نام: درمیان

وجه تسمیه: كلمه درميان برگرفته ازعنوان روستائي به همين نام است، كه به به دليل قرار گرفتن در حصار كوههاي بلند اين نام را بر آن نهاده اند.

استان: خراسان جنوبی

تاریخچه: وجود اسامي برخي روستاها نظير گاويج، آسفيچ، تخويچ و غيره سابقه تاريخي اين روستاها را به دوران پيش از اسلام مي رساند. تپه هاي مبارزي و خرگوشي مهمترين آثار دوره اشكاني است كه در حومه شهر طبس مسينا واقع شده اند. بررسي ها و گمانه زني هاي باستان شناسي نشانه هاي رونق منطقه در قرون اوليه اسلامي را به دست داده است. وجود قلاع تاريخي متعلق به قرون پنجم و ششم هجري در شهرستان درميان از جمله قلعه كل حسن صباح اين منطقه را به يكي از پايگاه هاي مهم اسماعيليان بعد از الموت تبديل كرده بود. عمده آثار تاريخي موجود در شهرستان درميان متعلق به دوره اسلامي است و نشان از اهميت و رونق اين شهرستان در ادوار مختلف اسلامي دارد. در قرون اوليه اسلامي طبس مسينا شهر بزرگي است كه در برخي از منابع تاريخي به آن اشاره شده است و وجود برج و باروي عظيم اين شهر و تعدد محوطه هاي تاريخي پيرامون آن شاهد ديگري بر اين مدعاست. در قرون بعدي و مقارن با حكومت سلجوقيان، منطقه درميان شاهد حضور گسترده اسماعيليان است و قلاع تاريخي متعددي از اين دوره باقي مانده است. مسجد جامع هندوالان يادگاري از دوره تيموري است و در دوره صفويه آرامگاه سلطان ابراهيم رضا(ع) و مسجد جامع درخش ساخته مي شود. در زمان حكومت نادر شاه افشار روستاهاي درميان و فورگ اهميت خاصي مي يابد و حاكم نشين منطقه مي گردند كه خانه هاي تاريخي روستاهاي درميان و فورگ و قلعه عظيم فورگ يادگار اين دوره است. در دوره قاجار اين منطقه استقلال نسبي خود را داشته است و حكام آن زير نظر اميران قاين كه در بيرجند استقرار داشته اند فعاليت مي كرده اند. آثار تاريخي متعلق به دوره قاجار در شهرستان درميان فراوان است و در نقاط مختلف آن به چشم مي خورد. در اواخر دوره قاجار و اوايل پهلوي با رونق صنعت فرش، فرش درخش نام آور مي شود و هم اكنون يكي از مهمترين مناطق فرشبافي شرق كشور و ايران محسوب مي گردد. اين شهرستان بر اساس مصوبه شماره ۶۷۵۸/ت /۳۱۳۵۸ك مورخه ۱۱/۲/ ۸۴ هيات محترم دولت از بخش به شهرستان ارتقاء يافت.

تقسیمات کشوری: اين شهرستان از سه بخش به نام گزيك در شرق، مركزي در مركز و قهستان در غرب تشكيل شده و ۶ دهستان را در بر مي گيرد كه عبارتند از دهستان درميان، مياندشت، قهستان، فخرود، گزيك، طبس. بر اساس آخرين تغييرات اين شهرستان داراي چهار نقطه شهري به نام اسديه ،قهستان ،طبس و گزيك است. تعداد آباديهاي داراي سكنه شهرستان برابرآخرين سالنامه آماري ۱۴۷ پارچه آبادي است و تعداد ۲۶ آبادي فاقد سكنه نيز در شهرستان وجود دارد.

موقعیت جغرافیایی: شهرستان درمیان در موقعيت جغرافيائي ۵۹ درجه و ۲۸ دقيقه تا ۶۰ درجه و۴۷ دقيقه طول شرقي و ۳۲ درجه و ۳۲ دقيقه تا ۳۳ درجه و۲۱ دقيقه عرض شمالي قرار گرفته، شمال اين شهرستان به شهرستان قائنات، جنوب آن به شهرستان سربيشه، غرب به شهرستان بيرجند و شرق آن با مرزي به طول۷۰ كيلومتر به استان شيندند افغانستان متصل است.

