نام: ماهشهر

نامهای قدیمی: مه رویان، ماچول و معشور

استان: خوزستان

تاریخچه: شهرستان بندرماهشهر يكي از بنادر قديم كرانه خليج فارس است. این شهرستان در زمان ساسانیان و در سال 231 میلادی در زمان اردشیر اول با نام ریواردشیر که بعدها ریشهر نامیده شد بنا گردید. همچنین نوشته ‌اند که گروهی از دبیران ساسانی پس از فتح تیسفون به ‌دست اعراب، به ریشهر (ماهشهر) پناه بردند. بندر معشور (ماهشهر) در دوره صفویه و بعداز آن اهمیت چندانی نداشته و اسمی از آن در کتب تاریخی و جغرافیایی نیامده ‌است. کُرزُن که در اواخر دوره قاجاریه به جنوب ایران سفر کرده بود، بندر معشور را بندری حقیر دانسته که نام و نشان سابق خود را از دست داده بود. در اوایل قرن چهاردهم شمسی، اواخر قرن نوزدهم میلادی، ماهشهر بندر کوچکی بود که از آنجا کشتیهای محلی کالاهای وارداتی و صادراتی را برای قبایل عرب همسایه حمل می ‌کردند. نام کهنی که پس از آن در متون برای این شهر دیده می ‌شود ماچول است. این نام بعدها به صورت ماشول و معشور درآمد. مردم بومی به آن مه‌ شور(یا معشور) می‌ گویند.  بندر ماهشهر با احداث راه آهن سراسری و تأسیس و توسعه بندر شاپور (امام خمینی) در اوایل حکومت پهلوی جان دوباره یافت. پس از آن، به این بندر برای صدور نفت خام توجه شد و بتدریج با کشیده شدن لوله‌ های نفت (که نفت را از آغاجاری به پالایشگاه آبادان و از آنجا به بندر ماهشهر می ‌رساند) و با ایجاد مخازن نفت، روبه آبادانی گذاشت. صدور نفت خام از این بندر در ۱۳۲۴ ش آغاز شد. در ۱۳۳۷ شمسی، شرکتهای عامل نفت ایران بندر دیگری برای صدور نفت خام در جزیره خارک ایجاد کردند و سپس با اجرای طرحی به نام "چم"، بندر ماهشهر به دلیل موقعیت جغرافیایی ممتاز در کنار خور موسی و دسترسی بهتر نفتکشها برای حمل و صدور فرآورده‌ های نفتی پالایشگاه آبادان انتخاب و به بندری مجهز و امروزی تبدیل شد. در ۱۳۳۸ خورشیدی، نفت منطقة آغاجاری با خطوط لوله به این بندر ارسال و از آنجا به خارج از کشور صادر می‌ شد. امروزه به جای آنکه نفت خام منطقة آغاجاری به بندر ماهشهر انتقال داده شود، فراورده ‌های نفتی آبادان از طریق خط لوله به این مرکز حمل می ‌شود. در سال ۱۳۳۹ شمسی بخش بندر معشور که بخشی از توابع خرمشهر محسوب می شده به شهرستان ارتقاء و در سال ۱۳۴۴ شمسی با تصویب هیات وزیران نام این شهرستان از معشور به ماهشهر تغییر یافت.

تقسیمات کشوری: در حال حاضر شهرستان بندر ماهشهر از دو بخش مرکزی و بندر امام خمینی تشکیل شده و دارای سه شهر با نامهای بندر ماهشهر، بندر امام خمینی و چمران و یک دهستان با نام جراحی و 65 روستا می باشد .

موقعیت جغرافیایی: این شهرستان دارای 83 کیلومتر مرز آبی با خلیج فارس است. شهرستان بندر ماهشهر از شمال به اهواز و رامشیر، از غرب به شادگان، از شرق به امیدیه و هندیجان و از جنوب به خلیج فارس محصور است.

آب و هوا: شهرستان بندر ماهشهر در منطقه خشک و فرا خشک جغرافیایی واقع شده و در حوزه وسیع و مسطح در ناحیه جلگه ای قرار دارد. افزایش سریع درجه حرارت در فصل بهار چهره طبیعت منطقه را خشک و خشن و ارزش مراتع را شدیداً کاهش می دهد. ماهشهر دارای آب و هوای گرم و مرطوب است. دمای آن بین ۵۰ درجه در تابستان و صفر درجه در زمستان تغییر می ‌کند. ماهشهر دارای شرجی ‌های شدید و آزار دهنده در تابستان است به شکلی که رطوبت نسبی تا ۱۰۰٪ نیز می ‌رسد.

