نام: نجف آباد

نام قدیمی: ده نان

استان: اصفهان

تاریخچه: در فرهنگ دهخدا و تذكره شعراي نجف آباد و بنا به عقيده علما در زمان سلاطين صفوي در حدود سال ۱۰۲۲ هجري قمري از طرف شاه عباس مقداري جواهر و پول نقد براي مقبره حضرت علي (ع) اختصاص یافت و تصميم گرفته شد كه وجوه مزبور به نجف ارسال شود در اين موقع مرحوم شيخ بهايي از اين قضيه آگاه شد و دريافت كه خروج اين ذخاير برخلاف مصالح ايران است و براي جلوگيري از ارسال وجوه تدبيري انديشيد. به حضور شاه عباس كبير رسيد و گفت ديشب در خواب حضرت علي (ع) را زيارت كردم به من فرمودند كه نجف اشرف را به جواهرات شما حاجتي نيست. جواهرات را صرف ساختمان شهري در نزديكي اصفهان به نام نجف آباد كنيد. شاه را سخن شيخ بهايي مقبول افتاد و با نظارت شيخ بهايي شهر نجف آباد ساخته شد. در راستاي اهداف و برنامه هاي علامه فرزانه جناب شيخ بهايي، بنياد شهري با نقشه كامل و جامع پی ریزی شد كه بعدها ميداني جديد براي كار و فعاليت ساكنان آن به عنوان يك مركز مهاجر پذير و داراي آداب و سنن و فرهنگ خاص و تا حدودي مستقل و جداي از اصفهان سامان يافت. با برنامه اي بسيار دقيق و با احداث ۱۷ رشته قنات از ۶۰ كيلومتري نجف آباد آب شرب ساكنان و توسعه و آباداني شهر فراهم گرديد. با فكر خلاق و ابتكار، نوآوري و مهارت و تخصص مردمان چرخه هاي توليد و صنعت شهر پا گرفت. انديشه و دستان توانمند شيخ بهايي نقشه و بافت شهري را با شكل و نظام شهري امروزي و از همان ابتدا در هيات يك شهر مسكوني پايه ريزي کرد. در سال ۱۳۰۹ ساختمان شهرداري نجف اباد و تشكيل آن در محل فعلي بنيان گذاشته شد و در سال ۱۳۳۷ شمسي طبق تصويب وزارت كشور به صورت شهرستان درآمده و در آن فرمانداري احداث گرديد. در خصوص ساکنان نخستین شهر گفته شده است که پیش از بنای آن عده ای از زرتشتیان در کوه‌ های شمالی شهر ساکن بودند و این محل پس از آنکه دولت اسلامی برقرار شد برای مدتی پایگاه آنان گردید.

تقسیمات کشوری: اين شهرستان داراي دو بخش مركزي و مهردشت و ۶ شهر به نامهاي: نجف آباد، كهريزسنگ، گلدشت، جوزدان، دهق و علويجه  و ۱۶ روستا به نامهاي: حسين آباد، هسنيجه، شن، خونداب، علي آباد، گلدره، خيرآباد، دماب، مزرعه كوه لطف، مزرعه جنت آباد ، رحمت آباد، جلال آباد، فيلور، حاجي آباد، نهضت آباد و همت آباد و ۴ شهرك اقماري به نامهاي: ويلاشهر، فيروزآباد، اميرآباد و يزدانشهركه تابع شهر نجف آباد مي باشد. شهر نجف آباد مركز شهرستان مي باشد.
بخش مركزي نیز شامل شهرهاي نجف آباد، كهريزسنگ گلدشت و جوزدان و بخش مهردشت شامل شهرهاي دهق و علويجه است. اين شهرستان داراي ۴ دهستان به نامهاي صادقيه و جوزدان در بخش مركزي و حسين اباد و اشن در بخش مهردشت مي باشد.

موقعیت جغرافیایی: این شهرستان بین ۳۲ درجه و ۳۸ دقيقه شمالي عرض از خط استوا و ۵۱ درجه و ۲۱ دقيقه شرقي طول از نصف النهار گرينويچ قرار دارد. شهرستان نجف آباد از شمال به شهرستان شاهين شهر و ميمه و از شرق به شهرستانهاي اصفهان و خميني شهر، از جنوب به شهرستان فلاورجان و از غرب به شهرستانهاي تيران و كرون و فريدن محدود است.

آب و هوا: معتدل

مساحت: ۲۸۵۰ كيلومتر

ارتفاع از سطح دریا: ۱۶۰۰ متر

کوه ها: کوه اوره، کوه بلند، پلنگ گالون، همچنین کوههای چشمه بقل، پنجی، پازنان، اره خواه و ... از کوههای این شهرستان هستند.

رودخانه: نها رودخانۀ آن، رود مرغاب است که در آبیاری زمین های کشاورزی مؤثر بوده و از جنوب شهر نجف آباد گذشته و در نزدیکی روستای جوزدان به زابنده رود می ریزد.

