نام: جهرم

نام قدیمی: گاهرم (به پارسی میانه)

واژه شناسی: جهرم یا گهرم به معنی جای گرم است.

استان: فارس

تاریخچه: به روایت مورخان و محققان تاریخ شهر جهرم به سده چهارم قبل از میلاد می‌ رسد. روایت شاهنامه فردوسی از آبادانی جهرم در دوره هخامنشی و ساسانی حکایت دارد. فردوسی در شاهنامه آنرا گهرم نامیده ‌است که اشاره به نام قدیم این شهر دارد. هم چنین در تاخت و تاز اسکندر از این شهر نام برده شده و این شهر را در عصر پادشاهی بهرام گور دشتی بی آب می ‌خوانند. در نهایت پس از پیروزی اعراب این شهر را جهرم خواندند. یکی از جنگهای اعراب و ایرانیان و شاید آخرین آن در این شهر واقع گردید که تعداد کشته‌ ها آنقدر زیاد بوده که کوهی در غرب جهرم که محل این درگیری بود، به کوه شهدا معروف شده‌ است و دره‌ای نیز به نام دره لاشه (جسد) معروف گردیده‌ است. به استناد نوشته ‌های استخری، ابن بلخی و حمدالله مستوفی، جهرم قلعهٔ بزرگ، معروف به خورشه و خورشاه داشت که فاصله آن تا شهر، پنج فرسخ بود. بانی این قلعه، خورشه، عامل خلفای بنی ‌امیه در جهرم بود. این قلعه بعدها به همت خواجه نظام الملک وزیر مشهور سلجوقیان تعمیر و مرمت شد و در آن زمان این شهر در جنوب ایران بزرگترین آبادی به حساب می ‌آمد. جهرم در سال ۱۳۲۳ بعنوان شهرستان معرفی شد.

تقسیمات کشوری: شهرستان جهرم شامل چهار بخش مرکزی، خفر، سیمکان و کردیان است.

موقعیت جغرافیایی: شهرستان جَهرُم از شمال به شهرستان فسا، از باختر و جنوب به شهرستان فیروزآباد، از خاور به شهرستان داراب، از شمال غربی به شهرستان شیراز و از جنوب شرقی به شهرستان لارستان محدود می گردد. شهرستان جهرم در ۵۳ درجه و ۳۳ دقیقه طول جغرافیایی و ۲۸ درجه و ۳۰ دقیقه عرض جغرافیایی واقع شده است.

آب و هوا: چهره طبیعی این شهرستان کاملاً کوهستانی و مرتفع می ‌باشد. آب و هوای شهرستان جهرم به طور کلی گرم ولی در نواحی کوهستانی معتدل است.

مساحت: ۵۴۳۶ کیلومتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: ۱۰۵۰ متر

پوشش گیاهی: پوشش گیاهی در جهرم به سه دسته استپی، نیمه استپی و جنگلی تقسیم می ‌شود. از گیاهان و درختان این شهرستان میتوان به این موارد اشاه کرد: درمنه، کز، انواع گون، اسپند و تلخ بیان، کنگر، جاشیر، شیرین بیان، بومادران، خارشتر، شاطره و چوبک، گل ختمی، مک، گل گاو زبان، پر سیاوش، مومنایی، آویشن، گل بابونه، کاسنی، خاکشیر، مورد، سرو کوهی، کنار، کیالک، گلخنگ، بنه و...

حیات جانوری: این شهرستان به تناسب شرایط طبیعی و پوشش گیاهی، از حیات وحش متنوعی نیز برخوردار است. کل، آهو، پازن، بز کوهی، قوچ و میش، روباه، گرگ، کفتار، خرگوش از مهمترین پستانداران و عقاب، قوش، کبک، کبوتر، تیهو، قمری، گنجشک، بلبل، چفت، پرستو،مارقیطونی، مارهای جعفری، کبری، کوتوله پارسی، شترمار شیرازی و ... از جانوران مهم این منطقه می ‌باشند. هرچند شکار بی ‌رویه و خشکسالی ‌های پی در پی نسل این جانوران را در معرض تهدید و انقراض قرار داده است.