مساحت: ۱۹۲۲ کیلومتر مربع

رودخانه: رودخانه جراحی از رودهای پرآبی است که از کوههای استان کهگلویه سرچشمه گرفته و پس از عبور از دشتهای ماهشهر به تالاب شادگان سرازیر می شود. رودخانه جراحی تاثیر بسیار زیادی در محیط زیست و کشاورزی ماهشهر داشته و شرایط زیست محیطی این شهرستان را متنوع کرده است.

پوشش گیاهی: بندر ماهشهر به سبب داشتن خاک شور و قلیایی، پوشش گیاهی آن ضعیف است و به طور پراکنده درختان کُنار و گز در آنجا می روید.

اقتصاد: ماهشهر از قطبهای بزرگ اقتصادی کشور به شمار می‌ رود. از یک طرف منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی و از طرف دیگر اداره بنادر و کشتیرانی جایگاه ویژه‌ای را به این شهر اختصاص داده‌ است. شغل ساکنان آن کشاورزی، صیادی بوده و نیز در صنایع منطقه مشغول به کار هستند. شهرستان بندر ماهشهر دارای قابليتهاي متنوعی است که از جمله آنها استقرار صنايع عظيم پتروشيمي و اسكله هاي فعال بندري است.

حمل و نقل: این شهرستان در زمینه حمل و نقل دارای موقعیت استراتژیک و ممتاز ی بوده و  حمل و نقل در آن به طرق دریایی، ریلی، هوایی و جاده ای امکان پذیر است. حمل و نقل دریایی در بندر امام خمینی که یکی از بزرگترین بنادر کشور و خاورمیانه است، صورت می پذیرد. وجود انبار های مسقف، سیلوها، ترمینال غلات و کانتینری از ویژگی های ممتاز بندر امام خمینی میباشد.
 
محصولات: خرما، گندم، جو، سبزی و صیفی جات و...

فرهنگ و آداب و رسوم: ماهشهر به علت موقعیت منطقه دارای قومیت ‌های مختلفی است که در کنار بومی ‌ها زندگی می‌ کنند. مانند لر، کرد و ترک . همچنین در هنگام حمله عراق به ایران  و تصرف و محاصره خرمشهر و آبادان سیل عظیم جمعیت جنگ زدگان به سوی این شهر روانه شده و در پایان جنگ نیز در ماهشهر ماندگار شدند. ساکنان مهاجر جدید در سال‌ های اخیر از شهرهای اطراف استان مانند کهگیلویه وبویر احمد و لرستان و شهرهای شمال استان خوزستان و نیز سایر استان‌ ها و مناطق کشور برای اشتغال در صنایع پتروشیمی به این ‌شهر آمده و ساکن هستند.

بافت شهر: بندر ماهشهر از دو ناحيه قديم و جديد تشكيل شده است. ماهشهر جديد، در پي ايجاد بندر صادراتي نفت به وجود آمده و تا قبل از ساخته شدن تأسيسات خارك، بزرگ ترين بندر صادراتي نفت ايران بوده است. فاصله ماهشهر قديم تا ماهشهر جديد، حدود 3 كيلومتر است. مردم شهر بيشتر در اين ناحيه سكونت دارند و بافت آن قديمي تر است و دواير دولتي در اين قسمت قرار دارند.

جمعیت: ۲۷۸۰۳۷ نفر

زبان محلی: زبان مردم این شهرستان فارسی و عربی است. اکثر مردم ماهشهر از گویشی ما بین فارسی و لری و بوشهری با نام گویش ماهشهری با هم گفتگو می کنند.

جاذبه های گردشگری: " تل کافران "، " تل شِکال "، آب انبارها و چاههای سنگ چین شده فراوان و خرابه‌ های آبادی ریشهر در حوالی شمال شرقی بندر ماهشهر، پارک ساحلی، پارک ارم، خوریات منتهی به خلیج فارس، زیارتگاه شاهزاده حمزه، سید صالح و...

غذای محلی: خپولک یا گُتگتو، تنگیله گوشتی و...

بهترین زمان بازدید: پاییز و زمستان

منابع:
فرمانداری ماهشهر
دانشگاه آزاد ماهشهر
fa.wikipedia.org
instagram.com
mirasmah.ir