اقتصاد: عمدۀ فعالیت های اقتصادی مردم شهرستان نجف آباد، کشاورزی، باغداری و دامداری می باشد.

محصولات: بادام، انار، گردو، گیلاس، آلبالو، گلابی، به، انواع آلو، سیب، هلو، گندم، دانه های روغنی، انواع علوفه، جو، زعفران، پیاز، سیب زمینی، برنج، سیر و انواع محصولات گلخانه ای مثل سبزي، صيفي، گل شاخه بريده، (رز – ژربرا - ..) توت فرنگي

پوشش گیاهی: مراتع شامل اراضي با پوشش طبيعي (علفي و شامل گياهان گندميان، شبه گندميان، پهن برگان، نيمه بوته ايها، بوته اي ها، درختچه اي ها و درختي به صورت توده هاي تنك) يا اراضي كه به حفاظت آب و خاك و توليد علوفه مبادرت به كشت گياهان مي گردد ولي در هر حال استفاده از اين گياهان همانند پوشش طبيعي مرتع خواهد بود .

فرهنگ و آداب و رسوم: بازيهاي گوناگون در اين منطقه رواج داشت كه بعضاً با ورود و هجوم ورزشهاي وارداتي كارائي خود را از دست داده است كه در اينجا به بعضي از رايجترين آنها اشاره مي کنیم. 1- گاوجفتي 2- پل‌چفتك 3- شاه‌وزيري 4- مچولاس 5- زلبند 6- قايم جورك 7- چرس‌چرسي 8- الك دولك 9- شاه ابولي 10- كفش كفشي 11- نان بيار كباب ببر 12- گاگوجتل بته 13- اردك شوردك 14- يه قل دو قل 15- سنگ ‌بري يك 16- كلاغ پر گاو جفتي

جمعیت: ۲۲۱٬۸۱۴ نفر

زبان محلی: زبان مردم شهرستان نجف اباد مانند زبان رسمي كشور فارسي ميباشد ولي به دليل مهاجر پذير بودن شهرستان از قديم الايام و مهاجرت و سكني گزيدن اقوام گوناگون زبانهاي تركي، لري، عربي و گرجي نيزدر اين ميان رواج  دارد.

جاذبه های گردشگری: عصارخانه بزرگ (آقا)، برج كبوتر دو قلوي صفا، حمام باغ شاه (اخوت)، مسجد ارشاد (هدايت)، مسجد نصيرخان، مدرسه آقا شيخ ابراهيم (حجتيه)، برجهاي كبوتر جوي خارون، كاروانسراي جلوگير، كاروانسراي هسنيجه، مسجد جامع جوزدان، مسجد جامع دهق، قلعه حاج حسن (قلعه دماب) و مناطق طبیعی گردشگری این شهرستان نیز شامل كوه سرخ، نهضت آباد، مزرعه شيخ نهضت آباد، پارك جنگلي نجف آباد، چشمه خرم نجف آباد،چشمه علي مردان و...میباشد. ارگ شیخ بهایی در شهرستان نجف‌آباد واقع است. این ارگ از ۷ برج کبوتر خانه تشکیل شده ‌است. این برج‌ ها جز آثار نادر کشور است و همانند این برج‌ ها را تنها در شهر تبریز می ‌توان دید و این به علت تعداد برج‌ های آن است. اولین طرح گردشگری نجف‌آباد معروف به هفت برج و به نام طرح گردشگری ارگ شیخ بهایی به همت شهرداری نجف ‌آباد بازسازی شده ‌است.

صنایع دستی وسوغات: اولين و مهمترين صنعتي كه سابقه طولاني به اندازه تاريخ شهر دارد صنعت چاقوسازي است كه در رقابت با صنعت چاقوسازي زنجان همچنان زنده و پويا به حيات خود ادامه مي دهد. همچنین صنعت قاليبافي كه جاي كرباس بافي و پارچه بافي را گرفته است از معمول ترين و رايج ترين صنايع دستي شهرستان به شمار مي آيد و شهرت و ارزش صادراتي دارد. از ديگر صنايع دستي كه علي رغم معروفيت خاص خود در مقابله با دستاوردهاي جديد رو به زوال رفته، صنعت و رشوسازي است كه جاي خود را به ساخت ديگ زودپز داده است. لوده بافي (نوعي سبد كه با چوبهاي نازگ گياه ارغوان، انار، بيد بافته مي شود) تخت كشي، گيوه بافي، پينه دوزي، نمد مالي، كلاه مالي و چيت گري كم و بيش در شهرستان در مغازه هاي گوشه و كنار محلات به چشم مي خورد.

بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان

منابع:
میراث فرهنگی استان اصفهان
فرمانداری نجف آباد
fa.wikipedia.org