نام: نیریز

وجه تسمیه: از گمان ‌هایی که در مورد اسم نی ریز موجود است، نام نیزه ریز است که به خاطر نیزه سازی در دوره هخامنشی است. روایتی دیگر حاکی از آن است که نیریز به معنی نی ریزنده به علت وجود نی زارها در اطراف دریاچهٔ بختگان می‌ باشد.

نام قدیمی: نای ذی، نیزه ریز

استان: فارس

تاریخچه: آثار به دست آمده از غارهای‌ اطراف دریاچه بختگان نشان ‌گر قدمت و تمدن نی ریز است. نیریز در دوره پیشدادیان مرکز فولادسازی بوده است. همچنین بر اساس دانسته‌ ها و اطلاعات موجود پیشینه تاریخی نی ریز در دورهٔ هخامنشیان چشمگیر بوده است. نیریز امروزی از شهرهای آباد و پرجمعیت دوره داریوش هخامنشی بود. در این دوره نیریز، نای ذی (کارگاه اسلحه سازی) نامیده می ‌شد، در آن دوره بیش از ۷۰۰ کارگاه نیزه و شمشیر و زره سازی در آن وجود داشته و در واقع اسلحه خانه داریوش کبیر بوده ‌است. وسایل فولادی و ادوات جنگی برای سپاهیان خشایارشاه نیز در این شهر ساخته می ‌شد، زره و کلاه خود و تیشه بخاری فولادی در بعضی خانه‌های باستانی نیریز مشاهده شده‌ است. شهر نیریز از زمان هخامنشیان تابحال سه بار دستخوش تهاجم سیل و عوامل طبیعی قرار گرفته و برای مرتبه چهارم در محل فعلی بنا شده ‌است. این شهرستان شاهد درگیریها و جنگهای مختلف در طول تاریخ ایران نیز بوده، از جمله نبرد بین آغامحمدخان قاجار و کریمخان زند به این شهرستان نیز کشیده شده است. از وقایع مهم دوره قاجار، ورود سید یحیی دارابی (از رهبران بابی ‌گری) به نی ‌ریز میباشد که طرفدارانی نیز پیدا کرد ولی در نبرد با قشون حکومت مرکزی کشته شد.

تقسیمات کشوری: این شهرستان شامل چهار بخش مرکزی، پشتکوه، قطرویه، آباده طشک و شهرهای نی ‌ریز، مشکان، قطرویه، جهان اباد و چند دهستان است.

موقعیت جغرافیایی: شهرستان نیریز، از شمال به استان یزد، از شمال باختری به شهرستان ارسنجان، از جنوب به شهرستان داراب، از خاور به استان کرمان، و از باختر به شهرستان استهبان و دریاچه بختگان میرسد.

آب و هوا: آب‌ و هوای‌ نیریز در نواحی‌ شمالی‌ معتدل‌ و درقسمت ‌های‌ جنوبی‌ گرم‌ است.

مساحت: ۱۵۹۵ متر

ارتفاع از سطح دریا: حدود ۱۷۹۵ متر

پوشش گیاهی و زیست جانوری: بنه، بادام کوهی، قیچ، گز، درمنه، انواع گون، آویشن و آنغوزه از گیاهان این منطقه هستند. جانوران آن شامل گونه های نادری چون: یوزپلنگ آسیایی، گورخرآسیایی، جبیر، هوبره، گربه وحشی، کاراکال، قوچ، میش، پازن، گرگ، کفتار و ... می باشد. همچنین نیریز دریاچه های بختگان، طشک و جزایر بسیار زیبا از جمله جزیریه نرگس را در خود جای داده است و همه ساله هزاران پرنده مهاجر از جمله فلامینگو، پلیکان، درنا، غاز وحشی و انواع اردک ها را در خود پذیرا است.

محصولات: محصولات عمده کشاورزی نی ‌ریز گندم، جو، پنبه، چغندر قند، کنجد، ذرت، انار، بادام و تره بار است

جمعیت: ۱۲۷،۸۳۵ نفر (۱۳۸۵)

زبان محلی: فارسی

جاذبه های گردشگری: مسجد جامع کبیر نی ریز، مسجد جامع صغیر نی ریز، کاروانسرای نیریز، دریاچه بختگان، دریاچه طشک و سواحل اطراف آن، درهٔ پلنگان، باغ بیشه، چشمهٔ برنجزار، بید بخون، آسیاب شادابخش، آسیاب خبار، آبشار فصلی تارم، منطقه حفاظت شده بهرام گور، قلعه اس پی آر، منزل فاتح، منزل جاوید و...

سوغاتی و صنایع دستی: حلوای کنجد، حاجی بادام، کماچ، شیرینی زنجبیلی، لوز بادام، رب انار، شیره انگور، انجیر سوغات این شهرستان هستند. فرشبافی مهمترین صنعت دستی نیریز است.

غذای محلی: حلوا ارده و آش رشته و...

بهترین زمان بازدید: بهار

منابع:
فرمانداری نیریز
mansoordavoodi.persianblog.ir
fa.wikipedia.org
100raz.com
nayzikhabar.ir