رودها: رودخانه‌های قره‌آغاج سیمکان و شور از مهم ‌ترین رودخانه‌های این منطقه‌است.

اقتصاد: زیربنای اقتصادی شهرستان جهرم را کشاورزی، باغداری، دامداری و قالی بافی تشکیل می ‌دهد. طبعاً بازرگانی نیز در همین سمت و سو حرکت می ‌کند و مرکبات، خرما و تره بار، قالی، جاجیم، پنبه و بادام مهم‌ ترین اقلام صادراتی جهرم را تشکیل می ‌دهد. بخشی از این محصولات نیز به خارج از کشور صادر می‌ شود.

محصولات: باغ‌ های مرکبات و خرما از اهمیت فوق‌ العاده‌ای برخوردار است. انواع مرکبات، خرما (خرمای شاهانی این شهر شهرت جهانی دارد)، گندم، جو، برنج، بنشن، تره بار از مهم ‌ترین محصولات جهرم هستند. لیموترش از مهم‌ترین مرکبات این شهرستان است و عمده لیموی تولیدی در استان فارس در این منطقه تولید می‌ شود.

فرهنگ و آداب و رسوم: نژاد جهرمی ‌ها نژاد پارس است، البته در این شهرستان اقلیتهای اندکی از عربهای درازی، ترکها و همچنین عشایر پارس نژاد باصری نیز زندگی می ‌کنند که سابقهٔ سکونت آنها در جهرم به زمان رضاشاه و سکونت اجباری عشایر بر می ‌گردد.

جمعیت: ۲۰۹٬۳۱۲ نفر (۱۳۹۰)

زبان محلی: زبان مردم این شهرستان، زبان فارسی است و شماری از واژه‌ هایی که در جهرم به کار می‌ برند به زبان پارسی میانه نزدیک است. جهرمی ‌ها لهجهٔ خاصی دارند که به لهجهٔ شیرازی بسیار نزدیک است.

جاذبه های گردشگری: تعداد ۵۶ اثر و ابنیه تاریخی در این شهرستان به ثبت رسیده است که تعدادی از آثار مربوط به دوران قبل از اسلام و تعدادی نیز مربوط به دوره‌ های بعد از اسلام میباشند. از معروفترین آثار بجا مانده از دوره‌ های پیش از اسلام قلعه گبری است که بر روی دامنه شمالی کوه البرز و بر روی تپه ‌های شمال غربی شهر قرار دارد. مقبره جاماسب از دوره سامانی، بند و بست در فاصله ۵/۵ کیلومتری جهرم از دوره ساسانی که برای مهار کردن آب استفاده می ‌شده و چهار طاقی علویه از دوره سامانی از آثار تاریخی این شهرستان هستند. از آثار دیگر آن میتوان به بازار جهرم، مسجد و مدرسه خان جهرم، مقبره جاماسب حکیم، مسجد جامع جهرم، آتشکده چهارطاقی قطب‌آباد، آب انبار حاج آقارضا جهرم، مقبره شاهزاده فضل بن موسی بن جعفر (ع) جهرم، کاروانسرای مخک، غار سنگتراشان، آبشارهای جهرم و... اشاره کرد.

سوغاتی و صنایع دستی: مهم ‌ترین صنعت دستی این شهرستان قالی ‌بافی است. گلیم و جاجیم از دیگر صنایع دستی جهرم هستند. مرکبات، خرما و سایر محصولات این شهرستان در شمار سوغات جهرم میباشند.

غذای محلی: پی پخ، تیتالو، آش ماست، آش الوک، کوفته سبزی جهرمی، قیمه جهرمی، کلم پلو و کوفته ریزه جهرمی از غذاهای بومی جهرم هستند.  شیرینیهای جهرم شامل رنگینک، حلوای خارک، حلوای خرمایی، خرما کنجدی، نان مشت، آرد روغنی میباشد.

بهترین زمان بازدید: بهار

منابع:
fa.wikipedia.org
javadzj.blogfa.com