نام: اندیمشک

وجه تسمیه: نام اندیمشک به پیشنهاد فرهنگستان ایران برای روستای صالح ‌آباد برگزیده شده‌ است . همچنین دژی استوار در این نواحی با نام اندمشن (گیلگرد) برپا بوده که به انوشبرد شهرت داشته‌است. برخی مآخذ کهن، نام آن دژ را اَنوش یا انهش، به معنای فراموش شده آورده‌ اند.

نام قدیمی: اَندامِش، اَندالمِشک، اِری‌ترین (اردریکا)، لور، اوان، سیمشک، اندمشن، صالح آباد

استان: خوزستان

تاریخچه: شهرستان اندیمشک بر خرابه‌ های شهری باستانی با نام لور بنا شده است. این شهرستان به واسطه قرار گرفتن در مجاورت تمدن باستانی ایلام دارای مناطق و اشیای باستانی فراوان است که ناشناخته مانده است. تاریخ نگارانی همچون اصطخری و ... در نوشته ‌های خود به این شهر اشاره کرده و آن را شهری آباد خوانده ‌اند. دژی استوار در این نواحی با نام اندمشن (گیلگرد) برپا بوده که به انوشبرد شهرت داشته‌است. برخی مآخذ کهن، نام آن دژ را اَنوش یا انهش، به معنای فراموش شده آورده‌ اند. این نامگذاری بدان سبب بوده که بر زبان آوردن نام زندانیان آن و حتی نام دژ ممنوع بوده‌ است. در روزگار فتحعلی شاه قاجار در این دژ، شخصی موسوم به صالح خان مکری بناهایی چند از جمله دژی برای سکونت خویش ساخت که به قلعه صالح یا قلعه لور معروف شد و اکنون نیز به همین نام یا کوی لور خوانده می ‌شود. در دوره حکومت رضاشاه پهلوی و مقارن با احداث راه آهن در ایران، در مجاورت قلعه لور، ایستگاه راه آهن اندیمشک بنا نهاده شد که به تدریج با آغاز ساختمان سازی در اطراف آن، اندیمشک رو به گسترش نهاد. با شدت گرفتن جنگ جهانی دوم و اشغال ایران، اندیمشک و راه آهن آن نیز به اشغال نظامی متفقین درآمده و به پایگاهی مهم برای نیروهای نظامی آمریکا بدل گردید که ابتدا آذوقه و مهمات از بندر خرمشهر وارد و از طریق راه آهن اندیمشک به شمال ایران و از آنجا نیز به نیروی‌های محاصره شده روسی رسانده می ‌شد. شرکت جنرال موتورز آمریکا نیز در همین زمان شعبه ‌ای از کارخانه اتومبیل سازی نظامی خود را در این شهر تأسیس نمود. در دوره پهلوی دوم با ورود شرکت ‌های متعدد داخلی و خارجی، اندیمشک به شهری صنعتی بدل گشت و بدین ترتیب میزبان هزاران نفر از پزشکان، مهندسان، کارمندان و کارگران داخلی و خارجی گردید. اندیمشک در ۱۳۶۵ توسط رژیم بعث بمباران هوایی شد که طولانی ترین بمباران بعد از جنگ جهانی دوم بعد از ویتنام است.

تقسیمات کشوری: شهرستان اندیمشک شامل دو بخش مرکزی و الوار گرمسیری است. این شهرستان دارای یک شهر به نام اندیمشک است. بخش مرکزی شامل یک دهستان به نام حومه و بخش الوار گرمسیری شامل سه دهستان به نامهای حسینیه, قیلاب و مازو میباشد.

موقعیت جغرافیایی: اندیمشک در نزدیکی دامنه‌ های کوه‌ های زاگرس قرار گرفته است و در شمال  استان  واقع شده ‌است. شهرستان اندیمشک از شرق با دزفول، از جنوب با شوش، از غرب با آبدانان (استان ایلام‌) و از شمال با پل دختر و خرم ‌آباد (استان لرستان‌) همسایه‌است. طول جغرافیایی اندیمشک در شمال ۴۸ درجه و ۲۲ دقیقه خاوری نسبت به نصف النهار گرینویچ و عرض آن ۳۲ درجه و ۲۹ دقیقه شمالی نسبت به اخط استوا و مسافت ۷۳۰ کیلومتر جاده آسفالته تا تهران است. آزاد راه اندیمشک-خرم‌آباد یکی از مهمترین راه‌ های ترانزیت بار و مسافر در کشور محسوب می ‌شود. راه‌ آهن این شهر به عنوان بخشی از راه ‌آهن تهران-جنوب از نقاط حساس به شمار می ‌آید.

آب و هوا: این شهرستان یکی از بهترین آب‌ های آشامیدنی کشور را دارا است. آب و هوای این شهرستان در اواخر زمستان و بهار به علت بودن در دامنه ‌های سبز زاگرس بسیار مطلوب و یکی از مقاصد مسافران نوروزی در ایام بهار است. در فصل تابستان این منطقه روزهای نسبتاً گرم و شب ‌های خنک دارد. در روزهای سرد فصل زمستان نیز در برخی مناطق بارش برف را تجربه می ‌کند. دمای این منطقه در روزهای گرم سال به ۵۰ درجه بالای صفر و در روزهای سرد سال در پایین‌ ترین حد خود در برخی مناطق به چند درجه زیر صفر نیز می ‌رسد.

