نام: شهرستان طالقان

 

نام قدیمی: تلکان، تالکان

 

وجه تسمیه: زمان رضاخانی طالقان را شکل دگرگون شدهٔ تلکان می‌داند. تل در گیلان و مازندران به منطقه‌ای نسبتا بلند گفته می‌شود. مردم طالقان نیز از دیرباز، «بلندترین» منطقه را «تل» می‌نامیدند. برای مثال یک طالقانی به بالاترین منطقه از روستای خود می‌گوید: «تَلی سر»(سر یا بالای تل). به هر روی، «طالقان» شکل عربی شدهٔ «تلکان»، یعنی «سرزمین پر کوه» است که این معنی با ویژگی‌های جغرافیایی طالقان نیز سازگاری دارد.

 

استان: البرز

 

تاریخچه: شهر طالقان از به هم پیوستن چهار محله بنام‌های شهرک، گلینک، کولج و پردسر تشکیل شده است.

 

تقسیمات کشوری: شهرستان طالقان از سه بخش پایین طالقان، میان طالقان و بالا طالقان تشکیل شده‌است و دارای ۸۶ روستا است که نام‌های آن در پی می‌آید.

 

موقعیت جغرافیایی: در ۳۶ درجه و ۱۲ دقیقه عرض شمالی و ۵۰ درجه و ۴۷ دقیقه طول شرقی، در شمال غرب شهر تهران قرار دارد.

 

آب و هوا: دارای آب و هوای کوهستانی و ییلاقی است.

 

مساحت: ۱۳۲۵ کیلومتر مربع

 

ارتفاع از سطح دریا: ۱۸۲۰ متر

 

رودخانه ها و کوههای مهم: شاه‌رود رگ حیاتی این سرزمین دیر زمان است که از کوهپایه‌های شرقی آغاز و با طولی نزدیک به ۱۰۵ کیلومتر به غرب می‌رود این شریان آبی بیش از ۱۵ رودخانه کوچک و بزرگ منطقه را که از چشمه سارها و برفاب‌ها سرچشمه می‌گیرند، همراه خود تا سپید رود می‌برد تا با آبهای قزل اوزن آمیخته و راهی دریای خزر شود. شاه البرز، نام رشته‌کوه و قله‌ای است در البرز به ارتفاع حدود ۴۲۰۰ متر. این رشته‌کوه، مرز طبیعی استان‌های البرز و قزوین را تشکیل می‌دهد. دامنهٔ جنوبی آن به طالقان و دامنهٔ شمالی آن به درهٔ الموت از استان قزوین مشرف است.

 

فرهنگ و آداب و رسوم: البرز به جهت حضور اقوام مختلف که هر کدام آداب و آیین خاص خود را دارند استانی است، لبریز از فرهنگ‌ های مختلف. شب یلدا نیز در هر خانه ای به رسم قوم ساکن آن برگزار میشود. شیرینی های نوروزی و توتک پزان کرجی ها معروف است. یکی دیگر از آداب جالب و جذاب رفتن به گورستان در شب قبل از سال نو است و هر خانواده ای مقداری توتک و دیگر خوراکی ها نظیر توت خشک، مغز گردو ، نخودچی، انجیر خشک و کشمش را در سینی های مسی می چیند و آن را نذری می دهد و تا قبل از تاریکی هوا به خانه برمی گردند.

 

جمعیت: در سال ۱۳۸۵، ۲۵٬۷۸۱ تن، اما در سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ به آمار قبلی حدود هزار نفر اضافه شد و به تعداد ۲۶۹۷۶ نفر رسید.

 

زبان محلی: طالقانی‌ها تات هستند و به زبان تاتی از زبان‌های ایرانی شمال غربی سخن می‌رانند. زبان مردم طالقان فارسی و لهجه تاتی است.

 

افراد سرشناش: ویژگیهای تاریخی ،طبیعی و فرهنگی طالقان موجبات ظهور مشاهیری در زمینه های گوناگون هنری مانند خط ، نقاشی  و موسیقی را فراهم آورده است و بزرگانی همچون درویش عبدالمجید طالقانی(استاد بلامنازع خط شکسته)، میرعماد و غلامحسین امیر خانی(اساتید گذشته و معاصر خط نستعلیق) و استاد استادان موسیقی ،غلامحسین درویش(درویش خان) را در دامان خود پرورانده است.

 

جاذبه های گردشگری: منزل آیت الله طالقانی  در گلیرد و یادمان، درویش عبدالمجید طالقانی در مهران از آثار دیدنی و تاریخی و فرهنگی طالقان به شمار می آیند. قلعه‌ها، امامزاده‌ها، مقابر، حمام‌ها و آسیاب‌های آبی و بقعهٔ شیخ حسین الهی معروف به جد بزرگوار در روستای دیزان، ارژنگ قلعه در میناوند، قلعه منصور و قلعه کیقباد در شمال هرنج، قلعه دختر در گته ده، قلعه پراچان و قلعه فالیس، امامزاده هارون در جوستان، شاه محمد حنیفه در کرکبود، امامزاده زکریا در میراش، امامزاده ابراهیو در در تکیه ناوه، مرتفع ترین آبشار طالقان در روستای بزج واقع است.(نام آن شلبن می‌باشد)، یخچال طبیعی واقع در روستای خودکاوند. همچنین بقایای آسیاب های آبی در برخی از روستاها و نیز آثار نهر بزرگ انتقال آب از طالقان به قزوین در امتداد قله های رشته کوه های جنوبی طالقان، بسیار دیدنی است.

 

حیات وحش: گونه‌های جانوری در منطقه طالقان از جمله کل و بز وحشی، گربه وحشی، خرس، گراز و گرگ و انواع پرندگان است. همچنین محیط ‌بانان موفق به مشاهده و عکس‌برداری و فیلم‌برداری از دو پلنگ ایرانی نر و ماده در کوه‌های طالقان شده‌اند.

 

محصولات: استان البرز  مقام اول كشور در توليد گوجه، آلو و گل لاله و مقام دوم كشور در توليد گلابي، هلو، شليل، گيلاس و قارچ خوراكي را داراست. آلوی برغان برندی جهانیست.

 

مسیر دسترسی: جاده دسترسی به طالقان تقریبا 50 کیلومتر بعد از کرج به سمت قزوین با تابلو مشخص شده و بعد از گذشتن از «زیاران» و یک گردنه، وارد منطقه طالقان می شود. البته یک راه خاکی شرق طالقان را به جاده چالوس و راه دیگر غرب طالقان را به منطقه الموت وصل می کند که به دلیل برف گیر بودن گردنه فقط در تابستان قابل استفاده است. بهتر است با خودروی شخصی تا مرکز بخش یعنی «شهرک» بروید و آن را پارک کنید یا در کرج سوار مینی بوس ها یا سواری های طالقان شوید.

 

بدترین و بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان بهترین زمان سفر به این منطقه میباشد.

---

---

منابع:
fa.wikipedia.org
hamshahrionline.ir
100raz.com
beytoote.com