نام: جاجرم

نام قدیمی: جاگرم

استان: خراسان شمالی

تاریخچه: آغاز شکل گیری این شهر به همان زمانی که در تمدن های تپه حصار دامغان، تپه سیلک کاشان و تپه یحیی بوده است، می رسد که باید حداقل قدمتی ۴ الی ۵ هزار سال داشته باشد و حتی در سده های بعد از هجرت نیز همچنان از نظر آب و هوایی از موقعیت خوبی برخوردار بوده است که باعث دوام و گسترش این ناحیه گردیده است. در دوران ميان سنگي تنها مكان شناخته شده در خراسان منحصر به ”تپه پهلوان“ جاجرم است. در هزاره پنجم و چهارم پيش از ميلاد، جاجرم مسكن و ماواي جمعي از ساكنين منطقه بوده است. در اين منطقه، تپه پهلوان و حيدران و كلاته حسن مسكون بوده اند. آثار هنري بجا مانده از آن دوران كه در قطعات سفال خلاصه مي شوند، حاكي از شناخت هنرمندان نسبت به قانونمنديهاي زيبا شناسي و توان آنها در پرداخت ظروف زيبا ميباشد. هزاره سوم پيش از ميلاد ، دوران شكوفايي و عظمت فرهنگي ايرانيان بومي يا آسيايي بود . از اين دوران دو مكان در جاجرم شناسايي گرديده اند و مويد اين واقعيتند كه در آن دوران، منطقه جاجرم با ساير زيستگاههاي فلات ايران، تبادل فرهنگ داشته است.  قدمت سنگ نگاره جربت در منطقه جاجرم را اگر بدليل ويژگيهايي كه دارد نخواهيم به دوران نوسنگي برسانيم از هزاره اول پيش از ميلاد حكايت داشته كه در تاريخ معماري ايران از اهميت فراواني برخوردار است.

تقسیمات کشوری: این شهرستان دارای سه بخش مرکزی به مرکزیت شهر جاجرم، بخش جلگه شوقان به مرکزیت شهر شوقان و بخش جلگه سنخواست به مرکزیت شهر سنخواست می باشد.

موقعیت جغرافیایی: شهرستان جاجرم در جنوب غربی استان خراسان شمالی واقع است و از طرف شمال به شهرستان بجنورد(مرکز استان)، از شمال غرب به استان گلستان، از شرق به اسفراین از جنوب شرق به شهرستان جغتای در خراسان رضوی و از سمت غرب به شهرستان شاهرود(استان سمنان) محدود می‌شود. این شهرستان به لحاظ موقعیت ریاضی در 56 درجه و 12 د قیقه طول شرقی و 36 درجه و 36 دقیقه شمالی قرار گرفته است.

آب و هوا: آب و هوای منطقه نیمه استپی، گرم و خشک می باشد. بیشترین درجه گرما در تابستان ها تا ۴۰ درجه بالای صفر و کم‌ترین درجه در زمستان‌ها تا ۱۵ درجه زیر صفر و میزان بارندگی سالانه حدود۱۵۰ میلی متر است.

مساحت: ۳۵۰۰ کیلومتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: متوسط ۱۰۰۰ متر

فرهنگ و آداب و رسوم: با عنایت به اینکه مردم شهرستان دارای اشتراکات مذهبی ، فرهنگی و ... می باشند و با وجود سه قومیت ترک، کرد و تات از تعاملات اجتماعی و فرهنگی خوبی برخوردار می باشند.

جمعیت: دارای 34781 نفر جمعیت می باشد که 14818 نفر جمعیت روس تایی و 19969 نفر شهری می باشند.