مساحت: 5/3120 کیلومتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: ۱۷۶ متر

منابع آب: دسترسی به آب شیرین سرچشمه ‌های دریاچه دز باعث شده که این شهرستان یکی از بهترین آب‌ های آشامیدنی کشور را دارا باشد. کرانه‌ های دو دریاچه سدهای کرخه و دز بسیار دیدنی به ویژه در فصول زمستان و بهار است. آب این دریاچه ‌ها دارای ماهی های بزرگی از نوع شیربت، سونگ و بتک و قزل‌آلای سیاه است. سد دز اندیمشک در بیست کیلومتری شمال شرقی و سد کرخه اندیمشک در بیست و دو کیلومتری جنوب غربی این شهرستان واقع شده ‌اند که برق مصرفی مناطق زیادی از استان و کشور را تأمین می ‌کنند و همچنین سد بالارود در فاصله ۲۳ کیلومتری شمال اندیمشک بر روی رودخانه بالارود در حال احداث می‌ باشد. رود دز مهمترین رود منطقه است. رودهای کرناس، دمدم، بالارود، مازو، رود فصلی گلان مورت، رود فصلی قلاسوره، رود زال از دیگر رودهای این منطقه بشمار میرند.

محصولات: اندیمشک درتولید وصادرات گل نقش مهمی دراستان ایفا می کند. همچنین این شهردر کشت ذرت، گندم و انوع صیفی جات مانند گوجه، خیار، هندوانه، هویج، کلم و....از موقعیت خاص برخوردار است.

معماری: اندیمشک شهری است با بافت شطرنجی منظم با تقاطع های مکرر که قطعات مسکونی آن دارای تفکیکهای منظم و مستطیلی می باشند. این شهر به محلات مختلفی تقسیم می شود که برخی از انها قدیمی و بعضی دیگرجدید هستند. عوامل موثری که در تقسیم بندی کالبدی این شهر به محلات مختلف نقش داشته اند عبارتند از: راه اهن و تاسیسات مربوط به ایستگاه و خطوط فرعی آن, جاده تهران _اهواز, محور مرکز تجاری شهر یعنی خیابان امام, تاسیسات شرکت نفت و گاز و اراضی کشاورزی و...

فرهنگ و آداب و رسوم: مردم اندیمشک لر و بختیاری هستند. شب یلدا از مراسم ویژه ای در این شهرستان برخوردار است. مردمان لر این شب را به نام * اول قهاره * می شناسند. در این شب لر زبانان به خانه اقوام و خویشان رفته و صله رحم به جا می آورند و شو نشینی (شب نشینی) آنان تا سحرگاهان ادامه دارد. رسم است که در این شب ضمن شاهنامه خوانی توسط بزرگان نوعی نان مخصوص به نام گرده پخت می شود. نحوه پختن گرده بدین صورت است که آرد را خمیر کرده و کاملا ورز می دهند سپس زیره، رازیانه و مقدار کمی شیره انگور به آن اضافه کرده و دوباره ورز می دهند سپس مُهره ای (گژک) به خمیر اضافه کرده و خمیر را بصورت ضخیم پهن کرده و درون منقل گداشته و روی آن را با ذغال داغ و خاکستر می پوشانند. در نهایت موقع  تقسیم گرده، مهره نصیب هر کسی که باشد بخت و طالع او بلند است.

جمعیت: بالغ بر200000 نفر

زبان محلی:  بیشتر جمعیت اندیمشک لر زبان هستند. دو گویش اندیمشک لری خرم‌ آبادی بین طوایف قلاوند، پاپی و سگوندومیر و لری بختیاری بین ایلات چارلنگ رایج است.

جاذبه های گردشگری: وجود دو سد بزرگ و شناخته شدهٔ کرخه و دز در این شهرستان مقصد بسیار خوبی را برای گردشگران و توریست ‌ها فراهم ساخته است. از آثار تاریخی اندیمشک میتوان به ویرانه‌ های شهر ساسانی لور، پل صیحه، بقعه شاهزاده احمد در مازو، قلعه رزه و ویرانه ‌های شهر ایلامی زعفران اشاره کرد. سد کرخه به عنوان بزرگترین سد بتنی خاورمیانه و همچنین سد و تفریحگاه دز نیز از تفرجگاههای منطقه هستند. زیارتگاه شاهزاده احمد از جمله دیدنی‌ های منطقه است که در دل کوهستان های شمالی این شهر قرار دارد. قلعه قاسم در شمال اندیمشک از مناطق دیدنی دیگر با دره‌ ها و چشمه‌ های زیبا و صخره‌ های دیدنی بوده و مناسب برای صخره‌ نوردان است.

سوغاتی و صنایع دستی: كپوبافی، قالیبافی، گبه بافی، گلیم بافی، چوغا بافی، گیوه بافی و....

غذای محلی: برساق Borsaq، قرصه Qorsa، کلوا شیر Kelva syer، چزنک رغو، چنگال Cezenak Reqo، گرده Gerda، و...

بهترین زمان بازدید: بهار

منابع:
mohammdmiry.blogfa.com
fa.wikipedia.org
sajad1306sta.blogfa.com
ordup.com