نام: شهرستان اسفراین

نام قدیمی: مهرگان اسپراین، سپهر آیین، میان آباد

استان: خراسان شمالی

تاریخچه: دربارهٔ بنیانگذار اسفراین، در منابع و مآخذ تاریخ و جغرافیا مطالب فراوان است ولی آنچه بدیهی است این نکته ‌است که منابع ایران تقسیم دنیای روزگار گذشته را به فریدون نسبت می‌دهند که بین سه فرزند خود مسلم، تور و ایرج تقسیم کرد.

تقسیمات کشوری: این شهرستان دارای دو بخش به نام های مرکزی، بام و صفی آباد است که دارای دو نقطه شهری به نام های شهر اسفراین  و  شهر صفی آباد و هفت  دهستان می باشد.

موقعیت جغرافیایی: این شهر بین مدار جغرافیای 36,34َ تا 37,18َ عرض شمالی از خط استوا و 56,53َ تا 58,08َ طول شرقی از نصف النهار گرینویچ واقع شده است و از شمال به شهرستانهای بجنورد و شیروان، از جنوب و جنوب غربی به شهرستان سبزوار و جوین، از شرق به شهرستانهای قوچان و سبزوار و از غرب به شهرستان بجنورد و جاجرم محدود است.

آب و هوا: قسمت‌های جنوبی اسفراین به علت مجاورت با کویر دارای زمستان‌های سرد و تابستان‌های گرم و خشک می‌باشد.

مساحت: با وسعت 5019 کیلو متر مربع 

ارتفاع از سطح دریا: ارتفاع شهر اسفراین از سطح دریا ۱۲۶۰ متر است.

جمعیت: جمعیت این منطقه طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390،  127هزار و 012 نفر گزارش شده که از این عده 60372هزار نفر در شهراسفراین ، 3527 هزار نفر در شهر صفی آباد و بقیه در روستاها ساکن  هستند.

اقتصاد: اسفراین از جمله شهرهای صنعتی می‌باشد. از مهمترین کارخانه جات صنعتی این شهر می‌توان به مجتع فولاد اسفراین و کارخانه لوله گستر(لوله بدون درز) اشاره کرد. کارخانه‌ های پنبه و کارتن سازی ازجمله کارخانه‌ های اسفراین می‌باشد و غیر از آنها کارگاه‌ های کوچک زیادی از جمله کارگاه‌ های صنایع چوب، صنایع فلزی و صنایع ساختمانی وجود دارد. کارخانه کمپوت روستای کوشکی، کوره‌ های آجر روستای اتیمز، کارخانه آسفالت شهرداری، کارخانه تولید ماکارونی و کارخانه بسته‌ بندی خشکبار از دیگر صنایع اسفراین می‌باشند. کشت توت و پرورش کرم ابریشم، زنبورداری و دامداری از فعالیتهای دیگر روستاها و شهر اسفراین است.

گونه های کیاهی و جانوری: به غیر از درختان ارس که در بلندیهای شاه جهان، سالوک و ساری گل بطور پراکنده می‌رویند، اغلب از درختان پسته، انار، سماق، انجیر، زبان گنجشک، گلابی وحشی، ارغوان وانجیر وحشی... تشکیل شده ‌است. نیز گیاهانی چون پیاز کوهی، درمنه، خارشتر، بارهنگ، اسپند، قارچ، پونه، زرشک، بومادران، استاقدوس و گزنه و قسنی، کتیرا، گون و غیره وجود دارد. حیواناتی چون شغال، آهو، گرگ، گورکن، خرگوش، روباه، گراز، پلنگ، کفتار و بزکوهی در نقاط مرتع به ویژه در منطقه سالوک زندگی می‌کنند. منطقه حفاظت‌ شده ساری گل در شمال شرقی اسفراین، زیستگاه انواع وحوش و گیاهان می‌ باشد.

زبان محلی: کرد زبانان و تات‌ زبانان اصلی‌ترین ساکنین شهر اسفراین هستند.

جاذبه های گردشگری: کهندژ بلقیس اسفراین که به شهر بلقیس معروف شده در سه کیلومتری جنوب شرقی اسفراین کنونی واقع شده است. آرامگاه این امامزاده در دهستان زرق آباد در 35 کیلومتری غرب اسفراین و 7 کیلومتری جنوب غربی روستای کوران واقع شده است. بنای تاریخی امامزاده شاهزاده زید توی که در غرب شهرستان اسفراین، در فاصله 300 متری شمال روستای توی واقع شده. امامزاده بابا حسین معروف به بابا قدرت، آرامگاه امامزاده حمزه بن موسی(دهنه شیرین)، محوطه توی که توی دو محوطه بزرگ باستانی در نزدیکی هم واقع شده که بقایای استقرار بشری در دشت اسفراین از قدیمی ترین ادوار پیش از تاریخ ( هزاره پنجم ق . م ) تا دوره اسلامی را در بر دارند. غار انوشیروان، غار نوروز تپه، تپه تاریخی چهل دختران، منطقه ساریگل، پارک ملی و منطقه حفاظت شده سالوک، آبشار روستای ایزی و روستای رویین که در این روستا خانه ها به طرز بسیار زیبایی به صورت پلکانی بر روی یکدیگر ساخته شده اند بطوریکه پشت بام منزل یکی حیاط خانه دیگری است.

سوغاتی و محصولات: سیب رویین و انگور اسفراین شهرت خاصی دارند و زمین‌های قابل کشت غلات، پنبه، زیره، هندوانه، خربزه، انگور و غیره به فراوانی در این شهرستان تولید می‌شود.

صنایع دستی: صنایع دستی اسفراین، پارچه بافی، قالی و قالیچه بافی، جاجیم بافی و گلیم بافی است. پارچه بافی بیشتر در روستاهای رویین، محمودی و ایرج معمول است.

بهترین زمان بازدید: بهار و پاییز

منابع:
fa.wikipedia.org
esfarayen.nkhorasan.ir