موقعیت سیاسی: قرار گرفتن شهرستان درمیان در منتهی الیه مرزهای شرقی و همجواری این شهرستان با مناطق مرزی باعث شده این موقعیت بیش از دیگر مسائل شهرستان مورد توجه قرار گیرد. خصوصاً اینکه کشور افغانستان به عنوان همسایه شرقی از ثبات چندانی برخوردار نیست. استقرار نیروهای انتظامی در شهرستان از جمله هنگ مرزی گزیک، فرماندهی انتظامی و ناحیه مقاومت شهرستان با هدف ایجاد امنیت و کاهش اثرات منفی تحولات افغانستان بر ایران، تشکیل و تقویت شده‌ اند.

آب و هوا: آب و هواي اين شهرستان معتدل و متمايل به سرد و خشك است. اعتدال هوا، موجب آباداني اين شهرستان و تراكم جمعيت در آن گرديده است. هرچه از سمت شمال به جنوب پيش مي رويم از برودت هوا كاسته مي شود و در زمستان ارتفاعات آن پوشيده از برف و تابستان داراي هواي معتدلي مي باشد.

مساحت: ۵۷۹۷ كيلومتر مربع

محصولات کشاورزی: ازجمله محصولات باغي عمده شهرستان زرشك، عناب و گردو، پسته، بادام، زعفران و ... بوده و مهمترين محصولات زراعي آن گندم، جو، چغندر قند و يونجه را مي توان نام برد. محصولات شاخص اين شهرستان نيز شامل زرشك و عناب با رتبه سوم توليد در كشور مي باشد.

فرهنگ و آداب و رسوم:  فارس و عرب و بلوچ از نژادهاي ساكن شهرستان هستند كه به زبان محلي و فارسي تكلم مي نمايند. كوچ نشيني در شهرستان درميان به دليل كمبود منابع آب و نيز مشكلات تامين علوفه دام از گذشته رايج بوده و در حال حاضر نيز جمعيت قابل توجهي به آن اشتغال دارند. عشاير شهرستان بيشتر از طوايف عرب خزائي، عناني، بهلولي، زرك زهي، بلوچي، كلندرزهي، نخعي، نهتاني، بهمدي وتاجيك هستند. دشت گلميران و دشت طبس به عنوان ييلاق ودشتهاي گلوده و ناميدي به عنوان قشلاق مورد استفاده عشاير قرار مي گيرد.

جمعیت: در سال ۹۰ تعداد جمعيت شهرستان ۵۴۲۲۶ نفر بوده است.

زبان محلی: بيشتر جمعيت شهرستان درميان فارس و به همين زبان با گويش محلي تكلم مي كنند. عرب و بلوچ نیز در این شهرستان به گویش خود سخن میگویند.

جاذبه های گردشگری: مسجد جامع درخش، هندوالان، گسك و بقعه سلطان ابراهيم رضا و نيز حوزه علميه قهستان، قلعه ها و دژهاي نظامي متعدد نظير قلعه فورگ، درخش و مسك، روستای فورگ، آسبادهاي طبس مسينا، منطقه نمونه گردشگري قهستان (درخش و آسيابان)، منطقه حفاظت شده درميان، چنار تاريخي دوشينگان و...

صنایع دستی و سوغات: فرش درميان از مهترين صنايع دستي شهرستان درميان است، همچنين پارچه بافي، گليم بافي، گبه بافي، خامه دوزي، جاجيم‌بافي، سرمه‌ دوزي و سكه ‌دوزي از ديگر صنايع دستي اين شهرستان مرزي است. زرشك، عناب، گردو، بادام، پسته، الو و ناك از مهمترين محصولات كشاورزي شهرستان هستند كه صنايع تبديلي و خشكبار توليدي آن از مهترين سوغات محلي شهرستان درميان است.

بهترین زمان سفر: بهار

منابع:
فرمانداری درمیان
fa.wikipedia.org