نام: دشتی

استان: بوشهر

تاریخچه: این شهرستان در دوره ایلامی ها، هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان و ساسانیان آباد بوده است. این منطقه در عهد ساسانیان تلاش بارزتری در جهت موجودیت خویش در صحنه تاریخ و تمدن ایران زمین داشته است. دشتی در زمان خلافت عمر بدست مسلمانان افتاد و در طول دوران اموی توسط ماموران و فرستادگان خلیفه اداره می شد، در دوره عباسیان جزئی از قلمرو آنان بوده و بعدها توسط یعقوب لیث صفار نیز فتح شده است. در دوره آل بویه نیز جزء  قلمرو عضد الدوله بود. میرزا محمد بیگ خورموجی در دوره کریم خان زند و از طرف وی برای اداره کردن منطقه انتخاب شد. در زمان قاجار نیز فرزندان محمد بیگ خورموجی به همراه بازماندگان فارس بن شهبان حاکم این شهرستان بوده اند. از مهمترین حاکمان جدید می توان از محمد خان دشتی نام برد که در زمینه سیاست و فرهنگ شهرت داشته و در جنگ علیه استعمارگر انگلیس نیز نقش داشته است. وجود آثار و ابنیه تاریخی در این شهرستان حکایت از قدمت باستانی آن دارد. آثاری همچون بارگاه میر ارم بن سام بن نوح، نوه نوح، باقیمانده های شهر باستانی خورموج و قلعه محمد خان دشتی.

تقسیمات کشوری: بخش ها: كاكی، مركزی دشتی، شنبه و طسوج. شهرها: بادوله، خورموج، شنبه، کاکی. دهستان ها: كاكی، شنبه، طسوج، چغاپور، خورموج، كبگان، مركزی

موقعیت جغرافیایی: شهرستان دشتی در میانه استان بوشهر قرار دارد و از شمال به شهرستانهای دشتستان و تنگستان، از غرب به شهرستان تنگستان و خلیج فارس، از جنوب به شهرستانهای دیر و جم و از شرق به شهرستان فراشبند فارس محدود شده است. این شهرستان دارای دشتهای حاصلخیزی از جمله: دشت پلنگ، دشت سنا، دشت لاور، دشت باغان، دشت کاکی، دشت زال و... میباشد.

آب و هوا: آب و هوای دشتی گرم و خشک است و حداقل و حداکثر دما در طول سال از ۳- تا ۵۴ درجه متغیر است.

مساحت: ۵۰۰۲۸ کیلومتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: حدود شصت متر

کوهها: کوه خورموج با ارتفاع ۲۲۶۰ متر بلندترین قله استان بوشهر در این شهرستان واقع شده است. کوه مند نیز در نوار ساحلی آن قرار دارد.

کشاورزی: شهرستان دشتی یکی از قطب‌ های زراعی و کشاورزی استان بوشهر است. شهرستان دشتی یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گوجه خارج از فصل کشور است. شهرستان دشتی از نظر تولید تنوع بالایی دارد از جمله: گوجه فرنگی، کنجد، هندوانه، خربزه، طالبی، تنباکو، خرما، کدو، پیاز، سیر و..

فرهنگ و آداب و رسوم: طب سنتی و استفاده از داروهای گیاهی در این منطقه بسیار رایج است. بعنوان مثالبرای درمان مارگزیدگی، مقداری عسل و آبلیمو، روی محل مارگزیدگی می مالند.

جمعیت: بر اساس آمار سرشماری رسمی سال ۱۳۹۰ جمعیت این شهرستان ۷۷٬۵۳۰ نفر است.

زبان محلی: گویش مردم شهرستان دشتی گونه‌ای از گویش منطقه دشتی یا دشتی که ریشه در زبان باستان ایران و زبان پهلوی ساسانی دارد و برگرفته از زبان پهلوی است. زبان دشتی خود متفرعات زبان پهلوی جنوب غربی است.

جاذبه های گردشگری: قلعه محمد خان دشتی (خورموج)، نیایشگاه صخره ای مند، ساحل دریا، تنگه سدر (شرق روستای لاور رزمی)، باغ سهو، باغهای سرمک، رودخانه باغان، دشت پلنگ و رودخانه پلنگ، رود خانه مند، کوه مند، باغات لاور رزمی، سد سبا، دشت گلهای شب بو (در منطقه چاه چاهو)، باغات کشتو و بشک، عمارت شیرینه، کوه نمکی دشتی،امامزاده سلطان پیر هاشم، قلعه رییس غلام رزمی، قلعه داراب خان، کلات مند.

غذای محلی: پلیل نوعی غذای محلی شهرستان دشتی است که از گندم و ماهی تهیه می شود.

بهترین زمان بازدید: اوایل بهار، پاییز و زمستان

منابع:
fa.wikipedia.org
roostanet.ir
hajianireza.mihanblog.com
khormujmiramshah.blogfa.com
tarnamedashti.ir