نام: دماوند

نام قدیمی: دوماه بند، دنباوند ، دمابند

وجه تسمیه: در مورد وجه تسمیه نام این منطقه؛ مسلم است که نام آن از قله مشهور دماوند گرفته شده است. کوه نیز به دلیل دما و گرمایی  که همیشه از قله آن  خارج می شده دماوند نام گرفته است.

استان: تهران

تاریخچه: فردوسی بارها از این شهر در شاهنامه نام برده و کوه دماوند را آشیانه سیمرغ، آموزنده زال پدر رستم دانسته است. این منطقه در سال ۳۰ هـ . ق در زمان خلافت عثمان به دست مسلمانان فتح شد. دماوند در بردارنده آثاری از دوران ساسانی و به خصوص سلجوقیان است. این شهرستان در خاور تهران واقع شده و یکی از شهرهای قدیمی ایران است. دماوند در زمان آبادانی ری نیز آباد بود، و به عنوان یک آبادی خوش آب و هوا در قرون اولیه اسلام از آن یاد شده است. با این وجود زمین لرزه های بسیار که خسارات فراوان و ویرانی های پیاپی نیز به همراه داشته در درازای تاریخ به سبب نزدیکی به کوه دماوند، بخش بزرگی از آثار این پیشینه را از بین برده است. شهرستان دماوند پس از تهران بیشترین آثار تاریخی و طبیعی استان را درخود جای داده است. آثار تاریخی و معماری موجود در شهرستان دماوند نمایانگر پیشینه تاریخی منطقه است. برج و مقبره شبلی، قلعه باستانی گل خندان و ده ها اثر تاریخی دیگر از جمله دیدنی های شهرستان دماوند هستند.

تقسیمات کشوری: این شهرستان دارای ۲ بخش است. این دو بخش عبارتند از بخش مرکزی و بخش رودهن. این دو بخش در مجموع شامل ۵ دهستان، ۵ شهر و ۱۱۱ روستا می باشند. شهرهای آن عبارتند از: دماوند، آبسرد، کیلان، رودهن، آبعلی

موقعیت جغرافیایی: شهر دماوند مرکز شهرستان دماوند، در ۵۲ درجه و ۰۴ دقیقه درازای خاوری و ۳۵ درجه و ۴۳ دقیقه پهنای جغرافیایی  واقع شده است. شهرستان دماوند از شمال به شهرستان های قائم شهر، بابل و آمل، از جنوب به شهرستان گرمسار، از جنوب باختری به شهرستان ورامین، از خاور به شهرستان سمنان و از باختر به شهرستان شمیرانات محدود می شود. قله مشهور دماوند که نام این شهرستان از آن گرفته شده؛ از شهر دماوند دیده نمی شود و دیدن آن از منطقه کیلان میسر است.

آب و هوا: آب و هوای دماوند سردسیری و ییلاقی است.

مساحت: ۱۲۶ کیلومتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: حدود ۲۰۰۰ متر

منابع آب: رودخانه های دماوند، سیاه رود و دریاچه های تار و مومج از منابع آبی این شهرستان هستند که علاوه بر رفع نیازهای آبی از جاذبه های جغرافیایی دماوند نیز محسوب می شوند.

اقتصاد: کشت انواع محصولات در این منطقه رواج داشته و وجود باغ های سرسبز و خرم و مراتع مرغوب از مهم ترین ویژگی های شهرستان دماوند محسوب می شود. همچنین دامداری در شهرستان دماوند به دو طریق صنعتی و سنتی رایج بوده و دامداری های صنعتی شامل واحدهای گاوداری از نژادهای اصیل و خارجی است. صنایع این شهرستان شامل صنایع دستی و صنایع ماشینی و کارگاه ها می باشد. معادن منطقه نیز در اقتصاد نقش موثری دارند.

محصولات: تره بار، گندم، علوفه، سیب، گلابی و دیگر میوه های سردسیری، سیب زمینی، لوبیا سبز، سیب درختی و بیشتر میوه های سردرختی از محصولات این شهرستان هستند.

فرهنگ و آداب و رسوم: مردم شهر دماوند تات هستند و در ۴ محله اصلی شهر (محله‌ های درویش،‌ قاضی،‌ چالکا و فرامه) به زبان تاتی صحبت می ‌شود.

جمعیت: ۹۶٬۸۶۰ نفر

زبان محلی: مردم دماوند به زبان فارسی با لهجه دماوندی و زبان مازندرانی یا همان زبان تبری تکلم می ‌کنند. زبان تاتی نیز در آن رایج است.

محله های قدیمی: ۴ محله اصلی شهر دماوند محله‌ های درویش،‌ قاضی،‌ چالکا و فرامه هستند. از محله‌ های دیگری که در محدوده شهر دماوند قرار گرفته ‌اند می توان به جیلارد (گیلیارد)،‌ دشتبان، ولیران، چنار شرق،‌ چشمه اعلاء، شلمبه، حصار بالا، صطلک بالا، احمدآباد، اوره و روح افزا اشاره کرد که مردم همه آنها تات زبان هستند.

جاذبه های گردشگری: آثار تاریخی و فرهنگی موجود در شهرستان دماوند نیز نمایشگر قدمت تاریخی منطقه است. برج و مقبره شبلی که مربوط به قرن ۵ هجری قمری است، معروف ترین بنای تاریخی ناحیه است و قلعه باستانی گل خندان که مربوط به دوره ساسانی است، از دیگر آثار تاریخی شهرستان دماوند محسوب می شود. مساجد، امام زاده ها و بقعه ها که به قرون مختلف تعلق دارند، نیز در قسمت های مختلف شهرستان دماوند پراکنده شده اند و از جمله آثار تاریخی منطقه به شمار میروند. قله دماوند، چشمه ها و دریاچه ها، مناطق ییلاقی از جاذبه های طبیعی این شهرستان هستند. از جاذبه های توریستی مهم این شهرستان می ‌توان به چشمه اعلاء، مسجد جامع، حسینیه‌ ها، دریاچه تار، دریاچه هویر، تیزآب، سنگ پل، ولیران کوه‌ ها، روستاهای اطراف و... اشاره کرد.

سوغات: عسل از مهمترین تولیدات این شهرستان است. گیاهان کوهی و دارویی نیز از سوغات این شهرستان است. به علت وجود گیاهانی همچون آویشن و گَوَن در کوه‌ های این شهرستان که خواص دارویی گوناگونی دارند؛ تولید عسل آویشن و عسل گَوَن با خواص دارویی در این شهرستان رواج دارد.

غذای محلی: كَلُخی، حلوا لوز، بیجیک و ...

مسیرهای دسترسی: راه اصلی تهران ـ قائم شهر، که دماوند در ۱ کیلومتری آن قرار دارد و همچنین راه اصلی تهران ـ آمل که دماوند در کیلومتر ۵۵ آن واقع شده است، مسیرهای دسترسی به این محدوده هستند.

    
بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان

منابع:
فرمانداری دماوند
fa.wikipedia.org
pastoak.blogfa.com