جامع امتداد داشت. در دوره ناصری، سعدالسلطنه حاکم وقت، خیابان سپه را تا خیابان تهران قدیم امتداد داد و با رسیدن خط راه آهن به شهر بخشی از بنای کاروانسرای سعدالسلطنه را تخریب شد و این خیابان را تا ایستگاه راه آهن در جنوب شهر امتداد یافت. همچنین قزوین دارای خط راه آهن، ترمینال، اتوبوس خط واحد، تاکسی و.. است.

جمعیت: در سال ۱۳۹۰، برابر با ۵۶۶٬۷۷۳ نفر بوده است.

زبان محلی: فارسی، تاتی و ترکی اصلی‌ ترین زبان‌ های شهرستان قزوین هستند. زبان رایج مردم شهر قزوین فارسی با لهجه خاص قزوینی می ‌باشد.

خیابان ها٬ میدان ها و محلات قدیمی: شهر قزوین دارای محله های متفاوتی است که سابقه برخی از آنها به سده های پیش می‌رسد. یکی از مشهورترین آنها محله آخوند است که در حال حاضر برای ثبت جهانی به یونسکو معرفی شده است. محله شیخ آباد واقع در خیابان سعدی نیز از دیگر محلات قدیمی شهر قزوین میباشد.

جاذبه های گردشگری: از جمله بناهاي تاريخي استان قزوين نيز مي توان به عمارت کلاه فرنگي و سردار عالي قاپور و بناهاي صفويه ، آرامگاه حمدالله مستوفي ، حمام شاه عباس ، بازار قيصريه ، قلعه حسن صباح در منطقه الموت مدرسه و مسجد سردار ، مسجد جامع کبير ، امامزاده حسين ، مسجد نبي و مدرسه پيغمبريه اشاره کرد. خیابان سپه (اولین خیابان ایران) و حمام قجر نیز از دیگر نقاط گردشگری این شهر است.

فرهنگ و آداب و رسوم: پنجاه بدر آیین سنتی و قدیمی مخصوص مردم این شهر است که به پاس بارش‌ های بهاری، پنجاهمین روز سال یا فصل بهار را در طبیعت سپری می ‌کنند. از آیین ‌ها و جشن‌ های ایرانی و رایج درگستره جشن نوروز، نوروز خوانی، چهارشنبه سوری، سیزده بدر را میتوان نام برد. مراسم شب یلدا و...نیز در این شهر مانند تمام ایران برگزار میشود.

جشنواره ها و رویدادهای مهم: ۹ شهریور ماه سالروز انتخاب قزوین به عنوان پایتخت از سوی شاه تهماسب صفوی است. با تصویب شورای شهر قزوین این روز از تقویم با عنوان روز قزوین انتخاب شده‌ و همایش قزوین با حضور سفیرانی که در زمان صفوی در این شهر حضور داشتند برگزار می ‌شود. در این روز بازدید از موزه ها و اماکن سیاحتی رایگان بوده و نیز تورهای رایگان برای بازدید و گشت گذار در شهر از طرف شهرداری برگزار می گردد. نمایشگاه خوشنویسی، جشنواره موسیقی، نمایشهای محلی، سینمای تابستانه و نمایشگاه صنایع دستی را می‌ توان از شاخص ‌ترین مراسم روز قزوین برشمرد. همچنین جشنواره ملی بازی و اسباب بازی  به همت سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری قزوین و همه ساله همزمان با عید نوروز در قزوین برگزار می ‌شود. این جشنواره هر سال در محل کاروانسرای سعدالسلطنه برگزار می ‌گردد و هنرمندان عروسک ساز از سراسر کشور در آن شرکت می ‌کنند. علاوه بر این بیش از ۳۰۰  نوع اسباب بازی قدیمی توسط شهرداری قزوین جمع‌ آوری شده که همزمان با جشنواره در موزه اسباب بازی واقع در همین مکان به نمایش گذاشته می‌ شود.

افراد سرشناس: از جمله خوشنویسان معروف می ‌توان به میرعماد قزوینی اشاره کرد. در رشته موسیقی، این شهر نوابغی همچون ابوالحسن اقبال آذر، عارف قزوینی، قمرالملوک وزیری و را به دیار ایران زمین هدیه کرده‌است. همچنین علامه على‌اکبر دهخدا، علّامه محمد قزوينى، زكرياى قزوينى و... از چهره های شناخته شده قزوینی هستند.

محصولات: سیب، انار، انگور، گردو، گیلاس و...

سوغاتی: باقلوای قزوین، فندوق، پسته قزوین، شیرینی های سنتی، زغال‌اخته، گیلاس ،کشمش و صنایع دستی. پنیر کوزه ای با طعم زیره یکی دیگر از سوغاتی های منحصر بفرد شهر قزوین است. نان چایی و نان چرخی قزوین همچنین نان نازک از خوراکیهای محبوب قزوینی هاست.

غذای محلی: قیمه نثار، شیرین پلو ، حلیم سنتی قزوین و کوکوی شیرین، آش دوغ (قزوین)، آش دندان کشه، یتیمچه، ماش پیازو، اشکنه، دویماج، بستنی سنتی پر خامه قزوین از غذاها و خوراکیهای سنتی قزوین هستند. متداول‌ ترین شیرینی ‌های قزوین عبارتند از: باقلوای لوزی، نان برنجی، نان نخودی، نان قندی، باقلوای پیچ،نان بادامی، نان گردویی، پادرازی، نان نازک، نان چرخی، نان چای، اتابکی،ولی عهدی، حاج کریمی. از نانهای قزوین میتوان به نان تنوری، نان قاق، نان شیرمال، نان زنجبیلی اشاره کرد.

صنایع دستی: نقاشی و تذهیب، نقاشی پشت شیشه، نم نم دوزی، گلابتون دوزی، پن بافی (نوار بافی)، فرش بافی، گلیم بافی، جاجیم بافی، گیوه دوزی، آینه سازی، قفل سازی، و منبت کاری

میراث فرهنگی قزوین: ۰۲۸۳۳۶۷۹۹۷۳
پیش شماره و شماره اداره گردشگری: روابط عمومی:  33688557 028 - معاون گردشگري : 33685022 028

بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان

منابع:
شهرداری قزوین
میراث فرهنگی استان قزوین
fa.wikipedia.org
jamejamonline.ir
eneshat.com
tourismst.mihanblog.com