نام: سیروان

استان: ایلام

تاریخچه: سیروان مرکز ایالات ماسبذان یکی از ایالات حکومت ساسانی است که در شیروان قسمتی از آن در زیر سزاب کلان مابقی آن در لایه های زیرین روستاهای اطراف مدفون است. حدود این شهر با برجهای ساروجی احاطه میشده که آثاری از آنها هنوز باقی است. این شهر باتوجه به جمعیت ۱۴۰میلیونی ساسانی از جمعیت زیادی در آنزمان برخوردار بوده است که طی زلزله ای که در این منطقه و مهرجان کدک رخ داده بود حدود ۲۰۰۰۰ نفر طی این زلزله ازبین رفته بودند. وجود خانه ها، دکانها، آتشکده ها، سفالهای لعابدار، گورستانها، مراکز تجاری، نظامی،  عبادتی و تفریحی در سایت موزه باعث شده که سیروان در زمره یکی از اولین مناطق شهر نشین ایران محسوب شود. ملاط مورد استفاده در معماری آن دوره گچ ساروج وقلوه سنک بوده و بناها دارای طاق های هلالی و بلند بودند و در زیر هر خانه انباری وجود داشت. با وجود رودخانه شیروان کشاورزی و پرورش دام نیز علاوه بر تجارت با بین النهرین، ازمشاغل مردم بود. وجود خاک حاصلخیز و باغات نیز به رونق آن می افزود. شما عزیزان توجه داشته باشید که این شهر در لایه های زیرین دفن شده و فقط در سراب کلان قرار ندارد. در محدوده شهرستان هر آثر ساروجی مربوط به این دوره است. همچنین حوالی روستای لرینی آثاری از تقسیم بندی مزارع وجود دارد که آثاری از آن در بالای تپه های پشت روستا به جای مانده است و قد متی چند صد ساله یا چند هزارساله دارد. وجود بناهای سنگی درورودی گردنه مه گون و وجود غارها و راهدارخانه ها دراین منطقه موید شاهراه بودن آن است که در عهدساسانی راه ارتباطی سیروان- بین النهرین بود. باتوجه به آب هوای گرم درتابستان تفرجگاه قشلاق شاهان و دامپروران بود. درنواحی مرکزی این منطقه تل بزرکی است که تل شیروان نام دارد که احتمال زیاد مرکز فرمانروایی ایالات ماسبذان به مرکزیت سیروان بود. این تل در کنار رود خانه ی سیروان -سراب کلان واقع شده است. این اثر مربوط به دوره ماقبل تاریخ و عصر حجر بوده و در لایه های بالایی آن آثاری مربوط به دوره ی ساسانی نیز وجود دارد. سیروان ازجمله ایالاتی بوده که صنعت سفالگری عصری طلایی در آن داشت. این شهرستان در ۱۵ مهرماه ۱۳۹۱ از چرداول جدا شد.

تقسیمات کشوری: این شهرستان با انتزاع از شهرستان چرداول در مجموع شامل بخش مرکزی با توابع دهستان لومار و دهستان رودبار، و بخش کارزان با توابع دهستان کارزان و دهستان زنگوران است.

موقعیت جغرافیایی: حدود آن ازشمال به کوه چرمین، ازجنوب سیوان، ازشرق تنگه سازبن و رودخانه سیمره  و از غرب به مله گون منتهی می شود. تمامی اراضی این شهرستان به صورت دره ای  نسبتاً وسیع بین دو رشته کوه «چرمین و لنه» از یک سو و «مانشت و سیوان» از سوی دیگر گسترده شده است که به وسیله رودخانه شیروان و چشمه سارهای جانبی آن آبیاری می گردد.

آب و هوا: شهرستان سیروان یکی از مناطق خوش آب وهوای استان ایلام است که دارای آب و هوای چهارفصل و زمین مرغوب است.

کوهها: از کوه‌ های بلند این منطقه می‌ توان به قلارنگ، سیوان، ریون، چرمین اشاره کرد که قسمت مرتفع این کوه‌ها به استثناء چرمین پوشیده از برف هستند.

رودخانه ها: رودهای شیروان و سیمره در این شهرستان جریان دارند.

کشاورزی: اقتصاد این شهرستان بیشتر وابسته به کشاورزی است. محصولات کشاورزی مانند برنج، گندم، جو، گوجه، نخود، عدس، انار، خیار، گرمک و...در این شهرستان تولید می ‌شود. منطقه عرب رودبار یکی از مناطق پر ثمر این شهرستان است که سالانه تولید انار زیادی دارد که به دیگر شهرستان ‌های استان صادر می ‌شود.

فرهنگ و آداب و رسوم: در شهرستان سیروان دو ایل عمده زندگی می ‌کنند. الف: ایل خزل در قسمت شمالی ب: ایل ریزوند در قسمت جنوبی شهرستان.

جمعیت: 25 هزار نفر

زبان محلی: اکثریت مردم شهرستان سیروان کرد زبان هستند که با لهجه کلهری تکلم می ‌کنند. مردم روستاهای عرب رودبار (چم شیر، چم روته، داربلوط) به زبان عربی تکلم می ‌کنند که به تدریج در حال منسوخ شدن و جایگزینی با زبان کردی می ‌باشد.

جاذبه های گردشگری: لرینی یکی ازروستاهای پرجمعیت بخش شیروان است که درقسمت شرقی شهر تاریخی سیروان قرار دارد. دراین روستا آثار ساروجی کشف نشده ولی دراطراف ضلع شمال غربی چندین بنای ساروجی و آثاری از سنگ نوشته ها و سفال لعاب دار و ساده به چشم میخورد که احتمالا باتوجه به خاک آب و کج طبیعی  نقاط صنعتی عهد ساسانی بوده است. همچنین احتمال گورستان بودن آن نیز خالی ازذهن نیست. در سایت جدید روستا در محل دو راهی آثاری کشف شده است که قدمت آن به ماقبل تاریخ میرسد. در حوالی این روستا آثاری از تقسیم بندی مزارع وجود دارد که آثاری از آن در بالای تپه های پشت روستا به جای مانده است و قدمتی چند صد ساله یا چند هزارساله دارد. گردنه مه گو ن در قسمت غربی شهر تاریخی سیروان قرار دارد که یکی از شاهراه های دوره ساسانی بوده است. در این گردنه آثار طبیعی و تاریخی وجود دارد که قدمت آن به دوره ساسانی و حتی قبل از آن نیز میرسد. قلعه بسیار زیبای سازبن که بر روی تیغه ورودی تنگه سازبن درقسمت شرقی شهر لومار وجود دارد از مراکز نظامی و تفریحی شاهان ساسانی بودکه مقر نگهبانی شهر کوچکی بوده که در ورودی تنگه وجود داشته است. با توجه به آب و هوای لطیف این منطقه در بهار محل کنونی تپه شیروان نیز تفرجگاه بهاری شاهان ساسانی بوده است. تنگه سازبن، بقعه امامزاده سیدعلی، شهر تاریخی سرابکلان، تنگه تاریخی شمشه، بقعه‌ عباس شیروان  آثار گردشگری این منطقه هستند که علاوه بر جنبه تاریخی بر گردشگری منطقه نیز افزوده اند.

سوغات: برنج، انار، خیار، جو، گندم، بژی برساق، کله کنجی.

بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان

منابع:
فرمانداری سیروان
fa.wikipedia.org
hamshahrionline.ir
sirvan2011.persianblog.ir
sirvan-ilam.persianblog.ir
a1sirvan.blogfa.com