نام: شهرستان شاهرود

استان: سمنان

تاریخچه: قدمت تاريخي سکونت درمنطقه شاهرود بر اساس گمانه زنی‌ های باستان شناسان و حفاري هاي به عمل آمده به هزار سال قبل از ميلاد مسيح مي رسد. آثار به دست آمده درحفاری تپه بلوار خود گواهی بر این مدعاست. بر اساس شواهد و مدارك تاريخي موجود، تشكيل هسته اوليه شهر شاهرود به دليل دفاع از مهاجمان روي تپه هاي كم ارتفاع در دامنۀ كوه شمالي و غربي شاهرود ساخته شد و به تدريج همراه با برقراري امنيت در محل رشد و توسعه يافت. به استناد برخي اشاره هاي تاريخي مندرج در متون و بعضي شواهد باستان شناختي و معماري موجود در داخل و خارج شهر كنوني راه عبور قافله ها و كاروان هايي كه بزرگراه غربي به شرقي (جاده ابريشم) را طي مي كردند از آبادي شاهرود مي گذشت. در عين حال وجود چاپارخانه و كاروانسرا در اين آبادی، آن را به يكي از مراكز مهم يكجانشيني در منطقه تبديل كرد. بر این اساس قدمت شهر شاهرود را به دوره ایلخانی نسبت می دهند.

موقعیت جغرافیایی: این شهرستان از شمال به شهرستان‌ های گرگان، علی‌آباد، رامیان، مینودشت و آزادشهر در استان گلستان، از مشرق به شهرستان‌های جاجرم دراستان خراسان شمالی و سبزوار و بردسکن در استان خراسان رضوی، از مغرب به شهرستان دامغان و از جنوب به شهرستان‌های نائین در استان اصفهان و طبس در استان خراسان جنوبی محدود می‌شود. این شهر در حاشیهٔ شمالی دشت کویر و در دامنه‌های جنوبی رشته‌کوه البرز با موقعیت جغرافیایی ۲۵ دقیقهٔ و ۳۶ درجهٔ عرضی و ۵۸ دقیقهٔ و ۵۴ درجهٔ طولی واقع شده است.

آب و هوا: قسمت جنوبی که در مجاورت کویر واقع شده آب و هوای نسبتاً گرم و خشک دارد، قسمت مرکزی و نواحی شرقی شاهرود دارای آب و هوای معتدل و نواحی شمالی آن کوهستانی با آب و هوایی نسبتاً سرد و خشک است.

مساحت: مساحت شاهرود ۵۱۴۱۹ کیلومترمربع است.

ارتفاع از سطح دریا: با ارتفاعی معادل ۱۳۸۰ متر از سطح دریا در شمال خاوری واقع شده است.

جمعیت: ۲۳۸٬۸۳۰ نفر طبق آمار(۱۳۹۰)

اقتصاد: از لحاظ تولیدات کشاورزی شاهرود در سطح استان مقام اول و در کشور جزء ۱۹ قطب کشاورزی است. در حال حاضر شهرستان شاهرود دارای چندین معدن فعال است که مهمترین این معادن، معدن زغال سنگ است که با وجود شرکت زغال سنگ البرز شرقی، با سابقه طولانی بخشی از اقتصاد شهر را با معدن پیوند زده است و شاهرود را به عنوان یکی از قطبهای زغال سنگ کشور درآورده است. از دیگر معادن مهم شاهرود می‌توان به معادن کرومیت، مس، آهک، گچ و سنگهای تزئینی اشاره کرد. همچنین علیرغم وجود شهرک صنعتی در شهرستان شاهرود و استقرار واحدهایی همچون شرکت تولیدی مرجان، شرکت نیکوفرد، شرکت تولیدی پاک، شرکت شاهرود لطیف و ... هنوز حرکت جدی به سمت صنعتی شدن شهرستان شاهرود (با توجه به محدود بودن منابع کشاورزی و خدمات) صورت نگرفته است.

زبان محلی: مردم شهرستان شاهرود به زبان فارسی با لهجه شاهرودی تکلم می‌کنند.

جاذبه های گردشگری: جنگل ابر شاهرود قسمتی از قدیمی‌ترین و زیباترین جنگلهای هیرکانی است با گونه‌های گیاهی و جانوری نادر، مابین شهرستان شاهرود و علی آباد کتول استان گلستان می‌باشد. آبشار تنگه داستان در شمال شهر مجن واقع شده است.  آبشار مجن در ۳۵ کیلومتری شمال غربی شاهرود واقع شده است. دشت گل‌ها شاهرود، دشت آفتابگردان در منطقه کالپوش یکی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان شاهرود است. از دیگر نقاط زیبای این منطقه دشت شقایق‌ها می‌باشد. مهمترین آثار تاریخی و باستانی شهرستان بسطام کنونی که پیش از این در شهرستان شاهرود واقع شده بود، می‌توان به مسجد جامع بسطام، آرامگاه سلطان‌العارفین بایزید بسطامی و آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی اشاره کرد. همچنین منطقه حفاظت شده خارتوران در قسمت جنوب شرقی شاهرود قرار گرفته که از نظر وسعت می‌توان آن را بزرگ‌ترین منطقه حفاظت شده ایران نامید. بازار شاهرود يكي از بازار هاي تاريخي و بزرگ استان است كه در مركز شهر شاهرود قرار دارد که قدمت اين بازار به دوره قاجاريه باز مي‌گردد.

سوغاتی و محصولات: از مهمترين سوغات شاهرود مي توان از قيسي، برگه و انگور نام برد كه به خاطر كيفيت و تنوع نه تنها مورد توجه مسافران قرار مي گيرد بلكه صادرات آن نيز چشمگير است. محصولات سیب،انگور،خرما و پسته در مناطق مختلف این شهرستان تولید می شود.

صنایع دستی: شایان ذکر است صنعت سرامیک سازی این شهر از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. از دیگرصنایع دستی شهرستان می توان به دست بافته های سنتی شهرکلاته خیج، جاجیم پر نقش و نگار منطقه کالپوش، جاروبافی زنان روستای طرود و سوزن دوزی زنان منطقه کویری خارتوران اشاره نمود. خراطی چوب (از فنون قدیمی شهر شاهرود) و رو دوزی های سنتی و چوقا (نوعی پارچه پشمی) در شهر مُجن، منبت چوب، ساخت سازهای سنتی از جمله رشته های فعال در این عرصه می باشند.

بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان

منابع:
fa.wikipedia.org
mirassemnan.ir
aftabir.com