حمل و نقل: جاجرم تنها شهرستان استان خراسان شمالی است که به راه‌آهن سراسری کشور متصل می‌باشد که این اهمیت اقتصادی منطقه را دو چندان کرده است. طول راه های حوزه استحفاظی اداره راه وترابری شهرستان جاجرم 291 کیلومتر می باشد . که 161 کیلومتر آن راه های اصلی و فرعی می باشد. در حال حاضر مهمترین پروژه های راه سازی در حوزه این شهرستان تکمیل محور جاجرم به میامی، احداث راه اصلی بجنورد به سنخواست به طول 75 کیلومتر و راه کرنخ به شوقان به طول 30 کیلومتر می باشد. و از تعداد کل روستاهای شهرستان 15 روستا فاقد راه آسفالته می باشد.

زبان محلی: زبان رایج در مرکز این شهرستان فارسی است ولی در روستاهای این شهرستان به زبان‌های مختلفی صحبت می‌شود.

جاذبه های گردشگری: کهن ترین و شاخص‌ترین بنای استان خراسان شمالی مسجد جامع جاجرم است که در مجموعه بافت قدیمی این شهرستان واقع شده است. جاجرم بخاطر آثار متعدد تاریخی و باستانی یکی از مناطق ارزشمند و شایان توجه باستانشناسی در استان خراسان شمالی است. این منطقه باستانی دارای آثار مهمی همچون محوطه تاریخی تپه پهلوان، تپه حیدران و... با قدمت هفت هزار سال و نیز بناهای باارزشی نظیرمقبره علی بن مهزیار، حمام قدیمی جاجرم، امامزاده ابراهیم روستای دربند، و وجود مناطق مناسب برای گردشگری از جمله شوقان ، منطقه حفاظت شده میاندشت، روستای طبر و کاروانسرای قلی تاثیر مهمی در جذب گردشگران به خصوص گردشگران داخلی در سطح شهرستان دارد. از جمله مهمترین آثار تاریخی و طبیعی ثبت شده در شهرستان می توان به مسجد جامع جاجرم، رباط قلی، حمام صفوی، خواجه مهزیار، سردابه جاجرم، نارین قلعه و منطقه حفاظت شده میاندشت(زیستگاه یوزپلنگ آسیایی) اشاره نمود.

اقتصاد: دو معدن بوکسیت و سنگ آهگ در شهرستان فعال می باشند. و از جمله مهمترین واحدهای صنعتی فعال در شهرستان میتوان از کارخانه 280 هزار تنی آلومینا با اشتغال زایی بیش از 1600 نفر نام برد . وجود بیش از 30 طرح جانبی و پائین دستی این کارخانه با اشتغالزایی بیش از 3000 نفر از ویژگی های منحصر به فرد بخش صنعت این شهرستان می باشد.

پوشش جانوری و گیاهی: جاجرم به دلیل واقع شدن در حاشیه کویر مرکزی و نیز اتصال به کوه "بهار" از پوشش گیاهی و اقلیمی متنوعی برخوردار است. این شرایط منطقه را به زیستگاه منحصر به‌ فردی برای گونه‌های مختلف گیاهی و نیز جانوری از جمله یوزپلنگ ایرانی که تنها بازمانده نژاد آسیایی است، بز کوهی، قوچ، مارال، قرقاول، تیهو و گربه وحشی تبدیل کرده است. پناهگاه حیات وحش میاندشت با وسعت ۸۵ هزار هکتار در شرق شهرستان جاجرم یکی از قدیمی ترین زیستگاه‌های یوز ایرانی به شمار می‌رود.

سوغاتی: کشک و قره قروت سنخواستی و آلو بخارا جلگه شوقان از سوغاتی های شهرستان جاجرم است.

محصولات: محصولات زراعی عمده شهرستان شامل گندم، جو ، چغندر، پنبه، پیاز و محصولات مهم باغی شهرستان شامل سیب،گلابی،آلو، زردآلو، انگور، گردو و انار می باشد.

صنایع دستی: کلاه کرکی جاجرم، جوراب پشمی و چادرشب سنتی هم از جمله صنایع دستی این منطقه است.

بهترین زمان بازدید: بهار

منابع:
fa.wikipedia.org
jajarmcity.blogfa.com
jajarmcity.ir